petrus ne demek?

[[Dosya:San Pedro en lágrimas - Murillo.jpg|küçükresim|200px|

<center>

Petrus

</center>

]]

Simun Petrus (MS 64 ile 68 arasında öldü), İsa'nın on iki havarisinden biridir.12 İsa'nın diğer bir havarisi olan Andreas'ın kardeşidir.

Hristiyanlıkta adının önüne "Aziz" unvanı getirilir. Celile, Filistin'de dünyaya gelmiştir. Asıl mesleği balıkçılıktı. Katolik Kilisesi'ne göre ilk Papa ve İsa'nın varisidir. 29 Haziran 67 tarihinde çarmıha gerilerek öldürüldüğüne inanılır. Hristiyan geleneğine göre, Petrus Roma'da İmparator Neron'un yönetimi altında ters olarak çarmıha gerildi. Roma'nın ilk piskoposu - başka bir deyişle Papa - olarak kabul edilir. Ayrıca Doğu Hristiyan geleneği tarafından Antakya'nın ilk patriği olarak görülür. Eski Hristiyan kiliselerinin tümü, Petrus'u büyük bir aziz olarak ve Antakya Kilisesi ile Roma Piskoposluğu'nun kurucusu olarak saygı gösterir. Fakat haleflerinin otoritesine ilişkin tutumlarında farklılık gösterir. Katolik inancına göre, Matta 16'da (Matta 16:18) İsa Petrus'a Kilise'de özel bir konum vadetmiştir.

Yeni Ahit'te Petrus, dört İncil'in hepsinde ve Elçilerin İşleri'nde defalarca ve belirgin bir şekilde belirir. Özellikle Markos İncili'nin geleneksel olarak Petrus'un vaazının ve görgü tanığının anılarının etkisini gösterdiği düşünülüyordu. Pavlus'un Korintlilere İlk Mektubu ve Galatyalılara Mektupta Petrus ya da Kefas adıyla da bahsedilir. Yeni Ahit ayrıca geleneksel olarak ona atfedilen iki genel mektup - Birinci Petrus ve İkinci Petrus - içerir. Ancak modern bilim her ikisinin de Petrine yazarlığını sorgulamaktadır. İkinci Petrus'un MS 90 yılında Petrus öldükten sonra yazıldığı düşünülmekte, Birinci Petrus'un ise Petrus tarafından yazdırılmış olabileceği konusunda akademisyenler arasında farklı görüşler vardır.

Köken bilimi

[[Dosya:Michelangelo Merisi da Caravaggio (Milan 1571-Port' Ercole 1610) - The Calling of Saints Peter and Andrew - RCIN 402824 - Hampton Court Palace.jpg|küçükresim|sol|

<center>

Petrus (soldaki)

</center>

]] Petrus, Hristiyanlığa göre İsa'nın Kilisesini üzerinde kurmak istediği Kaya'dır (temel kişi). "Kaya" anlamına gelen Aramice Kifas (Latince Petrus) künyesini kendisine İsa vermiştir.

İsa'nın ölümünden sonra Hristiyanlar onun etrafında kenetlendiler, Romalıların tüm saldırılarına karşı inançlarını korudular, bunda Petrus'un büyük bir katkısı vardı. Bir gün Pavlus, Barnabas'ın himayesinde Petrus'a gelerek Kilise'ye katılmak istediğini söyledi, gördüğü vizyonlardan bahsetti. Ne kadar günahkar olsa da döndüğünü söyleyen kişiye şans tanımak gerektiğine inanan Petrus ona bu fırsatı tanıdı.

Erken dönem kilisenin ilk lideri

İnciller ve Elçilerin İşleri, çarmıha gerilme olayları sırasında İsa'yı üç kez inkar etmesine rağmen, Petrus'u en önde gelen havari olarak tasvir eder. Hristiyan geleneğine göre, Petrus, İsa'nın göründüğü ilk öğrenciydi. İsa, Petrus'un inkarını dengeledi ve kendine inanmasını sağladı. Petrus, erken dönem Kilise'nin ilk lideri olarak kabul edilir. Kısa süre sonra bu liderlikte "Rab'bin Kardeşi" Adil James tarafından gölgede bırakıldı. Petrus, İsa'nın göründüğü ilk kişi olduğu için Petrus'un önderliği, Petrus'un mirasçıları (Hristiyanlar) olarak havarilerin ardıllığının ve ortodoksluğun kurumsal gücünün temelini oluşturur. Bu yüzden Petrus ve önderliği "kilisenin üzerinde bulunduğu kaya" olarak tanımlanır.

Havariler arasında yeri

Petrus her zaman incillerde ve Elçilerin İşleri kitabında On İki Havari arasında ilk sırada yer alır (Örneğin bkz. Elçilerin İşleri 1:13). Ayrıca incillerde sık sık Zebedi oğlu Yakup ve Yuhanna ile birlikte On İki Havari içinde özel bir grup oluşturduğundan bahsedilir. Bu gruptan İsa'nın Başkalaşımı, Yair'in kızının diriltilmesi ve Bahçede Izdırap gibi diğer havarilerin adlarının geçmediği olaylarda da bahsedilmiştir.

Petrus, incillerde sık sık havarilerin sözcüsü olarak tasvir edilir. Katolik bir bilim insanı olan John Vidmar şöyle yazıyor: "Katolik alimler, Petrus'un diğer havarilerin otoritesinin yerine geçen bir otoriteye sahip olduğu konusunda hemfikir. Petrus, çeşitli olaylarda onların sözcüsü olmuş, Mattiya'nın seçimini yönetmiştir. Yahudi olmayanların din değiştirmesiyle ilgili tartışmadaki görüşü, son derece önemli görülmüştür." 3

Elçilerin İşleri'nin yazarı, Petrus'u erken Hristiyan cemaatinin merkezi figürü olarak tasvir eder.

Roma'yla bağlantısı

Erken dönem kilise geleneklerine göre Petrus, Paul ile beraber Roma Kilisesi'ni kurmuş, piskoposluğunu yapmış ve sonunda Roma'da ölmüştür.

Papalık

Katolik İnancı'na göre Papa -Roma Piskoposu- Aziz Petrus'un tahtının varisidir. Bu inanca göre Petrus tarihteki ilk Roma Piskoposudur. Fakat Papalık kurumunun Petrus'a dayalı olmadığını, hatta Petrus'un Roma'ya hiç gelmediğine dair söylemler de vardır.

I. Clemens, Petrus ve Paul'u öne çıkan inanç kahramanları olarak tasvir eder.

Roma'ya varış

Yeni Ahit yazılarında

Petrus'un Roma'ya geldiğine dair kesin bir incil kanıtı yoktur. Fakat Petrus'un Birinci Mektubu'nda "Sizler gibi seçilmiş olan Babil'deki kilise ve oğlum Markos size selam ederler." (1. Petrus 5:13) ayeti geçer. Bu ayette kastedilen "Babil"in esas Babil mi olduğu, yoksa dönemde takma ismi Babil olan Roma mı olduğu tartışılmaktadır. Ayrıca yakın tarihin bir önerisi olarak bahsi geçen Babil'in genel Yahudi diasporası olabileceği ihtimali de ortaya çıkmıştır.

Pavlus, yaklaşık MS 57 yılında Romalılara Mektubunu yazdığında Roma'daki kilise halihazırda gelişmekteydi. Pavlus Roma'da elli kadar kişiyi ismiyle selamlıyor. Ancak bu isimler arasında, daha önceden de tanıdığı kesin olan, Petrus bulumuyor. Ayrıca Pavlus'un MS 60-62 yılları arasında Roma'daki bulunuşunu anlatan "Acts 28" boyunca Petrus ile alakalı hiçbir şeyden bahsedilmiyor.

Kilise Babaları

1. yüzyıl kilise pederlerinden Antakyalı İgnatius'un yazıları Petrus ve Pavlus'un Romalılara Petrus'un Roma'da olduğuna dair uyarılar verdiğini anlatır. İrinaios 2. yüzyıldaki yazılarında Petrus ve Pavlus'un Roma kilisesinin kurucuları olduğunu ve Linus'ı halef piskopos olarak atadıklarını anlatır. İskenderiyeli Clement "Petrus'un Roma'dan dünyaya seslendiğini" söyler (MS 190).

Origenes ve Eusebios'a göre Petrus Antakya Kilisesi'ni kurduktan sonra Roma'ya Müjde'yi vaaz etmeye gitti. Ayrıca Antakya Kilisesi'ne başkanlık ettikten sonra, ölümüne kadar Roma Kilisesi'ni yönetti. Bir süre Antakya'daki kiliseye başkanlık ettikten sonra Petrus'un yerine Evodius ve ardından Havari Yuhanna'nın öğrencisi olan Ignatius'a geçecekti.

Lacantius MS 318 civarlarında yazdığı "Zulümcülerin Ölümleri Üzerine" isimli kitabında şöyle yazar: "İmparator Neron hükmünü sürerken, Havari Petrus Roma'ya geldi ve Tanrı'nın ona verdiği güç ile mucizeler yarattı. Birçok insanı doğru dine çevirerek Rab'be sadık bir tapınak inşa etti."4

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Orijinal kaynak: petrus. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

  1. Wilken, p. 281, quote: "Some (Christian communities) had been founded by Peter, the disciple Jesus designated as the founder of his church. ... Once the position was institutionalized, historians looked back and recognized Peter as the first pope of the Christian church in Rome"

Kategoriler