T-80, Sovyetler Birliği tarafından tasarlanan ve üretilen bir Ana Muharebe Tankı'dır (AMT). Gaz türbin motoruyla donatılmış ilk ana muharebe tankı olmasıyla bilinir. 1976'da hizmete giren T-80, Sovyet ve daha sonra Rus ordusunun önemli bir parçası olmuştur ve çeşitli modernizasyonlardan geçerek günümüzde de kullanılmaktadır.
T-80'in geliştirilmesi, 1960'ların sonlarında başladı. T-64 tankının yeteneklerini geliştirmek ve daha güçlü bir motorla donatmak amacıyla başlatılan proje, Sovyetler Birliği'nin tank tasarımında yeni bir sayfa açmayı hedefliyordu. İlk prototipler, gaz türbin motorunun potansiyelini gösterdi. Bu motor, daha yüksek güç-ağırlık oranı sağlayarak tanka üstün hareket kabiliyeti kazandırıyordu.
Başlıca Modeller:
Motor ve Hareket Kabiliyeti:
T-80'in en belirgin özelliği, gaz türbin motorudur. Bu motor, geleneksel dizel motorlara göre daha yüksek güç-ağırlık oranı sağlar, bu da tanka üstün hızlanma ve hareket kabiliyeti kazandırır. Ancak, gaz türbin motorlarının yakıt tüketimi daha yüksektir ve bakımı daha zordur.
Zırh ve Koruma:
T-80, kompozit zırh ve patlayıcı reaktif zırh (ERA) ile donatılmıştır. Bu zırh, tanksavar füzelerine ve diğer tehditlere karşı yüksek düzeyde koruma sağlar. Ayrıca, NBC (Nükleer, Biyolojik, Kimyasal) koruma sistemi de bulunmaktadır.
Silah Sistemleri:
T-80, 125mm'lik 2A46 düz namlulu top ile donatılmıştır. Bu top, zırh delici mermiler, yüksek patlayıcı mermiler ve tanksavar füzeleri ateşleyebilir. Ayrıca, bir adet 7.62mm eş eksenli makineli tüfek ve bir adet 12.7mm uçaksavar makineli tüfek de bulunmaktadır.
Atış Kontrol Sistemi:
T-80, gelişmiş atış kontrol sistemleri ile donatılmıştır. Bu sistemler, hedef tespitini, takip etmeyi ve ateşlemeyi kolaylaştırır. Bazı modellerde termal görüş sistemleri de bulunmaktadır.
T-80, Sovyet Ordusu tarafından Afganistan Savaşı'nda ve Çeçen Savaşları'nda kullanılmıştır. Performansı, özellikle kentsel savaş ortamında tartışmalı olmuştur. Yüksek yakıt tüketimi ve bakım zorlukları, eleştirilen noktalar arasında yer almıştır.
T-80, Rus Ordusu'nun envanterinde hala bulunmaktadır. Ancak, yerini daha modern tanklara (örneğin, T-90 ve T-14 Armata) bırakmaktadır. Bazı modeller, modernizasyon programları ile güncellenerek hizmette kalmaya devam etmektedir. Ayrıca, Ukrayna, Güney Kore ve Kıbrıs gibi ülkelere de ihraç edilmiştir.
T-80, gaz türbin motorlu ilk ana muharebe tankı olmasıyla tank tasarımında bir dönüm noktası olmuştur. Yüksek hareket kabiliyeti ve güçlü silah sistemleri ile dikkat çekse de, yüksek yakıt tüketimi ve bakım zorlukları gibi dezavantajları da bulunmaktadır. Geçmişte çeşitli çatışmalarda kullanılmış ve günümüzde de bazı orduların envanterinde yer almaktadır.