Ankara Anlaşması, İngilizce adı ile Ankara Agreement. Türkiye Cumhuriyeti devleti ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında 12 Eylül 1963'te imzalanan .bir ortaklık antlaşmasıdır. Türk halkı ile Avrupa Ekonomik Topluluğu içinde bir araya gelmiş halklar arasında gittikçe daha sıkı bağlar kurmayı amaçlayan bir antlaşmadır. 23 Kasım 1970'te Brüksel'de ek anlaşma ile geliştirilmiş ortaklık süreci başlamıştır. Bu ortaklık 2 antlaşmadan oluşmaktadır. İlk antlaşma 12 Eylül 1963'te imzalanan Ankara Antlaşması ve 23 Kasım 1970'te imzalanan ek antlaşma olan katma protokolüdür.
Bir yandan Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı
Öte yandan, Avrupa Birliği kurucu üyeleri olan,
Altes Ruayal Lüksemburg Büyük Düşesi
ve Avrupa Ekonomik Topluluğu Konseyi
Türk halkı ile Avrupa Ekonomik Topluluğu içinde bir araya gelmiş halklar arasında gittikçe daha sıkı bağlar kurmaya AZİMLİ OLARAK;
Türkiye ve Avrupa Ekonomik Topluluğu'ndaki yaşama şartlarının, hızlandırılmış bir ekonomi ilerleyişi ve uyumlu bir alış veriş genişlemesi ile devamlı olarak iyileşmesini, böylece Türkiye ekonomisi ile Topluluk üyesi Devletlerin ekonomileri arasındaki arayı azaltmayı sağlamaya KARARLI OLARAK;
Türk ekonomisinin kalkınmasının ortaya koyduğu özel sorunları ve belli bir sürede Türkiye'ye bir ekonomik yardım yapılması gerekliliğini GÖZÖNÜNDE BULUNDURARAK;
Türk halkının yaşama seviyesini iyileştirme çabasına, Avrupa Ekonomik Topluluğu'nun getireceği desteğin, ileride Türkiye'nin Topluluğa katılmasını kolaylaştıracağını KABUL EDEREK;
Avrupa Ekonomik Topluluğunu kuran Antlaşma'nın esindiği ülküyü birlikte izliyerek, barış ve hürriyet güvencesini pekleştirmeye AZMEDEREK;
Avrupa Ekonomik Topluluğu'nu kuran Antlaşma'nın 238. maddesi uyarınca Türkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında ortaklık yaratan bir anlaşma aktini KARARLAŞTIRMIŞLAR ve bunun için
TÜRKİYE CUMHURBAŞKANI: Dışişleri Bakanı Bay Feridun Cemal ERKİN'i MAJESTE BELÇİKA KRALI: Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Bay Paul Henri SPAAK'ı FEDERAL ALMANYA CUMHURBAŞKANI Dışişleri Bakanı Bay Gerhard SCHROEDER'i FRANSA CUMHURBAŞKANI: Dışişleri Bakanı Bay Maurce COUVE de MURVILLE'i
İTALYA CUMHURBAŞKANI: Hazine Bakanı Bay Emilio COLOUMBO'yu ALTES RUAYAL LÜKSEMBURG BÜYÜK DÜŞESİ: Hükümet Başkan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Bay Eugène SCHAUS'u MAJESTE HOLANDA KRALİÇESİ: Dışişleri Bakanı Bay Joseph M. A. H. LUNS'u ve AVRUPA EKONOMİK TOPLULUĞU KONSEYİ:
Avrupa Ekonomik Topluluğu Konseyinin şimdiki Başkanı ve Hollanda Dışişleri Bakanı Bay Joseph M. A. H. LUNS'u
tam yetki ile atamışlardır. Adları geçenler, yetki belgelerinin karşılıklı olarak verilmesinden ve bunların usul ve şekil bakımından uygunluklarının anlaşılmasından sonra, aşağıdaki hükümler üzerinde uyuşmuşlardır;
Türkiye Cumhuriyeti devleti ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında 12 Eylül 1963'te imzalanan antlaşmadan sonra, 23 Kasım 1970'te katma protokolü imzalanmıştır.
Bir yandan Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı
Öte yandan, Avrupa Birliği kurucu üyeleri olan,
Majeste Belçika Kralı
Federal Almanya Cumhurbaşkanı
Altes Ruayal Lüksemburg Büyük Dükü,
Majeste Hollanda Kraliçesi
ve Avrupa Ekonomik Topluluğu Konseyi
Türkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında bir Ortaklık Yaratan Anlaşma'nın ortaklığın hazırlık döneminden sonra bir geçiş dönemi öngördüğünü göz önünde bulundurarak,
Ortaklık Anlaşması hedeflerine uygun olarak, Hazırlık döneminin Türkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında genellikle ekonomik ilişkilerin güçlendirilmesine ve özellikle ticari alışverişlerin gelişmesine büyük ölçüde katkıda bulunduğunu kaydederek,
Hazırlık döneminden geçiş dönemine intikal için şartların bir araya geldiği kanısına vararak,
Söz konusu geçiş döneminin gerçekleşme şartları, usulleri, sıra ve süreleri ile ilgili hükümlerini bir katma protokol ile tespit etmeye, azmederek,
Geçiş dönemi süresince Akit Taraflar'ın, karşılıklı ve dengeli yükümler esası üzerinden Türkiye ile Topluluk arasında bir gümrük birliğinin gitgide yerleşmesini ve ortaklığın iyi işlemesini sağlamak amacıyla, Türkiye'nin ekonomik politikalarının Topluluğunkilere yaklaştırılmasını ve bunun için gerekli ortak eylemlerin geliştirilmesini sağlayacaklarını göz önünde tutarak,
TÜRKİYE CUMHURİYETİ DEVLETİ CUMHURBAŞKANI:
ve Dışişleri Bakanı İhsan Sabri Çağlayangil'i,
MAJESTE BELÇİKA KRALI:
ve Dışişleri Bakanı Pierre Harmel'i,
FEDERAL ALMANYA CUMHURBAŞKANI:
ve Dışişleri Bakanı Walter Scheel'i,
FRANSA CUMHURBAŞKANI:
ve Dışişleri Bakanı May Maurice Schumann'ı
İTALYA CUMHURBAŞKANI:
ve Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Mario Pedini'yi,
ALTES RUAYAL LÜKSEMBURG BÜYÜK DÜKÜ:
ve Dışişleri Bakanı Gaston Thorn'u,
MAJESTE HOLLANDA KRALİÇESİ:
ve Dışişleri Bakanı J.M.A.H. Luns'u,
AVRUPA TOPLULUKLARI KONSEYİ:
ve Avrupa Toplulukları Konseyi Dönem Başkanı Walter Scheel'i,
Avrupa Toplulukları Komisyonu Başkanı Franco Maria Malfatti'yi,
Tam yetki ile atamışlardır. Adları geçenler, yetki belgelerinin karşılıklı olarak verilmesinden ve bunların usul ve şekil bakımından uygunluklarının anlaşılmasından sonra,
Ortaklık Anlaşması'na eklenen aşağıdaki hükümler üzerinde uyuşmuşlardır.
20 Eylül 2007 tarihinde, Veli Tüm ve Mehmet Darı isimli Türk vatandaşları, vize almadan gittikleri İngiltere’ye varışlarında iş kurma amacıyla yerleşme izni istemişlerdir. İngiliz makamları ise bu talepleri reddetmiştir. Başvurularının reddi aleyhine İngiltere’de yargı yoluna giden Veli Tüm ve Mehmet Darı, Türkiye ile AB arasında imzalanan 1970 tarihli Katma Protokol’ün 41(1) maddesi uyarınca kendilerine izin verilmesi gerektiğini belirtmişlerdir. Anılan madde “ Akit Taraflar (Türkiye ve AB üye ülkeleri), aralarında, yerleşme hakkı ve hizmetlerin serbest edimine ve yeni kısıtlamalar koymaktan sakınırlar” hükmünü içermektedir. İngiltere’de davaya bakan Mahkeme ve Temyiz Mahkemesi başvuruyu reddetmiştir. Sonra temyiz aşamasına götürülen dava, Lordlar Kamarası tarafından ön karar temin etmek üzere yargılama sürecini durdurmuş ve Katma Protokol’ün 41(1) maddesinin yorumlanması için Avrupa Birliği Adalet Divanı’ndan görüş istemiştir. AB Divanı 20 Eylül 2007 yılında, Türk vatandaşları Veli Tüm ve Mehmet Darı lehine karar vererek ilk vize .oluşumuna imkan vermiştir. Ancak 2007 yılından 2014 yılına kadar İngiltere ve diğer AB ülkelerine bu alanda başvuru çok kısıtlı kalmış bu bilgi kasıtlı olarak bir grup tarafından (bazı siyasi muhaliflerin kaçış vizesi) gibi kullanılmıştır. 2014 yılında ise çok etkili bir değişim olmuştur. 2014 yılında Giresun Üniversitesinde İngilizce Çevirmenlik okuyan Birol Çakır adında bir Türk öğrenci mezuniyet tezi olarak, 2 adet AB ile Türkiye arasında imzalanmış anlaşma çevirisi seçer ve hocası tarafından bu iki konu bitirme tezi olarak kabul edilir. Bu bitirme tezi çevirilerinden biri 12 Eylül 1963 Ankara Antlaşması diğeri de 23 Kasım 1970 Katma Protokolüdür. Bitirme tezinde çevirilerini yaptığı antlaşmaların, Türk vatandaşları için birçok hak ve imkan tanıdığını fark eden Birol Çakır, 2014 yılı sonunda bu hakları videolar çekerek YouTube ve diğer sosyal medya platformlarında yayınlamaya başlar: İşte bu tarihten sonra bir grup siyasi kaçağın elinde gizli işletilen bu haklar, tüm Türk vatandaşlarına tanıtılarak, Türk vatandaşlarının başta İngiltere olmak üzere, Hollanda, Almanya, İspanya, Danimarka, Malta ve İrlanda gibi Avrupa Birliği ülkelerine, İş kurarak, İş bularak veya Öğrenci olarak girmesi sağlanmıştır. Sadece Birol Çakır'ın Bu vize çeşitleri ile 5.000 den fazla Türk vatandaşını Avrupa ülkelerine yerleştirdiği tahmin edilmektedir.
Kaynaklar
Ankara Antlaşması - AB Başkanlığı | T.C. Dışişleri Bakanlığı Avrupa Birliği Başkanlığı 1
Ek Protokol - AB Başkanlığı | T.C. Dışişleri Bakanlığı Avrupa Birliği Başkanlığı 2
EU-Turkey Association Agreement (the "Ankara Agreement") 3
4. https://www.youtube.com/watch?v=VUxMxiq71yQ
Orijinal kaynak: ankara antlaşması. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.