yüzellilikler ne demek?
Yüzellilikler, Türk Kurtuluş
Savaşı sonrası düşman iş birlikçisi
olarak görülen ve Türkiye'den
sürgün edilen, hepsi üst düzey makamlarda
yer alan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına verilen isimdir.
Meclis'e göre hainler on
binleri buluyordu. Ancak Lozan
Antlaşması'nın bir maddesinde sürgün
edilecek insanların sayısının 150'yi geçmeyecek şeklinde öngörmesi
üzerine ilk önce Türkiye Cumhuriyeti İçişleri
Bakanlığı tarafından
oluşturulan listede başlangıçta 600 kişiden oluşmakta iken alevli
tartışmalar sonucu önce 300, ardından da 149 kişiye indirilmiştir.
150’likler adı verilen ve 23 Nisan 1924 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti
Bakanlar Kurulu ve
Türkiye Büyük Millet
Meclisi'nin oturumunda
saptanan bu listeye 1 Haziran 1924 tarihindeki kararla Köylü
gazetesi sahibi Refet Bey de eklenerek nihai
şekliyle 150 kişi olarak kabul edilmiştir ve bu kişiler 28 Mayıs 1927'de
kabul edilen 1064 sayılı yasa ile yurttaşlıktan
çıkarılmışlardır. 29 Haziran 1938 tarihli 3527 sayılı
yasa ile, Yüzellilikler'in yurda girmelerini engelleyen 1064 sayılı
kanun kaldırılsa da, başta Çerkez Ethem olmak
üzere pek çok muhalif ve saltanat taraftarı geri dönmemiştir. Bu
listenin 600 kişilik ilk hali açıklanmamıştır.
Yüzellilikler listesi
1. Kiraz Hamdi - Yaver-i Has
2. Zeki - Hademe-i Hassa Kumandanı
- Kayserili Şaban Ağa - Hazine-i
Hassa Müfettişi
- Şükrü Tütüncübaşı
- Şerkarin Yaver
- Miralay Tahir - Yaverandan Erkan-ı Harp
- Seryaver Avni
Meclis Üyeleri
9. Mustafa Sabri Efendi - eski
Şeyhülislam
- Ali Rüşdi - eski Adliye Nazırı
- Cemal Bey - eski Ziraat ve Ticaret
Nazırı
- Cakacı Hamdi Paşa - eski Bahriye
Nazırı
- Rumbeyoğlu Fahreddin Bey -
eski Maarif Nazırı
- Kızılhançerci Remzi - eski Ziraat
ve Ticaret Nazırı
Sevr Antlaşması'nı İmzalayanlar
15. Bağdatlı Mehmed Hâdî Paşa -
eski Maarif Nazırı
- Rıza Tevfik Bölükbaşı - Şura-yı
Devlet eski Reisi
- Reşat Halis - Bern eski elçisi
Kuva-yi İnzibâtiye'ye Dahil Meclis Üyeleri
18. Süleyman Şefik Paşa - Kuva-yi
İnzibâtiye Başkumandanı
- Bulgar Tahsin - Şefik Paşa'nın yaveri,
süvari yüzbaşı
- Miralay Ahmet Refik - Kuva-yi
İnzibâtiye Erkân-ı Harbiye Reisi
- Tarık Mümtaz - Kuva-yi İnzibâtiye
Mitralyöz kumandanı ve Damat Ferit Paşa’nın yaveri
- Ali Nadir Paşa - Kuva-yi İnzibâtiye
Kumandanlarından İzmir Kolordusu Kumandanı
- Kaymakam Fettah- Kuva-yi İnzibatiye
mensuplarından ve Nemrut Mustafa Divan-ı Harp üyesi
- Çopur Hakkı - Kuva-yi İnzibatiye
üyelerinden
Mülkiye ve Askeriyeden
25. Gümülcineli İsmail Bey - eski
Bursa Valisi
- Konyalı Zeynelabidin -
âyândan
- Fanizade Mesut - eski Cebelibereket
(Osmaniye) Mutasarrıfı
- Miralay Sadık Bey - Hürriyet ve
İtilâf Fırkası lideri
- Bedirhani Halil Rahmi - eski
Malatya Mutasarrıfı
- Giritli Hüsnü - eski Manisa
Mutasarrıfı
- Nemrut Mustafa - eski Divan-ı Harp
Reisi
- Hulusi - Uşak Belediye Reisi
- Hain Mustafa - eski Adapazarı Kaymakamı
- Hafız Ahmet - eski Tekirdağ Müftüsü
- Sabit - eski Afyonkarahisar Mutasarrıfı
- Celal Kadri - eski Gaziantep Mutasarrıfı
ve Halep Doğru Yol Gazetesi gazetecisi (Sahibi, Hasan Sadık'ın,
kayınbiraderi)
- Adanalı Zeynelabidin - Hürriyet
ve İtilâf Kâtibi Umumisi
- Vasfi Efendi - Mülga Eski Evkaf Nazırı
- Ali Galip - eski Harput Vali
Vekili
40 Aziz Nuri - Bursa Vali Vekil-i Esbakı
- Ömer Fevzi - eski Bursa
Müftüsü
- Ahmet Asım - eski İzmir Kadı Müşaviri
- Natık - eski İstanbul Muhafızı
- Adil - eski Dahiliye Nazırı
- Mehmet Ali Bey - eski Dahiliye
Nazırı
- Salim Mirimiran - eski Edirne Valisi
ve Şehremini (Belediye Başkanı) Vekili
- Hoca Rasihzade İbrahim -
Kütahya’da Yunanlara Mutasarrıflık etmiştir
- Abdurrahman - Adana’da Fransız işgalinde Vekillik etmiştir
- Ömer Fevzi - eski Şarkikarahisar
mebusu
- Adil Kınacı- Mülazım, işkenceci namıyla maruf - Hendek Mal Müdürlüğü
yapmış
- Refik - Mülazım, işkenceci namıyla maruf
- Şerif - eski Kırkağaç Kaymakamı
- Mahmut Mahir - eski Çanakkale Mutasarrıfı
- Emin - eski İstanbul Merkez Kumandanı
- Sadullah Sami - eski Kilis Kaymakamı
- Osman Nuri - Bolu Mutasarrıfı ve Dahiliye Nezareti eski Dava Vekili
Çerkes Ethem ve Çetesi
57. Çerkes Ethem
58. Çerkes Reşit Bey - Çerkes Ethem'in
kardeşi
- Çerkes Tevfik Bey - Çerkes Ethem'in
kardeşi
- Eşref Kuşçubaşı
- Hacı Sami - Eşref Kuşçubaşı'nın kardeşi
- İzmirli Küçük Ethem - yüzbaşı, eski Akhisar kaymakamı
- Düzceli Mehmetoğlu Sami
- Burhaniyeli Halil İbrahim
- Susurluk'tan Demirkapılı Hacı Ahmet
Çerkes Kongresi'ne Delege Olarak Katılanlar
66. Hendek kazasının Sümbüllü Köyü'nden Bağ Osman
67. İbrahim Hakkı - eski İzmir Mutasarrıfı
- Sait Beraev
- Tahir Berzek
- Adapazarı'nın Harmantepe Köyü'nden Maan Şirin
- Söke Ereğlisi'nin Teke Köyü'nden Kocaömeroğlu Hüseyin
- Adapazarı'nın Talustanbey Köyü'nden Bağ Kamil
- Hamte Ahmet
- Maan Ali
- Kirmasti'nin (Mustafakemalpaşa)
Karaorman Köyü'nden Harun
Reşit
- Eskişehirli Sefer Hoca
- Bigalı Nuri Bey oğlu İsa
- Adapazarı'nın Şahinbey Köyü'nden Kazım
- Gönen'in Tuzakçı Köyü'nden Lampat Yakup
- Kompat Hafız Said Gönen'in Bayramiçi karyesinden
- Mütekaid Binbaşı Ahmet Gönen'in Keçeler Karyesinden
- Bizedurg Said İzmir'de Dava Vekaleti etmiştir
- Ahmet Nuri Şamlı
Polisler
84. Tahsin - İstanbul Polis eski Müdürü
85. Kemal - İstanbul Polis eski Müdür Muavini
- Ispartalı Kemal - Emniyet-i Umumiye Müdür Muavini
- Şeref İstanbul Polis Müdüriyeti eski Birinci Şube Müdürü
- Hafız Said İstanbul Polis eski Birinci Kısım Başmemuru
- Hacı Kemal - Arnavutköy Merkez eski Memuru
- Namık Polis Baş Memurlarından
- Nedim - Şişli Komiseri
- Fuat - İzmit Merkez Memuru, Edirne Polis Müdürü ve Yalova
Kaymakamı
- Yolgeçenli Yusuf - Adana’da Polis Memuru
- Sakallı Cemil - Unkapanı Merkez eski Memuru
- Mazlum - Büyükdere Merkez eski Memuru
- Fuat - Beyoğlu eski İkinci Komiseri
Gazeteciler
97. Mevlanzade Rıfat - Serbesti Gazetesi sahibi, Hürriyet ve İtilaf
üyesi
- Sait Molla - Türkçe İstanbul Gazetesi
sahibi
- İzmirli Hafız İsmail - İzmir Müsavat Gazetesi sahibi ve eski
muharriri, Darülhikmet üyesi
- Refik Halit Karay - Aydede Gazetesi
sahibi ve Posta Telgraf eski Müdür-ü Umumisi
- Bahriyeli Ali Kemal - Bandırma
Adalet Gazetesi sahibi
- Neyir Mustafa - Edirne’de Teemin ve
Elyevm, Selanik Hakikat Gazetesi sahibi
- Ferit - Köylü Gazetesi eski muharriri
- Refii Cevat Ulunay - Alemdar
Gazetesi sahibi
- Pehlivan Kadri - Alemdar Gazetesinden
- Fanizade Ali İlmi - Adana Ferda Gazetesi sahibi
- Trabzonlu Ömer Fevzi - Balıkesir
İrşad Gazetesi sahiplerinden
- Hasan Sadık - Halep Doğru Yol Gazetesi sahibi
- İzmirli Refet - Köylü Gazetesi sahibi ve müdürü
Diğer kişiler
110. Tarsuslu Kamilpaşazade
Selami
- Tarsuslu Kamilpaşazade
Kemal
- Süleymaniyeli Kürt Hakkı
- İbrahim Sabri - Şeyhülislam Mustafa Sabri'nin oğlu
- Bursalı Cemil - Fabrikatör
- Çerkes Ragıp - meşhur İngiliz casusu
- Haçinli Kazak Hasan - Fransız işgalinde zabit
- Çerkes Süngülü Davut - Eşkiya
çete reisi
- Binbaşı Çerkes Bekir
- Necip - Fabrikatör Bursalı Cemil’in kayınbiraderi
- Ahmet Hulusi - İzmir eski Umur-u İslamiye Müfettişi
- Uşaklı Madanoğlu Mustafa,
Korgeneral Cemal Madanoğlu'nun babası
- Gönen’in Tuzakçı köyünden Yusuf oğlu Remzi
- Gönen’in Bayramiç köyünden Hacı Kasım Oğlu Zühtü
- Gönen’in Balcı köyünden Kocagözün Osman oğlu Şakir
- Gönen’in Muratlar köyünden Koç Mehmet oğlu Koç Ali
- Gönen'in Ayvacık köyünden Mehmet oğlu Aziz
- Gönen’in Keçeler köyünden Balcılı Ahmet oğlu Osman
- Susurluk Yıldız köyünden Molla Süleyman oğlu İzzet
- Gönen’in Muratlar köyünden Hüseyin oğlu Kara Kazım
- Gönen’in Balcı köyünden Bekir oğlu Arap Mahmut
- Gönen’in Rüstem köyünden Gardiyan Yusuf
- Gönen’in Balcı köyünden Ömer oğlu Eyüp
- Gönen’in Keçeler köyünden Talustan oğlu İbrahim Çavuş
- Gönen’in Balcı köyünden Topallı Şerif oğlu İbrahim
- Gönen’in Keçeler köyünden Topal Ömer oğlu İdris
- Manyas’ın Bolcaağaç köyünden Kurhoğlu İsmail
- Gönen’in Keçeler köyünden Muhtar Hacıbey oğlu Canbulat
- Marmara'nın Kayapınar köyünden Yusuf oğlu İshak
- Manyas’ın Kızlık köyünden Ali Bey oğlu Sabit
- Gönen’in Balcı köyünden Deli Hasan oğlu Selim
- Gönen’in Çerkes Mahallesi’nden Makinacı Mehmet oğlu Osman
- Manyas'ın Değirmenboğazı köyünden Kadir oğlu Kamil
- Gönen’in Keçidere köyünden Hüseyin oğlu Galip
- Manyas'ın Hacıyakup köyünden Çerkes Sait oğlu Salih
- Manyas’ın Hacıyakup köyünden Maktul Şevket’in biraderi İsmail
- Gönen’in Keçeler köyünden Abdullah oğlu Deli Kasım
- Gönen’in Çerkes Mahallesi’nden Hasan Onbaşı oğlu Kemal
- Manyas’ın Değirmenboğazı köyünden Kadir oğlu Kamil’in biraderi
Kazım Efe
- Gönen’in Kızlık köyünden Yallaçoğlu Kemal
- Gönen’in Keçeler köyünden Tuğoğlu Mehmet Ağa
Dış bağlantılar
Kaynakça
Orijinal kaynak: yüzellilikler. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.
Kategoriler