aişe ne demek?

Aişe bint Ebu Bekir (Arapça: عائشة بنت أبو بكر; d. (?) 614¹²³, 617⁴ Mekke - ö. 678, Medine⁵), İslam peygamberi Muhammed'in eşlerinden biri ve birinci İslam hâlifesi Ebu Bekir'in kızıdır. Kureyş kabilesinden olup, Muhammed'in ölümünden sonra siyasi açıdan önemli bir rol oynamıştır.⁶ Kendi rızası ve isteğiyle İslam'ı kabul eden 19. kişi olmuş⁷ ve çok sayıda hadis rivayet etmiştir. İslam Muhammed'in en genç eşi olmasının yanı sıra, daha önce herhangi bir evlilik yapmamış olan, yani bâkire olan tek eşidir. 624 yılında Muhammed ile evlenmiştir.

Kimliği

Babası Ebu Bekir, es-Sıddîk lakabıyla tanındığı için kendisine Aişe es-Sıddîka (es-Sâdıka) binti’s-Sıddîk denilmiştir. Annesi, Kinâne kabilesinden Ümmü Rûmân bint Âmir'dir.⁸

İslam peygamberi Muhammed ile soyları baba tarafından yedinci-sekizinci kuşakta, anne tarafından soyları ise on bir-on ikinci kuşakta birleşmektedir.⁹ Aişe'ye Muhammed tarafından "Ümmü Abdullah" künyesi verilmiştir.¹⁰¹¹¹²

Erken dönem hayatı

Aişe'nin erken dönem hayatı hakkında fazla bilgi bulunmamaktadır. Doğumunun 613 yılı sonlarında veya 614 yılı başlarında olduğu söylenmektedir; ancak doğum yılı konusunda da çeşitli tartışmalar ve muhtelifler vardır. Aişe, Muhammed'in 3. ve en genç eşidir. Aişe’nin bu evlilikten çocuğu olmamıştır.

Muhammed ile evliliği

Hadislerde Aişe'nin 6 yaşındayken Muhammed ile nişanlandığı, 9 yaşında da evlendiği aktarılmaktadır.^1314151617 Örneğin Muhammed el-Buhari'nin Sahih-i Buhari'de aktardığı üzere, Aişe şunları demektedir:¹⁸

Evlilik yaşı ile ilgili yorum ve tartışmalar

Aişe'nin evlilik yaşı ile ilgili olarak farklı kişi ve kaynaklarda birbirinden farklı ifadeler yer almaktadır. Muhammed'in kızı Fatıma ve Aişe'nin kız kardeşi Esma'ya ait rivayetler üzerinden Aişe'nin doğumu ve evlilik yaşı ile ilgili farklı rakamlar elde edilen çıkarımlar şeklinde yapılmaktadır.

TDV İslâm Ansiklopedisi{{'}}nde Aişe'nin 614 yılında doğduğu, 624 senesinde evlendiği ve on dört ila on sekiz yaşlarında evlendiğini söyleyen çağdaş araştırmacıların kaynaklarının sağlam olmadığı yazmaktadır.¹⁹

Türk İslam profesörü Yaşar Nuri Öztürk, Aişe'nin evlilik yaşının 17 ile 20 yaş aralığında olduğunu ifade etmektedir.²⁰

Türk ilahiyatçı ve eski Diyanet İşleri Başkanı Süleyman Ateş, Aişe'nin evlilik yaşı ile ilgili olarak şunları söylemektedir:²¹

İlahiyatçı Ahmet Tekin ve Mustafa İslamoğlu, Arapça'da 10'dan sonraki rakamların sayım biçimine istinaden, bu rakamların 16 ve 19 olarak anlaşılması gerektiğini söylemektedirler.²²²³

Oxford Üniversitesi'nin yaptığı araştırmaya göre Muhammed'in Aişe ile 9 yaşında evlendiğini iddia eden hadis onun ölümünden 150 yıl sonra Irak ta Hişam bin Urvah adındaki bir ravi tarafından mezhep propagandası için uydurulmuştur ve gerçek ile alakası yoktur.^{24 25}

Kişisel hayatı

Aişe, Muhammed'le tartışmaları, 22 yaşında iken zina ile suçlanması, halife seçimindeki rolü, yaptığı hadis rivayetleri, Muhammed'in ölümü sonrasında da Ali ile olan Cemel Vak'ası sebebiyle, ilk dönem İslam tarihinde önemli bir figürdür.

Politik kariyeri

İlk Fitne ve Cemel Vakası

Halife Osman'ın öldürülmesi ile halifeliğe Ali geçmiştir. Muhammed'in eşi Ayşe, Talha ve Muhammed'in kuzeni Zübeyr ile işbirliği yaparak Halife Ali ile savaşmıştır. Ali savaşı kazanarak Aişe'yi Medine'ye göndermiştir.²⁶ Talha ve Zübeyr'in öldürüldüğü bu savaşa ilk fitne adı verilmiştir.

Ayrıca bakınız

• İslam'da kadın
• Şiilikte Aişe

Kaynakça

Orijinal kaynak: aişe. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

1. ↩
2. ↩
3. ↩

4. Mustafa Fayda, Diyanet İslam Ansiklopedisi, (Aişe mad.), Cilt: 2, Sf. 201 vd.; W. Montgomery Watt; İslam Ansiklopedisi (Aişe mad.), Milli Eğt. Bak. Yay, Cilt: I, sf: 299. ↩

5. ↩
6. ↩
7. ↩
8. ↩

9. "Hazreti Aişe", Seyyid Süleyman Nedvi,s.20, Timaş yayınları, İstanbul-2003 ↩

10. "Hazreti Aişe", Seyyid Süleyman Nedvi,s.19, Timaş yayınları, İstanbul-2003 ↩

11. Ebû Dâvud, "Kitâbul-edeb" ↩

12. İbn Hanbel,"Müsne-i Aişe" ↩

13. ↩

14. Müslim, Kitabu'n-Nikâh, bab: 69 ↩

15. Tirmizi, Nikâh 9, (1093) ↩

16. Nesai, Nikâh 77, (6, 130) ↩

17. Ebu Dâvud, Nikâh 34, (2121); Edeb 63, (4933, 4934, 4935, 4936, 4937) ↩

18. ↩

19. TDV İslam Ansiklopedisi, cilt: 2,  sayfa: 201 ↩

20. ↩
21. ↩

22. "Lisan-ul Arap'a bakıldığı takdirde, Arapçada 11'den 19'a kadar olan sayılar kullanılırken, "birler" hanesi kullanıldığı takdirde "onlar" hanesinin de kastedildiğinin anlaşılmasının gerektiği ifade edilmektedir. (...) Aişe, Arapçayı en edebî konuşan hanımlarından biridir. Arapçadaki bu özelliği kullanarak 6 ve 9 yaşla, 16 ve 19 yaşı kastettiği anlaşılmalıdır." Ahmet Tekin ile Röportaj: Asrı Saadette Kadın Olmak ve Aişe'nin Evlilik Yaşı ↩

23. Mustafa İslamoğlu da konuyu Arapça belagat kurallarına göre açıklamaktadır. Mustafa İslamoğlu, Hz.Aişenin evlenme yaşı ↩

24. ↩
25. ↩

26. Karaköse, Hasan. Ortaçağ Tarihi ve Uygarlığı, Ankara, Nobel Yayın Dağım, 2002 ↩

Kategoriler