ankara esenboğa havalimanı ne demek?

Esenboğa Havalimanı , Türkiye'nin başkenti Ankara'ya hizmet veren uluslararası havalimanıdır. Şehir merkezinin 28 km kuzeyinde, Akyurt ve Çubuk ilçeleri sınırları içindedir. 1955 yılında hizmete girdi. Havalimanının sahibi Devlet Hava Meydanları İşletmesi iken işletmecisi TAV Havalimanları'dır.

Türkiye'nin iç ve dış hatları bir arada bulunduran ilk havalimanı olan Esenboğa, yolcu trafiği açısından ülkenin en büyük dördüncü havalimanıdır.¹ Uluslararası Havalimanları Konseyi –Avrupa (ACI-Europe) 2009’da Ankara Esenboğa Havalimanı’nı, “5-10 milyon yolcu” kategorisinde "en iyi havalimanı" seçmiştir.²

Esenboğa Havalimanı, Newsweek Türkiye dergisinin 100. sayısında yayınladığı "Türkiye'de Umut Veren 100 Şey" listesinde 22. sırada yer almıştır.³

Tarihçe

1900'lerin başı

Ankara’dan sivil amaçlı ilk uçuşlar İstanbul’a gerçekleştirildi. 1933’te küçük bir filoyla ilk düzenli hava yolu oluştu. Sivil havacılık çalışmalarının yoğunlaşmasıyla birlikte Ankara’da yeni bir havaalanı oluşturulmasına karar verildi ve bunun için şehrin batısında bulunan Etimesgut bölgesi seçildi. Güvercinlik Havalimanı'nda yapılan iyileştirme ve geliştirme çalışmalarının ardındansa Etimesgut askerî kullanım için ayrıldı; sivil uçuşlar tekrar buraya kaydırıldı.⁴

Cumhuriyet’in kuruluşunun ardından Ankara’nın yeniden planlanması gündeme gelmiş; 1927’de bu amaçla bir uluslararası yarışma açılmıştır. Yarışmayı kazanan Hermann Jansen’in planında havaalanı bugünkü Anadolu (eski adıyla Tandoğan) meydanının bulunduğu alanda yer almaktadır.⁵

1940-50'ler

12 Şubat 1947’de Devlet Hava Yolları ilk dış seferini Güvercinlik-Atina arasında gerçekleştirmiştir. Türkiye’nin 1944 Chicago Sivil Havacılık Sözleşmesi’ni imzalamasının ardından, İstanbul Yeşilköy’le birlikte Ankara’da da uluslararası bir havalimanı inşa edilmesi kararlaştırılmıştır. Bunun için Bayındırlık Bakanlığı tarafından yetkilendirilen Amerikan Westinghouse-IG White firmaları 1951 yılında başladıkları Esenboğa Havalimanı inşaatını 1955’te tamamlamıştır.

03R-21L pisti ilk yapıldığında 2752x60 boyutlarındadır. Hâlen kullanılmakta olan büyük uçak hangarı 1954’te, teknik blok, kule ve yolcu hizmetlerinin müşterek verildiği terminal binası 1958’de tamamlandı.

1960-70'ler

Takip eden yıllarda Esenboğa Havalimanı’nda ihtiyaca uygun olarak teknik iyileştirme geliştirme çalışmaları yapıldı. Akköprü VOR (VHF omnidirectional radio range) istasyonu 1960'ta açılmış, altı yıl sonra kule ve teknik hizmetlerin terminalden ayrılmasıyla Çubuk VOR binası da devreye girdi. Tamir atölyeleri, idari binalar, depolar ve uçak hangarları da eklenerek havalimanı büyümeye devam etti. İlk dönemde hava trafik kontrolörlerine de Esenboğa’daki DHMİ Havacılık Okulu’nda eğitim veriliyordu.

1980-90'lar

Artan yolcu trafiğine cevap verebilmek için iç hatlar terminali ayrılarak yeni bir bina inşa edildi ve 1984’te faaliyete girdi. Ertesi yıl paralel 3752x45 metre boyutlarındaki 03L-21R pisti kullanıma açıldı. Ayrıca yabancı devlet ve hükûmet başkanlarıyla uluslararası heyetlerin ağırlandığı konukevi de 1982’de tamamlandı.

Esenboğa Havalimanı’nda geliştirme çalışmaları 1990’larda da hızlanarak sürdü. 1994’te dış hatlar charter terminali devreye alındı. Yeni bir teknik blok ve kule, itfaiye binası, arıtma tesisi gibi ilaveler yapıldı.

2000'ler

Yapılan tüm geliştirme çalışmalarına karşın artan trafiğe cevap veremeyen Esenboğa Havalimanı’nın tamamen yenilenmesi için bir mimari proje yarışması düzenlenerek birinci seçilen tasarımın hayata geçirilmesi için 23 Ocak 2004’te ihaleye gidildi. Yap-işlet-devret projesi olarak planlanan ihaleyi TAV 15 yıl 8 ay işletme süresiyle kazandı. Planlanandan bir yıl önce bitirilen yeni terminal, otopark ve bağlı birimler 16 Ekim 2006’da hizmete girdi.

2010'lar

Ankara Esenboğa Havalimanı, Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü'nün (ICAO) yaptığı sınıflandırmaya göre CAT III niteliklerine sahip olup meteorolojik koşulların kötü olduğu zamanlarda bile uçak iniş-kalkışına imkân verebilecek düzeydedir.⁶ NASA'nın uzay mekiği programındaki olası bir acil iniş yeri olmuştur.⁷⁸

TAV Havalimanları Mayıs 2023’e kadar havalimanının işletme hakkını elinde tutmaktadır.

2020'ler

Esenboğa Havalimanı, 2020'de Airports Council International tarafından Avrupa'daki en iyi 15-25 milyon yolcu kapasiteli havalimanlarından biri seçildi.⁹

Yapı

Esenboğa Havalimanı, DHMİ tarafından 1998’de açılan bir mimari yarışmayla tasarlandı. Yarışmayı mimarlar Ercan Çoban, Ahmet Yertutan, Suzan Esirgen ve Süleyman Bayrak’ın projesi kazandı. Mimar Çoban, yaklaşımlarını "Biz bu arada yolcuyu biraz rahatlatmak istedik. Bu nedenle yaptığımız projede bir kere olabildiğince gün ışığı kullandık. Olabildiğince bu karmaşık işlemleri çok rahat algılanabilir kılmaya çalıştık. Kimsenin kafası karışmadan kapıdan giriyor, karşısında check-in bankoları sonra köprüden geçiyor ve kapılara ulaşıyor. Olabildiğince dingin ve basit” şeklinde özetledi.¹⁰

Terminaller

İç ve dış hatlar terminali

Ankara Esenboğa Havalimanı, Türkiye’nin ilk iç ve dış hatları bir arada olan havalimanıdır. Toplam 182 bin metrekareyle ülkenin en büyük dördüncü terminal alanına sahip havalimanı konumundadır. 18 yolcu köprüsü, 18 pasaport gişesi ve dokuz bagaj bantı bulunmaktadır. Toplam 10 milyon yolcu/yıllık kapasiteye sahip terminal binasında 130 check-in kontuarı, dört adet CIP ve bir adet VIP salonu bulunuyor.¹¹

Kargo terminali

Çok sayıda şirket Esenboğa Havalimanı’ndan kargo hizmeti vermektedir.¹²

Genel havacılık terminali

508 metrekare alanda hizmet veren Ankara Esenboğa Havalimanı Genel Havacılık Terminali Ocak 2012’de açıldı. Terminalde iç ve dış hatlara seyahat edecek yolcuların güvenlik, gümrük, pasaport işlemleri en hızlı şekilde yapılabiliyor.¹³ Terminal Çubuk Yolu, Özel Hangarlar Bölgesi 5 no’lu apronda bulunuyor. İç Hatlar ve Dış Hatlar için ayrılmış iki ayrı salon bulunan terminal TAV tarafından yapıldı ve işletiliyor.¹⁴

Pistler

Doğrultu	Uzunluk (m)	Mukavemet	Yüzey
03R/21L	3.750x60	100 LCN	Asfalt
03L/21R	3.750x45	95 LCN	Asfalt

Diğer tesisler

Hava trafik kontrol eğitim tesisi

Esenboğa Havalimanı kompleksi içerisinde 17 bin metrekare kapalı alana sahip bir simülatör binası ve eğitim merkezi bulunuyor. 1997’de başlayan ve 2002’de sonuçlanan çalışmalar çerçevesinde en üst düzeyde hava trafik kontrol eğitimi verilecek bir tesis oluşturuldu. Binada ATC simülatörünün yanı sıra elektronik, güvenlik ve bilgisayar amaçlı 11 adet sınıf bulunuyor.¹⁵ 360 derecelik kule simülatörü 3-boyut destekli görüntü özelliğine sahip ve yaklaşma/yol kontrol simülatörüne entegre çalışarak üst düzeyde gerçekçi bir eğitim sistemi ortaya çıkarıyor. Bu özellik kule ve yol yaklaşma arasındaki tüm koordinasyon çalışmalarının simüle edilmesine imkân tanıyor. Esenboğa, İstanbul, Antalya, Adnan Menderes, Dalaman havalimanlarının bire bir, Van Ferit Melen ve Diyarbakır meydanlarının da temel olmak üzere yedi havalimanı görüntüleri simülatör veri tabanında bulunuyor.

Eski terminaller

2006’da yeni terminalin hizmete girmesinin ardından eski A terminali yıkılarak yerine THY Teknik tarafından uçak hangarı inşa edildi. Hangar binasının toplam kapalı alanı yaklaşık 7 bin metrekaredir. B terminali de PTT tarafından kargo hizmeti vermek üzere kullanılmaktadır.

Büyük Şeref Salonu

Havalimanı içerisinde ayrı bir bina olan Büyük Şeref Salonu, Türkiye Cumhuriyeti cumhurbaşkanı ve bakanları ile yabancı ülke başkanlarının karşılandığı ve uğurlandığı yerdir.¹⁶ Yakınında ayrıca 2016'da açılan bir cami yer almaktadır.¹⁷

Hava yolları ve uçuş noktaları

¹⁸¹⁹²⁰

Kargo

İstatistikler

Yolcu istatistikleri

<table> <caption><strong>Ankara Esenboğa Uluslararası Havalimanı Yolcu Taşıma İstatistikleri</strong><a href="#fn1" class="footnote-ref" id="fnref1" role="doc-noteref">¹</a><a href="#fn2" class="footnote-ref" id="fnref2" role="doc-noteref">²</a><a href="#fn3" class="footnote-ref" id="fnref3" role="doc-noteref">³</a></caption> <thead> <tr class="header"> <th><p>Yıl</p></th> <th><p>İç hat yolcu</p></th> <th><p>Değişim (%)</p></th> <th><p>Dış hat yolcu</p></th> <th><p>Değişim (%)</p></th> <th><p>Toplam yolcu</p></th> <th><p>Değişim (%)</p></th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td><p>2021 (Kasım)</p></td> <td><p>5.209.334</p></td> <td><p>%18</p></td> <td><p>1.177.190</p></td> <td><p>%58</p></td> <td><p>6.386.524</p></td> <td><p>%24</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>2020</p></td> <td><p>4.415.805</p></td> <td><p>%61</p></td> <td><p>746.764</p></td> <td><p>%67</p></td> <td><p>5.162.569</p></td> <td><p>%62</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>2019</p></td> <td><p>11.463.200</p></td> <td><p>%21</p></td> <td><p>2.277.395</p></td> <td><p>%2</p></td> <td><p>13.740.595</p></td> <td><p>%18</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>2018</p></td> <td><p>14.498.102</p></td> <td><p>%5</p></td> <td><p>2.241.901</p></td> <td><p>%13</p></td> <td><p>16.740.003</p></td> <td><p>%6</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>2017</p></td> <td><p>13.828.365</p></td> <td><p>%20</p></td> <td><p>1.988.793</p></td> <td><p>%33</p></td> <td><p>15.817.158</p></td> <td><p>%21</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>2016</p></td> <td><p>11.547.240</p></td> <td><p>%9</p></td> <td><p>1.496.876</p></td> <td><p>%3</p></td> <td><p>13.044.116</p></td> <td><p>%8</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>2015</p></td> <td><p>10.562.282</p></td> <td><p>%12</p></td> <td><p>1.551.157</p></td> <td><p>%8</p></td> <td><p>12.113.439</p></td> <td><p>%12</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>2014</p></td> <td><p>9.567.075</p></td> <td><p>%2</p></td> <td><p>1.445.044</p></td> <td><p>%8</p></td> <td><p>11.012.119</p></td> <td><p>%1</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>2013</p></td> <td><p>9.369.832</p></td> <td><p>%22</p></td> <td><p>1.572.228</p></td> <td><p>%1</p></td> <td><p>10.942.060</p></td> <td><p>%18</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>2012</p></td> <td><p>7.679.371</p></td> <td><p>%9</p></td> <td><p>1.593.737</p></td> <td><p>%13</p></td> <td><p>9.273.108</p></td> <td><p>%9</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>2011</p></td> <td><p>7.080.072</p></td> <td><p>%10</p></td> <td><p>1.405.395</p></td> <td><p>%6</p></td> <td><p>8.485.467</p></td> <td><p>%9</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>2010</p></td> <td><p>6.435.211</p></td> <td><p>29%</p></td> <td><p>1.328.693</p></td> <td><p>21%</p></td> <td><p>7.763.914</p></td> <td><p>28%</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>2009</p></td> <td><p>4.990.134</p></td> <td><p>12%</p></td> <td><p>1.094.270</p></td> <td><p>12%</p></td> <td><p>6.084.404</p></td> <td><p>7%</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>2008</p></td> <td><p>4.444.311</p></td> <td><p>23%</p></td> <td><p>1.247.822</p></td> <td><p>8%</p></td> <td><p>5.692.133</p></td> <td><p>15%</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>2007</p></td> <td><p>3.609.122</p></td> <td><p>10%</p></td> <td><p>1.349.006</p></td> <td><p>7%</p></td> <td><p>4.958.128</p></td> <td><p>9%</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>2006</p></td> <td><p>3.287.585</p></td> <td><p>25%</p></td> <td><p>1.259.993</p></td> <td><p>6%</p></td> <td><p>4.547.578</p></td> <td><p>19%</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>2005</p></td> <td><p>2.640.604</p></td> <td><p>23%</p></td> <td><p>1.189.250</p></td> <td><p>5%</p></td> <td><p>3.829.854</p></td> <td><p>17%</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>2004</p></td> <td><p>2.141.047</p></td> <td><p>21%</p></td> <td><p>1.134.678</p></td> <td><p>12%</p></td> <td><p>3.275.725</p></td> <td><p>18%</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>2003</p></td> <td><p>1.773.531</p></td> <td><p>2%</p></td> <td><p>1.010.396</p></td> <td><p>1%</p></td> <td><p>2.783.927</p></td> <td><p>2%</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>2002</p></td> <td><p>1.814.563</p></td> <td></td> <td><p>1.022.065</p></td> <td></td> <td><p>2.836.628</p></td> <td></td> </tr> </tbody> </table> <section class="footnotes footnotes-end-of-document" role="doc-endnotes"> <hr /> <ol> <li id="fn1" role="doc-endnote"><a href="#fnref1" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn2" role="doc-endnote"><a href="#fnref2" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn3" role="doc-endnote"><a href="#fnref3" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> </ol> </section>

Ankara Esenboğa Uluslararası Havalimanı Yolcu Taşıma İstatistikleri²¹²²²³

== Ulaşım ==

Hat	Destinasyon	Ücret
442-A	AŞTİ	11
442-K	Kızılay	11
442-B	Batıkent	11
Havaş	AŞTİ

Dış bağlantılar

• BelkoAir Web Sitesi
• Havaş Web Sitesi

Toplu ulaşım

442 Havalimanı-AŞTİ-Kızılay hattında 10 Yıllık anlaşma ile Ego'dan Belko Air adlı Beldeiye Şirketine verilen yetkiye göre²⁴ belediye otobüsleri şehir merkezinden kalkarak havalimanındaki dış ve iç hatlara götürmektedir.²⁵

Ayrıca HAVAŞ şirketi havalimanı-şehir merkezi arasında transfer hizmeti vermektedir. Tüm uçuşlar için servis düzenleyen şirket, Esenboğa Havalimanı, Çubuk Kavşağı, Pursaklar, Hasköy, Keçiören Köprüsü, Etlik Kavşağı, Havaş Şehir Terminali güzergâhını izlemektedir. Otogar yolcusu olması durumunda, araçlar Havaş Şehir Terminalinde yolcu indirdikten sonra AŞTİ'ye devam etmektedir. AŞTİ-havalimanı arasında da düzenli servis vardır.²⁶

Taksi

Yeni Ankara Esenboğa Taksiciler Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi 1986’dan bu yana havalimanında hizmet vermektedir. Kooperatif bünyesinde 90 taksi ve 200 personel bulunmaktadır.

Özel Turizm Şirketleri

Ankara Esenboğa Havalimanından şehir merkezine 7/24 ekonomik, lüks ve VIP araçlarla kişiye özel transfer hizmeti satın alınabilir.

Yer Hizmetleri

Şirket	Havayolları
TGS	Türk Hava Yolları, AnadoluJet
Havaş	Pegasus
Çelebi

Dış bağlantılar

• TGS Web Sitesi
• Havaş Web Sitesi

Kazalar ve olaylar

• 23 Eylül 1961'de, THY’ye ait Adana-Ankara seferini yapan Fokker F-27 tipi uçak Esenboğa’ya inişe geçtiği sırada çakıldı; uçaktaki 29 kişiden 28’i yaşamını yitirdi.²⁷
• 23 Aralık 1961'de, BEA Havayollarına ait de Havilland DH-106 Comet 4B tipi uçak Esenboğa’dan havalandıktan kısa süre sonra düştü; 20 yolcu ve yedi personel öldü.²⁸
• 23 Aralık 1979'da, THY'nin Samsun-Ankara seferini yapan Trabzon adlı yolcu uçağı Ankara'da Esenboğa Havalimanı'na inişe geçtiği sırada düştü. Kazada uçaktaki 43 kişiden 39'u öldü, 4 kişi yaralı olarak kurtuldu.²⁹
• 7 Ağustos 1982'de, iki ASALA üyesinin gerçekleştirdiği silahlı ve bombalı saldırıda 9 kişi öldü, 72 kişi yaralandı.
• 16 Ocak 1983'te, THY'nin İstanbul-Ankara seferini yapan Boeing 727 tipi Afyon isimli uçağı Ankara'da sis ve kar yağışı nedeniyle piste 50 metre kala çakıldı. 60 yolcudan 47'si öldü.³⁰
• 30 Mart 1998'de, Lefkoşa-Ankara seferini yapan Kıbrıs Türk Hava Yolları'na ait yolcu uçağı, el bombası şeklindeki çakmakla Mehmet Ertürk tarafından kaçırıldı. Uçak Ankara'ya indirildi. Mehmet Ertürk yakalandı.³¹
• 10 Nisan 2007'de, Diyarbakır-İstanbul seferini yapan Pegasus Havayollarına ait uçak, üzerinde bomba olduğunu söyleyen bir kişi tarafından kaçırılmak istendi. Tahran’a gitmek istediğini belirten Mehmet Gökşingöl, uçağın Esenboğa Havalimanına indirilmesinin ardından yaklaşık 40 dakika sonra teslim oldu.³²

Resimler

Dosya:Esenboğa Havalimanı.jpg Dosya:Esenboğa International Airport 2.jpg Dosya:Ankara Esenboğa Havalimanı - panoramio.jpg Dosya:Esenboğa Havalimanı İç Görünüm.jpg|İç Görünüm Dosya:Plane of Anadolujet at Esenboğa Havalimanı, Ankara, Turkey.jpg|AnadoluJet Dosya:Anadolujet plane parking at Esenboğa Havalimanı, Ankara, Turkey.jpg Dosya:Esenboğa International Airport 3.jpg Dosya:Domestic part of the terminal of Esenboğa Havalimanı, Ankara, Turkey.jpg Dosya:Check-In counters at Esenboğa Havalimanı, Ankara, Turkey.jpg Dosya:Airport Café at Esenboğa Havalimanı, Ankara, Turkey.jpg|Airport Cafe Dosya:Esenboğa Havalimanı İç Görünüm 2.jpg Dosya:Esenboğa International Airport.jpg| 110 Kapısı Dosya:Esenboğa Havalimanı - panoramio - Balcioglu (4).jpg Dosya:Esenboğa Havalimanı - panoramio.jpg Dosya:Check-In counters at Esenboğa Havalimanı, Ankara, Turkey.jpg Dosya:Esenboğa Havalimanı - panoramio - Balcioglu (2).jpg Dosya:Departure Area of Esenboğa Havalimanı, Ankara, Turkey.jpg Dosya:Esenboğa Havalimanı, Ankara, Turkey.View to the terminal from the runway.jpg Dosya:Domestic flights part of the terminal of Esenboğa Havalimanı, Ankara, Turkey.jpg Dosya:Esenboğa Havalimanı, Ankara, Turkey picture taken from plane 1.jpg Dosya:Domestic part of the terminal of Esenboğa Havalimanı, Ankara, Turkey.jpg Dosya:Esenboğa Havalimanı, Ankara, Turkey. Arrival area seen from the departures area after the passport control.jpg

Kaynakça

Dış bağlantılar

• Esenboğa Havalimanı

Orijinal kaynak: ankara esenboğa havalimanı. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

1. ↩
2. ↩
3. ↩
4. ↩
5. ↩

6. DHMI 2011 Faaliyet raporu, sf 60 http://www.dhmi.gov.tr/getBinaryFile.aspx?Type=14&dosyaID=924 ↩

7. ↩
8. ↩
9. ↩

10. http://arama.hurriyet.com.tr/arsivnews.aspx?id=5508225 ↩

11. ↩
12. ↩
13. ↩
14. ↩
15. ↩
16. ↩
17. ↩
18. ↩

19. AnadoluJet|erişimtarihi=23 Ekim 2022|dil=İngilizce|çalışma=www.anadolujet.com|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210328205444/https://www.anadolujet.com/en|arşivtarihi=28 Mart 2021|ölüurl=hayır}} ↩

20. ↩
21. ↩
22. ↩
23. ↩
24. ↩
25. ↩
26. ↩
27. ↩
28. ↩
29. ↩

30. http://www.sabah.com.tr/Gunaydin/Magazin/2010/01/05/dusen_ucakta_ben_de_olacaktim ↩

31. ↩
32. ↩

Kategoriler