anarşizm ne demek?
Anarşizm
Anarşizm, her türlü zorlayıcı hiyerarşiye ve özellikle de devlete karşı çıkan bir politik felsefedir. Anarşistler, bireysel özgürlüğün ve gönüllü işbirliğinin, zorlama ve otoriteye tercih edilmesi gerektiğine inanır. Anarşizm, tek bir ideoloji değil, birçok farklı düşünce okulunu kapsayan geniş bir şemsiye terimdir.
Temel İlkeler:
- Otorite Karşıtlığı: Anarşistler, tüm otorite biçimlerine şüpheyle yaklaşır ve bunların meşruiyetini sorgular. Özellikle devlet gibi zorlayıcı kurumların ortadan kaldırılmasını savunurlar.
- Bireysel Özgürlük: Her bireyin kendi hayatı üzerinde tam kontrole sahip olması gerektiği, başkalarına zarar vermediği sürece istediğini yapabilmesi gerektiği düşüncesi temeldir.
- Gönüllü İşbirliği: Zorlama yerine, bireylerin kendi çıkarları ve karşılıklı fayda temelinde özgürce bir araya gelerek işbirliği yapabileceğine inanılır.
- Hiyerarşi Karşıtlığı: Her türlü hiyerarşik yapıya (sınıf, cinsiyet, ırk vb.) karşı çıkılır. Eşitlik ve yatay örgütlenme biçimleri tercih edilir.
Anarşizm Türleri:
- Bireyci Anarşizm: Bireysel özgürlüğü ve özerkliği en üst düzeye çıkarmayı hedefler. Mülkiyet hakkının bireysel kontrolünde olması gerektiği savunulur.
- Sosyal Anarşizm: Bireysel özgürlüğü, sosyal eşitlik ve dayanışma ile birlikte ele alır. Kolektif mülkiyet ve işçi kontrolünü savunur. Bu akımın önemli bir kolu Anarko-sendikalizm'dir.
- Anarko-Komünizm: Komünizm ilkelerini anarşist prensiplerle birleştirir. Devletin ve paranın olmadığı, kaynakların ortak kullanıldığı bir toplumu hedefler.
- Yeşil Anarşizm: Çevresel sorunlara odaklanır ve doğayla uyumlu, sürdürülebilir bir yaşam tarzını savunur.
Eleştiriler:
Anarşizm, uygulanabilirliği ve toplumsal düzenin nasıl sağlanacağı gibi konularda eleştirilere maruz kalmıştır. Eleştirmenler, devletsiz bir toplumda kaos ve şiddetin hakim olacağını, bireysel özgürlüklerin kötüye kullanılabileceğini ve sosyal adaletin sağlanamayacağını savunurlar.
Kategoriler