Agorafobi
Agorafobi, kişinin kaçmasının zor olabileceği veya yardımın alınamayabileceği yerlerde veya durumlarda yoğun korku veya kaygı yaşamasıdır. Bu korku, gerçek tehlikeyle orantısızdır ve kişinin yaşamını önemli ölçüde etkileyebilir.
Temel Özellikler:
- Korkulan Ortamlar/Durumlar: Kalabalıklar, toplu taşıma araçları, açık alanlar, kapalı alanlar (örneğin, mağazalar, sinemalar), evden uzakta olmak.
- Korku Nedeni: Panik atağı geçirme veya utanç verici semptomlar (örneğin, düşme, kontrolü kaybetme) yaşama korkusu.
- Kaçınma Davranışları: Kişi, korkulan ortamlardan/durumlardan kaçınır veya bu ortamlarda/durumlarda yoğun kaygı ile katlanır.
- Yaygınlık: Genellikle panik bozukluğu ile birlikte görülür, ancak tek başına da ortaya çıkabilir.
Nedenleri:
Agorafobinin kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik yatkınlık, travmatik yaşam olayları, öğrenilmiş davranışlar ve beyin kimyasındaki dengesizlikler rol oynayabilir.
Belirtiler:
- Fiziksel: Hızlı kalp atışı, terleme, titreme, nefes darlığı, baş dönmesi, mide bulantısı.
- Duygusal: Yoğun korku, panik, çaresizlik hissi, kontrolü kaybetme korkusu, ölüm korkusu.
- Davranışsal: Korkulan ortamlardan kaçınma, evden çıkmakta zorlanma, sosyal izolasyon.
Tedavi:
Agorafobi genellikle psikoterapi (özellikle bilişsel davranışçı terapi) ve/veya ilaçlarla (örneğin, antidepresanlar, anksiyolitikler) tedavi edilebilir. Tedavinin amacı, kişinin korkularıyla başa çıkma becerilerini geliştirmesine ve yaşam kalitesini artırmasına yardımcı olmaktır.