# Web3
**Web3**, internetin yeni bir yinelemesi olarak tanımlanan bir kavramdır. Merkeziyetsiz, blockchain teknolojisine dayalı ve kullanıcı kontrolünü ön planda tutan bir vizyonu temsil eder. "Web 3.0" olarak da adlandırılır.
## İçindekiler
1. [Giriş](#giriş)
2. [Temel İlkeler](#temel-ilkeler)
3. [Teknolojiler](#teknolojiler)
4. [Kullanım Alanları](#kullanım-alanları)
5. [Eleştiriler ve Zorluklar](#eleştiriler-ve-zorluklar)
6. [Web1, Web2 ve Web3 Karşılaştırması](#web1-web2-ve-web3-karşılaştırması)
7. [Ayrıca Bakınız](#ayrıca-bakınız)
8. [Kaynakça](#kaynakça)
## 1. Giriş
Web3, mevcut [Web2](https://www.nedemek.page/kavramlar/web2) internetinin evrimi olarak kabul edilir. Web2'nin aksine, Web3'te veriler merkezi sunucularda değil, dağıtık bir ağda depolanır. Bu da daha fazla güvenlik, şeffaflık ve kullanıcı kontrolü anlamına gelir. Web3, kullanıcıların kendi verilerini sahiplenmesini ve internet üzerinde daha özgürce hareket etmesini amaçlar. Bu, özellikle [merkeziyetsiz finans (DeFi)](https://www.nedemek.page/kavramlar/merkeziyetsiz%20finans%20(defi)) uygulamaları, [NFT'ler (Non-Fungible Tokens)](https://www.nedemek.page/kavramlar/nft'ler%20(non-fungible%20tokens)) ve dağıtık depolama gibi alanlarda kendini gösterir.
## 2. Temel İlkeler
Web3'ün temel ilkeleri şunlardır:
* **Merkeziyetsizlik:** Verilerin ve uygulamaların tek bir otorite tarafından kontrol edilmemesi.
* **Şeffaflık:** Blockchain teknolojisi sayesinde tüm işlemlerin ve verilerin herkese açık bir şekilde görülebilmesi.
* **Güvenlik:** Kriptografik yöntemlerle verilerin korunması ve manipülasyonun önlenmesi.
* **Kullanıcı Kontrolü:** Kullanıcıların kendi verileri üzerinde tam kontrol sahibi olması.
* **İzin Gerektirmeme:** Herkesin Web3 ekosistemine katılabilmesi ve katkıda bulunabilmesi için izinlere ihtiyaç duymaması.
## 3. Teknolojiler
Web3'ü destekleyen temel teknolojiler şunlardır:
* **[Blockchain](https://www.nedemek.page/kavramlar/blockchain):** Dağıtık defter teknolojisi, işlemlerin güvenli ve şeffaf bir şekilde kaydedilmesini sağlar.
* **[Kripto Para Birimleri](https://www.nedemek.page/kavramlar/kripto%20para%20birimleri):** Dijital para birimleri, Web3 ekosisteminde değer transferi ve ödeme aracı olarak kullanılır. Örneğin, [Ethereum](https://www.nedemek.page/kavramlar/ethereum) Web3 uygulamaları için önemli bir platformdur.
* **Akıllı Sözleşmeler:** Blockchain üzerinde çalışan ve belirli koşullar sağlandığında otomatik olarak yürütülen sözleşmeler.
* **Dağıtık Depolama:** Verilerin merkezi sunucular yerine dağıtık bir ağda depolanması (örneğin, [IPFS](https://www.nedemek.page/kavramlar/ipfs)).
* **Merkeziyetsiz Otonom Organizasyonlar ([DAO'lar](https://www.nedemek.page/kavramlar/dao'lar)):** Blockchain üzerinde çalışan ve üyelerin oylarıyla yönetilen organizasyonlar.
## 4. Kullanım Alanları
Web3'ün potansiyel kullanım alanları oldukça geniştir:
* **[Merkeziyetsiz Finans (DeFi)](https://www.nedemek.page/kavramlar/merkeziyetsiz%20finans%20(defi)):** Bankacılık hizmetlerine erişimi olmayan kişilere finansal hizmetler sunmak, kredi verme, borç alma, takas gibi işlemleri aracısız gerçekleştirmek.
* **[NFT'ler (Non-Fungible Tokens)](https://www.nedemek.page/kavramlar/nft'ler%20(non-fungible%20tokens)):** Dijital varlıkların (sanat eserleri, oyun öğeleri vb.) sahipliğini kanıtlamak ve ticaretini kolaylaştırmak.
* **Metaverse:** Sanal dünyalarda kullanıcıların etkileşimde bulunması, içerik oluşturması ve dijital varlıkları sahiplenmesi.
* **Dağıtık Sosyal Medya:** Kullanıcıların verilerini kontrol edebildiği ve sansüre karşı dirençli sosyal medya platformları.
* **Oyunlar:** Blockchain tabanlı oyunlarda oyuncuların oyun içi varlıkları sahiplenmesi ve ticaretini yapabilmesi ([Play-to-Earn](https://www.nedemek.page/kavramlar/play-to-earn) modeli).
* **Veri Depolama:** Verilerin güvenli ve sansüre karşı dirençli bir şekilde depolanması ve paylaşılması.
* **Kimlik Yönetimi:** Kullanıcıların dijital kimliklerini güvenli bir şekilde yönetebilmesi ve farklı platformlarda kullanabilmesi.
## 5. Eleştiriler ve Zorluklar
Web3'ün potansiyeline rağmen, bazı eleştiriler ve zorluklar bulunmaktadır:
* **Ölçeklenebilirlik:** Blockchain ağlarının işlem kapasitesinin sınırlı olması, Web3 uygulamalarının yaygınlaşmasını engelleyebilir.
* **Kullanılabilirlik:** Web3 uygulamalarının karmaşık arayüzleri ve teknik gereksinimleri, kullanıcıların katılımını zorlaştırabilir.
* **Güvenlik:** Akıllı sözleşmelerdeki hatalar ve güvenlik açıkları, kullanıcıların fonlarını riske atabilir.
* **Merkezileşme İddiaları:** Bazı eleştirmenler, Web3 ekosisteminin hala belirli şirketler veya kişiler tarafından kontrol edildiğini savunmaktadır.
* **Regülasyon Belirsizliği:** Kripto para birimleri ve Web3 uygulamaları ile ilgili yasal düzenlemelerin eksikliği, belirsizlik yaratabilir.
* **Enerji Tüketimi:** Özellikle [Proof-of-Work](https://www.nedemek.page/kavramlar/proof-of-work) algoritması kullanan blockchain ağlarının yüksek enerji tüketimi, çevresel kaygılara neden olabilir.
## 6. Web1, Web2 ve Web3 Karşılaştırması
| Özellik | Web1 | Web2 | Web3 |
| ----------------- | --------------------------------------------- | --------------------------------------------- | --------------------------------------------- |
| **Temel Felsefe** | Okuma (Read) | Okuma-Yazma (Read-Write) | Okuma-Yazma-Sahiplenme (Read-Write-Own) |
| **Teknolojiler** | HTML, Statik Web Siteleri | AJAX, Sosyal Medya, Mobil Uygulamalar | Blockchain, Kripto, Akıllı Sözleşmeler |
| **Merkezilik** | Merkezi | Merkezi (Platformlar aracılığıyla) | Merkeziyetsiz |
| **Veri Kontrolü** | Web Sitesi Sahipleri | Platformlar ve Kullanıcılar | Kullanıcılar |
| **Örnekler** | İlk web siteleri, Kişisel Web Sayfaları | Facebook, Twitter, YouTube | DeFi Uygulamaları, NFT Pazaryerleri, DAO'lar |
## 7. Ayrıca Bakınız
* [Kripto Para Birimleri](https://www.nedemek.page/kavramlar/kripto%20para%20birimleri)
* [Blockchain](https://www.nedemek.page/kavramlar/blockchain)
* [Merkeziyetsiz Finans (DeFi)](https://www.nedemek.page/kavramlar/merkeziyetsiz%20finans%20(defi))
* [NFT'ler (Non-Fungible Tokens)](https://www.nedemek.page/kavramlar/nft'ler%20(non-fungible%20tokens))
* [Metaverse](https://www.nedemek.page/kavramlar/metaverse)
* [DAO'lar](https://www.nedemek.page/kavramlar/dao'lar)
## 8. Kaynakça
* Bu makale genel internet kaynaklarından ve Web3 ile ilgili araştırmalardan derlenmiştir. Daha fazla bilgi için ilgili teknolojiler ve kavramlar hakkında araştırma yapabilirsiniz.