yer şekilleri ne demek?

Yer Şekilleri

Yer şekilleri, yeryüzünün doğal süreçler sonucu oluşan farklı biçimleridir. Bu şekiller, iç kuvvetler (volkanizma, depremler, orojenez) ve dış kuvvetler (akarsular, rüzgarlar, buzullar, dalgalar) tarafından şekillendirilir. Başlıca yer şekilleri şunlardır:

• Dağlar: Yüksek ve eğimli arazilerdir. Oluşumlarına göre farklı türleri vardır: Kıvrım Dağları, Volkanik Dağlar, Horst ve Graben şeklinde oluşmuş dağlar.

• Ovalar: Çevresine göre alçakta kalan, eğimi az ve genellikle akarsular tarafından taşınan alüvyonlarla oluşmuş düzlüklerdir. Delta Ovaları, Tektonik Ovalar gibi çeşitleri bulunur.

• Platolar: Akarsular tarafından derin vadilerle parçalanmış yüksek düzlüklerdir. Yükseklikleri ve jeolojik yapıları farklılık gösterebilir.

• Vadiler: Akarsuların yatağını aşındırmasıyla oluşan uzun ve derin çukurlardır. Kanyon Vadiler, U Vadiler gibi farklı türleri vardır.

• Akarsu Birikim Şekilleri: Akarsuların taşıdığı malzemeyi biriktirmesiyle oluşan şekillerdir. Birikinti Konisi, ırmak adası örnek verilebilir.

• Deniz ve Göl Kıyı Şekilleri: Dalgaların, akıntıların ve gelgitin etkisiyle oluşan şekillerdir. Falez, kumsal örnek verilebilir.

• Rüzgar Aşındırma ve Biriktirme Şekilleri: Rüzgarların etkisiyle oluşan şekillerdir. Özellikle kurak ve yarı kurak bölgelerde yaygındır. Mantarkaya, kumul örnek verilebilir.

• Buzul Aşındırma ve Biriktirme Şekilleri: Buzulların hareketiyle oluşan şekillerdir. Moren, Hörgüçkaya örnek verilebilir.

Bu yer şekilleri, bir bölgenin iklimini, bitki örtüsünü, toprak yapısını ve insan yaşamını önemli ölçüde etkiler. Aynı zamanda, doğal kaynakların dağılımını ve ekonomik faaliyetleri de belirler.