osmanlı padişahları listesi ne demek?

Osmanlı Hanedanı’nın hükümdarları, yükselme döneminden dağılma dönemine dek kıtalararası geniş bir imparatorluğa hükmetmiştir. Osmanlı İmparatorluğu zirvedeyken, kuzeyde Macaristan, güneyde Somali, batıda Cezayir ve doğuda Irak'a kadar uzanmıştır. İlk başlarda imparatorluk Bursa’da yönetilirken, 1365'de Edirne başkent oldu. Son olarak da Bizans İmparatorluğu’ndan alınan İstanbul başkent yapıldı.¹ İmparatorluğun ilk yıllarının anlatımında efsane ve gerçeği ayırmanın zor olması nedeniyle değişen konular olmuştur; buna rağmen çoğu çağdaş bilginler, imparatorluğun aşağı yukarı 1299 yılında ortaya çıktığını ve kurucusunun Oğuz Türklerinin Kayı boyundan gelen Osman Gazi olduğunu kabul eder.² Osmanlı Hanedanlığı, 36 sultanla 6 yüzyıl boyunca var oldu. Osmanlı İmparatorluğu, I. Dünya Savaşı’nda müttefik olduğu İttifak Devletleri’nin yenilgiye uğraması sonucuyla tarih sahnesinden silindi. İmparatorluğun İtilaf Devletleri tarafından bölünmesi ve ardından gelen Kurtuluş Savaşı’ndan sonra Türkiye Cumhuriyeti’nin doğmasına yol açtı.³

Osmanlı devlet teşkilatı

Osmanlı İmparatorluğu var olduğu süre boyunca monarşi ile yönetilmiştir. Sultan, hiyerarşik Osmanlı sisteminde, siyasi, askerî, hukuki, sosyal ve çeşitli başlıklarda en üstteydi. Teorik olarak sadece Allah’a ve yerine getirmesi gereken "Allah’ın yasaları"na (İslam’daki şeriat) karşı sorumluydu. Onun ilahi görevi İran-İslam başlıklarına yansıtılan "Allah’ın yeryüzündeki gölgesi" (zill Allah fi’l-âlem) ve "yeryüzünün halifesi" (halife-i ru-yi zemin) olmaktı.⁴ Tüm devlet dairesi onun hükmündeydi ve verdiği her karar ferman adı verilen kararnamede yayımlanırdı. Başkomutandı ve tüm yurttaki resmî unvanıydı.⁵ 1453'te İstanbul'un Fethi’nden sonra kendilerini Roma İmparatorluğu'nun varisi olarak görürlerdi bu nedenle ara sıra Kayser ve İmparator unvanını kullanırlardı.⁶⁷⁸ 1517’de Mısır’ın Fethi’nden sonra I. Selim halife unvanını da benimsedi. Böylece evrensel Müslüman hükümdarı olduğunu iddia etti. Yakın zamanlarda Osmanlı hükümdarları tahta çıkmada Avrupa hükümdarlarının taç giyme törenine eşdeğer olarak Osman’ın Kılıcı ile kuşatılırdı.⁹ Kuşatılmayan sultanın çocukları verasete uygun değildi.¹⁰

Teoride ve ilkelerde teokratik ve salt olmasına rağmen, uygulamada padişahın yetkileri sınırlıydı. Siyasi kararlarda hanedanın önemli üyelerinin görüş ve tutumlarını dikkate alırdı, bürokratik ve askerî kuruluşlarda aynı zamanda dinî liderlerdi.¹¹ 17. yüzyıldan bu yana, imparatorluk uzun süren durgunluk dönemine girdi, bu dönemde sultanlar çok güçsüzleştiler. Birçoğu güçlü Yeniçeri Ocağı tarafından tahttan indirildi. Tahta geçmesi yasaklı¹² olmasına rağmen Harem -özellikle hükümdarın annesi (Valide Sultan olarak da bilinir)- sahne arkası önemli politik rollerde kadınlar saltanatı dönemi boyunca etkili oldu.¹³

Sultanların azalan güçleri ilk sultanların ve sonrakilerin saltanat uzunluklarının farklılığından dolayı kanıtlandı. I. Süleyman, imparatorluğu 16. yüzyılda doruk noktasına çıkaran, 46 yıllık saltanatı olan, Osmanlı tarihinin en uzun süre tahtta kalan padişahıydı. V. Murad, 19. yüzyıl gerileme dönemine hükmeden, kayıtlardaki en kısa tahtta kalan padişahtı. Saltanatı sadece 93 gün sürdü. Parlamenter monarşi V. Murad’ın varisi II. Abdülhamid, imparatorluğun son mutlak ve ilk anayasal monarşi hükümdarı, zamanında resmileşti.¹⁴ 7 Ocak 2017’deki ölümüne dek, Osmanlı hanedanının başı ve Osmanlı tahtının sahibi Abdülmecit Efendi’in büyük torunu Bayezid Osman’dı.¹⁵

Padişahların listesi

Aşağıdaki tablo Osmanlı sultanlarını ve son Osmanlı halifesini tarihe göre sıralanmış olarak listeler. Tuğralar kaligrafik mühür ya da Osmanlı sultanları tarafından kullanılan imzalardır. Onlar tüm resmi belgelerde, sikkelerde ve daha önemlisi padişahın portresinin belirlenmesinde kullanılırdı. "Notlar" sütunu padişahların ebeveynlerini ve kaderlerini içerir. Padişah'ın saltanatının sonu doğal ölümle bitmediği zaman nedeni kalın gösterilir. İlk hükümdarlar için genellikle saltanatının sonu ve varisinin tahta çıkması arasında bir zaman vardır. Bunun nedeni tarihçi Quataert'e göre bu dönemde Osmanlı’da uygulanan en yaşlı olan değil en uygun olanın tahta geçmesidir: sultan öldüğünde, bir galip çıkana kadar tüm oğulları savaşmak zorundaydı. Bundan dolayı iç çatışma meydana gelmiş ve kardeş katili gerçekleşmiştir, sultanın ölüm tarihi bu nedenle her zaman varisin tahta geçmesiyle aynı tarihte değildir.¹⁶ 1617'de şehzade sistemi, en uygun olanın tahta geçmesi yerine yaşça en büyük olanın tahta geçtiği sistemle (ekberiyet) değişti. Bu sistemle tahta ailenin en büyük erkeği geçti. Bu da 17. yüzyıldan bu yana neden ölen sultanın yerine nadiren kendi oğlunun genellikle amca ya da kardeşinin geçtiğini açıklar.¹⁷ En büyük olanın tahta geçtiği sistem (ekberiyet) 19. yüzyılda alınan başarısız sonuçlara rağmen saltanatın sonuna kadar sürdü.¹⁸

<table style="width:100%;"> <colgroup> <col style="width: 50%" /> <col style="width: 20%" /> <col style="width: -8%" /> <col style="width: 15%" /> <col style="width: 15%" /> <col style="width: -8%" /> <col style="width: -8%" /> <col style="width: 25%" /> </colgroup> <thead> <tr class="header"> <th>Sıra</th> <th>Sultan</th> <th>Portre</th> <th>Tahta geçişi</th> <th>Tahttan inişi</th> <th>Saltanat süresi</th> <th><a href="Tuğra" title="wikilink">Tuğra</a></th> <th>Notlar</th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td>1</td> <td><a href="Osman_Gazi" title="wikilink">I. Osman</a> GaziBey</td> <td></td> <td></td> <td></td> <td>27 yıl</td> <td>- </td> <td><ul> <li><a href="Ertuğrul_Gazi" title="wikilink">Ertuğrul Gazi</a> ve <a href="Halime_Hatun" title="wikilink">Halime Hatun</a>’un oğludur.</li> <li>Osmanlı Devleti'ni kurdu.</li> <li>Ölene kadar tahttan inmedi.<a href="#fn1" class="footnote-ref" id="fnref1" role="doc-noteref">1</a></li> </ul></td> </tr> <tr class="even"> <td>2</td> <td><a href="Orhan_Gazi" title="wikilink">Orhan</a> GaziBey</td> <td></td> <td></td> <td></td> <td>36 yıl</td> <td></td> <td><ul> <li>Osman Gazi ve <a href="Malhun_Hatun" title="wikilink">Malhun Hatun</a>’un oğludur.</li> <li>Ölene kadar tahttan inmedi.<a href="#fn2" class="footnote-ref" id="fnref2" role="doc-noteref">2</a></li> </ul></td> </tr> <tr class="odd"> <td>3</td> <td><a href="I._Murad" title="wikilink">I. Murad</a> HüdâvendigârŞehit (1383'ten sonra Sultan)</td> <td></td> <td></td> <td>1389</td> <td>27 yıl</td> <td></td> <td><ul> <li>Orhan Gazi ve <a href="Nilüfer_Hatun" title="wikilink">Nilüfer Hatun</a>’un oğludur.</li> <li>Sultan unvanını kullanan ilk padişahtır.</li> <li>Ölene kadar tahttan inmedi.</li> <li><a href="I._Kosova_Muharebesi" title="wikilink">I. Kosova Muharebesi</a>'nde, savaştan sonra suikaste uğrayarak öldürüldü.<a href="#fn3" class="footnote-ref" id="fnref3" role="doc-noteref">3</a></li> </ul></td> </tr> <tr class="even"> <td>4</td> <td><a href="I._Bayezid" title="wikilink">I. Bayezid</a> YıldırımSultân-î İklim-i Rûm</td> <td></td> <td>1389</td> <td>1402</td> <td>13 yıl</td> <td></td> <td><ul> <li>I. Murad ve <a href="Gülçiçek_Hatun" title="wikilink">Gülçiçek Hatun</a>’un oğludur.</li> <li><a href="Anadolu" title="wikilink">Anadolu</a>'da Türk siyasi birliğini büyük ölçüde sağladı.</li> <li><a href="Ankara_Muharebesi" title="wikilink">Ankara Muharebesi</a>'nde <a href="esir" title="wikilink">esir</a> düştü (saltanatı bitti).</li> <li>1402'de <a href="Fetret_Devri" title="wikilink">Fetret Devri</a> başladı.</li> <li>8 Mart 1403'te, <a href="Akşehir" title="wikilink">Akşehir</a>'de tutsakken öldü.<a href="#fn4" class="footnote-ref" id="fnref4" role="doc-noteref">4</a></li> </ul></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Fetret_Devri" title="wikilink">Fetret Devri</a> (<a href="Ankara_Muharebesi" title="wikilink">20 Temmuz 1402</a> – <a href="Çamurlu_Muharebesi" title="wikilink">5 Temmuz 1413</a>)</td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td>—</td> <td><a href="İsa_Çelebi" title="wikilink">İsa Çelebi</a> </td> <td></td> <td>1403–1405 (Batı Anadolu Bölgesi Sultanı)</td> <td>1406</td> <td>—</td> <td>—</td> <td><ul> <li><a href="Ankara_Muharebesi" title="wikilink">Ankara Muharebesi</a> sonrasında <a href="İsa_Çelebi" title="wikilink">İsa Çelebi</a>, kardeşi <a href="Musa_Çelebi" title="wikilink">Musa Çelebi</a>'yi mağlup etti ve yaklaşık iki yıl boyunca imparatorluğun Anadolu topraklarının batı bölümünü kontrol etmeye başladı.</li> <li>1405'teki <a href="Ulubat_Muharebesi" title="wikilink">Ulubat Muharebesi</a>'nde <a href="I._Mehmed" title="wikilink">Mehmed Çelebi</a>'ye mağlup oldu.</li> <li>1406'da öldürüldü.</li> </ul></td> </tr> <tr class="odd"> <td>—</td> <td>Emir <a href="Süleyman_Çelebi_(emir)" title="wikilink">Süleyman Çelebi</a> <a href="Rumeli" title="wikilink">Rumeli</a>'nin ilk sultanı</td> <td></td> <td>20 Temmuz 1402</td> <td>17 Şubat 1411<a href="#fn5" class="footnote-ref" id="fnref5" role="doc-noteref">5</a></td> <td>—</td> <td></td> <td><ul> <li>Ankara Muharebesi'nde Osmanlı Devleti'nin yenilmesinden kısa bir süre sonra, imparatorluğun Avrupa kısmı için Rumeli Sultanı unvanını aldı.</li> <li>17 Şubat 1411'de öldürüldü.<a href="#fn6" class="footnote-ref" id="fnref6" role="doc-noteref">6</a></li> </ul></td> </tr> <tr class="even"> <td>—</td> <td><a href="Musa_Çelebi" title="wikilink">Musa Çelebi</a> <a href="Rumeli" title="wikilink">Rumeli</a>'nin ikinci sultanı</td> <td></td> <td>18 Şubat 1411</td> <td>5 Temmuz 1413<a href="#fn7" class="footnote-ref" id="fnref7" role="doc-noteref">7</a></td> <td>—</td> <td>—</td> <td><ul> <li>18 Şubat 1411'de <a href="Süleyman_Çelebi_(emir)" title="wikilink">Süleyman Çelebi</a>'nin ölümünün hemen ardından imparatorluğun Avrupa kısmı için Rumeli Sultanı unvanını aldı.<a href="#fn8" class="footnote-ref" id="fnref8" role="doc-noteref">8</a></li> <li>5 Temmuz 1413'te <a href="Mehmed_Çelebi" title="wikilink">Mehmed Çelebi</a>’nin kuvvetleri tarafından <a href="Samokov" title="wikilink">Samokov</a> yakınlarında öldürüldü.<a href="#fn9" class="footnote-ref" id="fnref9" role="doc-noteref">9</a></li> </ul></td> </tr> <tr class="odd"> <td>—</td> <td><a href="I._Mehmed" title="wikilink">I. Mehmed</a> <a href="Anadolu" title="wikilink">Anadolu</a> Sultanı</td> <td></td> <td>1403–1406 (Doğu Anadolu Bölgesi Sultanı) 1406–1413 (<a href="Anadolu" title="wikilink">Anadolu</a> Sultanı)</td> <td><a href="Çamurlu_Muharebesi" title="wikilink">5 Temmuz 1413</a></td> <td>—</td> <td>—</td> <td><ul> <li><a href="Ankara_Muharebesi" title="wikilink">Ankara Muharebesi</a>'nden hemen sonra Anadolu topraklarının doğu kısmını kontrol altına aldı.</li> <li>1405'teki <a href="Ulubat_Muharebesi" title="wikilink">Ulubat Muharebesi</a>'nde, kardeşi <a href="İsa_Çelebi" title="wikilink">İsa Çelebi</a>'yi mağlup etti.</li> <li>İsa'nın 1406'daki ölümünden sonra Osmanlı'nın Anadolu topraklarındaki tek hükümdarı oldu.</li> <li>5 Temmuz 1413'te, <a href="Musa_Çelebi" title="wikilink">Musa</a>'nın ölümü üzerine Osmanlı Sultanı oldu.</li> </ul></td> </tr> <tr class="even"> <td>Saltanat yeniden başladı</td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td>5</td> <td><a href="I._Mehmed" title="wikilink">I. Mehmed</a> ÇelebiKirişçi</td> <td></td> <td>1413</td> <td>1421</td> <td>8 yıl</td> <td></td> <td><ul> <li>I. Bayezid ve <a href="Devlet_Hatun" title="wikilink">Devlet Hatun</a>’un oğludur.</li> <li>Ölene kadar tahttan inmedi.<a href="#fn10" class="footnote-ref" id="fnref10" role="doc-noteref">10</a></li> </ul></td> </tr> <tr class="even"> <td>6</td> <td><a href="II._Murad" title="wikilink">II. Murad</a> Koca SultânGazi</td> <td></td> <td>1421</td> <td>1444</td> <td>23 yıl</td> <td></td> <td><ul> <li>I. Mehmed ve <a href="Emine_Hatun" title="wikilink">Emine Hatun</a>’un oğludur.<a href="#fn11" class="footnote-ref" id="fnref11" role="doc-noteref">11</a></li> <li>Kendi özgür iradesiyle tahttan feragât etti ve tahtı oğlu <a href="II._Mehmed" title="wikilink">Mehmed</a>'e bıraktı.<a href="#fn12" class="footnote-ref" id="fnref12" role="doc-noteref">12</a></li> </ul></td> </tr> <tr class="odd"> <td>7</td> <td><a href="II._Mehmed" title="wikilink">II. Mehmed</a></td> <td></td> <td>1444</td> <td>1446</td> <td>2 yıl</td> <td></td> <td><ul> <li>II. Murad ve <a href="Hüma_Hatun" title="wikilink">Hüma Hatun</a>’un oğludur.<a href="#fn13" class="footnote-ref" id="fnref13" role="doc-noteref">13</a></li> <li>Babasının tahttan ayrılması üzerine, 12 yaşındayken tahta geçti.</li> <li>Babasına tekrar <a href="padişah" title="wikilink">padişah</a> olmasını rica ettikten sonra tahtı teslim etti.<a href="#fn14" class="footnote-ref" id="fnref14" role="doc-noteref">14</a></li> </ul></td> </tr> <tr class="even"> <td>-</td> <td><a href="II._Murad" title="wikilink">II. Murad</a> Koca SultânGazi - Han</td> <td></td> <td>1446</td> <td>3 Şubat 1451</td> <td>5 yıl</td> <td></td> <td><ul> <li>Tahta ikinci çıkışı.</li> <li><a href="Yeniçeri" title="wikilink">Yeniçeri</a> isyanı neticesinde tahtta geri dönmek zorunda kaldı.<a href="#fn15" class="footnote-ref" id="fnref15" role="doc-noteref">15</a></li> <li>Ölene kadar tahttan inmedi.<a href="#fn16" class="footnote-ref" id="fnref16" role="doc-noteref">16</a></li> </ul></td> </tr> <tr class="odd"> <td>-</td> <td><a href="II._Mehmed" title="wikilink">II. Mehmed</a> Fâtih Sultân Mehmed Hân - Gazi</td> <td></td> <td>3 Şubat 1451</td> <td>3 Mayıs 1481</td> <td>30 yıl</td> <td></td> <td><ul> <li>Tahta ikinci çıkışı.</li> <li>29 Mayıs 1453'te <a href="İstanbul'un_fethi" title="wikilink">İstanbul’u fethetti</a><a href="Bizans_İmparatorluğu" title="wikilink">, Bizans İmparatorluğu</a>'nu yıktı ve "Fatih" unvanını aldı.</li> <li><a href="Osmanlı_İmparatorluğu" title="wikilink">Osmanlı Devleti</a>'nde ilk defa altın para bastırdı.</li> <li>Ölene kadar tahttan inmedi.<a href="#fn17" class="footnote-ref" id="fnref17" role="doc-noteref">17</a></li> </ul></td> </tr> <tr class="even"> <td>8</td> <td><a href="II._Bayezid" title="wikilink">II. Bayezid</a> Sultân Bayezid-î Velî Han - Gazi</td> <td></td> <td>19 Mayıs 1481</td> <td>25 Nisan 1512</td> <td>31 yıl</td> <td></td> <td><ul> <li>II. Mehmed ve <a href="I._Gülbahar_Hatun" title="wikilink">Emine Gülbahar Hatun</a> veya <a href="Sitti_Mükrime_Hatun" title="wikilink">Sitti Mükrime Hatun</a>’un oğludur.</li> <li>Döneminde, yükselmekte olan devlette pasiflik vardı.</li> <li>Oğlu <a href="I._Selim" title="wikilink">I. Selim</a> lehine tahttan feragât etti.</li> <li>26 Mayıs 1512 tarihinde <a href="Dimetoka" title="wikilink">Dimetoka</a> yakınlarında öldü.<a href="#fn18" class="footnote-ref" id="fnref18" role="doc-noteref">18</a></li> </ul></td> </tr> <tr class="odd"> <td>9</td> <td><a href="I._Selim" title="wikilink">I. Selim</a> Yavuz Sultân Selim Han - Gazi</td> <td></td> <td>25 Nisan 1512</td> <td>21 Eylül 1520</td> <td>8 yıl</td> <td></td> <td><ul> <li>II. Bayezid ve <a href="II._Gülbahar_Hatun" title="wikilink">Gülbahar Hatun</a>'un oğludur.</li> <li>Doğu ağırlıklı fetihler yaptı.</li> <li>İslam birliği politikası güttü.</li> <li>Osmanlı topraklarını 8 yılda 2,5 kat büyüttü.</li> <li>Ölene kadar tahttan inmedi.<a href="#fn19" class="footnote-ref" id="fnref19" role="doc-noteref">19</a></li> </ul></td> </tr> <tr class="even"> <td>10</td> <td><a href="I._Süleyman" title="wikilink">I. Süleyman</a> Kanûnî Sultân SüleymanHan - Muhteşem</td> <td></td> <td>30 Eylül 1520</td> <td>7 Eylül 1566</td> <td>46 yıl</td> <td></td> <td><ul> <li>I. Selim ve <a href="Ayşe_Hafsa_Sultan" title="wikilink">Ayşe Hafsa Sultan</a>’ın oğludur.</li> <li>Avrupa ağırlıklı fetihler yaptı.</li> <li><a href="Mohaç_Muharebesi_(1526)" title="wikilink">Mohaç Muharebesi</a>'nde <a href="Macaristan_Krallığı" title="wikilink">Macaristan Krallığı</a>'na son verdi.</li> <li>Ölene kadar tahttan inmedi.</li> <li>En uzun hüküm süren padişahtır (46 yıl).<a href="#fn20" class="footnote-ref" id="fnref20" role="doc-noteref">20</a></li> </ul></td> </tr> <tr class="odd"> <td>11</td> <td><a href="II._Selim" title="wikilink">II. Selim</a> Sarı</td> <td></td> <td>29 Eylül 1566</td> <td>21 Aralık 1574</td> <td>8 yıl</td> <td></td> <td><ul> <li>I. Süleyman ve <a href="Hürrem_Sultan" title="wikilink">Hürrem Haseki Sultan</a>’ın oğlu;</li> <li>Denizciliğe önem verilerek, Kıbrıs ve Tunus alındı.</li> <li>Sefere çıkmayan ilk padişahtır.</li> <li>Ölene kadar tahttan inmedi.<a href="#fn21" class="footnote-ref" id="fnref21" role="doc-noteref">21</a></li> </ul></td> </tr> <tr class="even"> <td>12</td> <td><a href="III._Murad" title="wikilink">III. Murad</a> Muradî</td> <td></td> <td>22 Aralık 1574</td> <td>16 Ocak 1595</td> <td>21 yıl</td> <td></td> <td><ul> <li>II. Selim ve <a href="Nurbanu_Sultan" title="wikilink">Afife Nurbanû Valide Sultan</a>’ın oğlu;</li> <li>Doğu ağırlıklı fetihler sürdü.</li> <li>Ölene kadar tahttan inmedi.<a href="#fn22" class="footnote-ref" id="fnref22" role="doc-noteref">22</a></li> <li>Osmanlı en geniş sınırlarına ulaştı.</li> </ul></td> </tr> <tr class="odd"> <td>13</td> <td><a href="III._Mehmed" title="wikilink">III. Mehmed</a> Adlî</td> <td></td> <td>27 Ocak 1595</td> <td>20 ya da 21 Aralık 1603</td> <td>8 yıl</td> <td></td> <td><ul> <li>III. Murad ve <a href="Safiye_Sultan" title="wikilink">Safiye Valide Sultan</a>’ın oğlu;</li> <li>I. Süleyman'dan sonra sefere çıkan ilk padişahdır.</li> <li>Ölene kadar tahttan inmedi;<a href="#fn23" class="footnote-ref" id="fnref23" role="doc-noteref">23</a></li> </ul></td> </tr> <tr class="even"> <td>14</td> <td><a href="I._Ahmed" title="wikilink">I. Ahmed</a> Bahtî</td> <td></td> <td>21 Aralık 1603</td> <td>22 Kasım 1617</td> <td>14 yıl</td> <td></td> <td><ul> <li>III. Mehmed ve <a href="Handan_Sultan" title="wikilink">Handan Valide Sultan</a>’ın oğlu;</li> <li><a href="Zitvatorok_Antlaşması" title="wikilink">Zitvatorok Antlaşması</a> ile daha önceden <a href="İstanbul_Antlaşması_(1533)" title="wikilink">kazanılan</a> diplomatik üstünlük, iki taraf için de eşitlenir.</li> <li>Ölene kadar tahttan inmedi.<a href="#fn24" class="footnote-ref" id="fnref24" role="doc-noteref">24</a></li> </ul></td> </tr> <tr class="odd"> <td>15</td> <td><a href="I._Mustafa" title="wikilink">I. Mustafa</a> <a href="Zekâ_geriliği" title="wikilink">Deli</a></td> <td></td> <td>22 Kasım 1617</td> <td>26 Şubat 1618</td> <td>96 gün</td> <td></td> <td><ul> <li>III. Mehmed ve <a href="Halime_Sultan" title="wikilink">Halime Valide Sultan</a>’ın oğlu;</li> <li><a href="Zekâ_geriliği" title="wikilink">Zekâ geriliğinden</a> ötürü Genç yeğeni <a href="II._Osman" title="wikilink">II. Osman</a> lehine tahttan indirildi.<a href="#fn25" class="footnote-ref" id="fnref25" role="doc-noteref">25</a></li> </ul></td> </tr> <tr class="even"> <td>16</td> <td><a href="II._Osman" title="wikilink">II. Osman</a> Genç, Şehit</td> <td></td> <td>26 Şubat 1618</td> <td>19 Mayıs 1622</td> <td>4 yıl</td> <td></td> <td><ul> <li>I. Ahmed ve <a href="Mahfiruz_Hadice_Sultan" title="wikilink">Mâh-Firûze Hatice Valide Sultan</a>’ın oğlu;</li> <li>19 Mayıs 1622'deki <a href="yeniçeri" title="wikilink">yeniçeri</a> isyanında tahttan indirildi;</li> <li>20 Mayıs 1622'de <a href="Sadrazam" title="wikilink">Sadrazam</a> <a href="Kara_Davut_Paşa" title="wikilink">Kara Davut Paşa</a> tarafından katledildi.<a href="#fn26" class="footnote-ref" id="fnref26" role="doc-noteref">26</a></li> </ul></td> </tr> <tr class="odd"> <td>-</td> <td><a href="I._Mustafa" title="wikilink">I. Mustafa</a></td> <td></td> <td>20 Mayıs 1622</td> <td>10 Eylül 1623</td> <td>1 yıl</td> <td></td> <td><ul> <li>İkinci çıkışı;</li> <li>Yeğenine yapılan suikastin ardından tahtta geri döndü;</li> <li><a href="Zihinsel_engelli" title="wikilink">Zihnî dengesizliği</a> nedeniyle tahttan indirildi;</li> <li>20 Ocak 1639'da <a href="İstanbul" title="wikilink">İstanbul</a>'daki <a href="ölüm" title="wikilink">ölümüne</a> kadar hapsedildi.<a href="#fn27" class="footnote-ref" id="fnref27" role="doc-noteref">27</a></li> </ul></td> </tr> <tr class="even"> <td>17</td> <td><a href="IV._Murad" title="wikilink">IV. Murad</a> Bağdat Fâtihi, Sahib-î-Kıran, Gazi</td> <td></td> <td>10 Eylül 1623</td> <td>8 ya da 9 Şubat 1640</td> <td>17 yıl</td> <td></td> <td><ul> <li>I. Ahmed ve <a href="Kösem_Sultan" title="wikilink">Mâh-Peyker Kösem Valide Sultan</a>’ın oğlu;</li> <li>Doğu ağırlıklı fetihler yapıldı.</li> <li>Ölene kadar tahttan inmedi.<a href="#fn28" class="footnote-ref" id="fnref28" role="doc-noteref">28</a></li> </ul></td> </tr> <tr class="odd"> <td>18</td> <td><a href="İbrahim_(padişah)" title="wikilink">İbrahim</a> Girit Fâtihi, Asabî, Şehit</td> <td></td> <td>9 Şubat 1640</td> <td>8 Ağustos 1648</td> <td>8 yıl</td> <td></td> <td><ul> <li>I. Ahmed ve <a href="Kösem_Sultan" title="wikilink">Mâh-Peyker Kösem Valide Sultan</a>’ın oğlu;</li> <li><a href="Şeyhülislam" title="wikilink">Şeyhülislam</a> liderliğinde gerçekleştirilen darbe ile tahttan indirildi;</li> <li>18 Ağustos 1648'de İstanbul'da isyancıların önderi olan <a href="Sadrazam" title="wikilink">Sadrazam</a> <a href="Mevlevilik" title="wikilink">Mevlevî</a> <a href="Sofu_Mehmed_Paşa" title="wikilink">Sofu Mehmed Paşa</a> tarafından boğduruldu.<a href="#fn29" class="footnote-ref" id="fnref29" role="doc-noteref">29</a></li> </ul></td> </tr> <tr class="even"> <td>19</td> <td><a href="IV._Mehmed" title="wikilink">IV. Mehmed</a> Avcı</td> <td></td> <td>8 Ağustos 1648</td> <td>8 Kasım 1687</td> <td>39 yıl</td> <td></td> <td><ul> <li>İbrahim ve <a href="Turhan_Hatice" title="wikilink">Turhan Hatice Valide Sultan</a>’ın oğlu;</li> <li><a href="Mohaç_Muharebesi_(1687)" title="wikilink">İkinci Mohaç Muharebesi</a>’nde <a href="Osmanlı_İmparatorluğu" title="wikilink">Osmanlı Devleti</a>’nin uğradığı yenilginin ardından tahttan indirildi;</li> <li><a href="Edirne" title="wikilink">Edirne</a>’de 6 Ocak 1693'te <a href="ölüm" title="wikilink">öldü</a>.<a href="#fn30" class="footnote-ref" id="fnref30" role="doc-noteref">30</a></li> </ul></td> </tr> <tr class="odd"> <td>20</td> <td><a href="II._Süleyman_(Osmanlı_padişahı)" title="wikilink">II. Süleyman</a> Gazi</td> <td></td> <td>8 Kasım 1687</td> <td>22 Haziran 1691</td> <td>4 yıl</td> <td></td> <td><ul> <li>İbrahim ve <a href="Saliha_Dilaşub_Sultan" title="wikilink">Sâliha Dil-Âşûb Valide Sultan</a>’ın oğlu;</li> <li>Ölene kadar tahttan inmedi.<a href="#fn31" class="footnote-ref" id="fnref31" role="doc-noteref">31</a></li> </ul></td> </tr> <tr class="even"> <td>21</td> <td><a href="II._Ahmed" title="wikilink">II. Ahmed</a> Gazi</td> <td></td> <td>22 Haziran 1691</td> <td>6 Şubat 1695</td> <td>4 yıl</td> <td></td> <td><ul> <li>İbrahim ve <a href="Hatice_Muazzez_Sultan" title="wikilink">Hatice Mû’azzez Sultan</a>’ın oğlu;</li> <li>Ölene kadar tahttan inmedi.<a href="#fn32" class="footnote-ref" id="fnref32" role="doc-noteref">32</a></li> </ul></td> </tr> <tr class="odd"> <td>22</td> <td><a href="II._Mustafa" title="wikilink">II. Mustafa</a> Gazi</td> <td></td> <td>6 Şubat 1695</td> <td>22 Ağustos 1703</td> <td>8 yıl</td> <td></td> <td><ul> <li>IV. Mehmed ve <a href="Emetullah_Rabia_Gülnuş_Sultan" title="wikilink">Mâh-Pâre Ümmetullah (Emetullah) Râbi’a Gül-Nûş Valide Sultan</a>’ın oğlu;</li> <li><a href="Karlofça_Antlaşması" title="wikilink">Karlofça Antlaşması</a> ile <a href="Osmanlı_İmparatorluğu" title="wikilink">Osmanlı</a> ilk defa büyük ölçüde toprak kaybetti (1699).</li> <li><a href="Edirne_Vakası" title="wikilink">Edirne Vakası</a> olarak anılan <a href="yeniçeri" title="wikilink">yeniçeri</a> ayaklanması sonucu 22 Ağustos 1703’te tahttan indirildi;</li> <li>8 Ocak 1704'te İstanbul'da <a href="ölüm" title="wikilink">öldü</a>.<a href="#fn33" class="footnote-ref" id="fnref33" role="doc-noteref">33</a></li> </ul></td> </tr> <tr class="even"> <td>23</td> <td><a href="III._Ahmed" title="wikilink">III. Ahmed</a> <a href="Lâle_Devri" title="wikilink">Lâle Devri</a> Pâdişâhı - Gazi</td> <td></td> <td>22 Ağustos 1703</td> <td>1 ya da 2 Ekim 1730</td> <td>27 yıl</td> <td></td> <td><ul> <li>IV. Mehmed ve <a href="Emetullah_Rabia_Gülnuş_Sultan" title="wikilink">Mâh-Pâre Ümmetullah (Emetullah) Râbi’a Gül-Nûş Valide Sultân</a>’ın oğlu;</li> <li><a href="Lale_Devri" title="wikilink">Lale Devri</a> (1718-1730)’nde ıslâhatlar yaptı.</li> <li><a href="Patrona_Halil_İsyanı" title="wikilink">Patrona Halil</a> önderliğinde gerçekleştirilen <a href="yeniçeri" title="wikilink">yeniçeri</a> isyanıyla tahttan indirildi;</li> <li>1 Temmuz 1736'da <a href="ölüm" title="wikilink">öldü</a>.<a href="#fn34" class="footnote-ref" id="fnref34" role="doc-noteref">34</a></li> </ul></td> </tr> <tr class="odd"> <td>24</td> <td><a href="I._Mahmud" title="wikilink">I. Mahmud</a> Gazi</td> <td></td> <td>2 Ekim 1730</td> <td>13 Aralık 1754</td> <td>24 yıl</td> <td></td> <td><ul> <li>II. Mustafa ve <a href="Saliha_Sultan_(II._Mustafa'nın_eşi)" title="wikilink">Saliha Sebkat-î Sultân</a>’ın oğlu;</li> <li>Ölene kadar tahttan inmedi.<a href="#fn35" class="footnote-ref" id="fnref35" role="doc-noteref">35</a></li> </ul></td> </tr> <tr class="even"> <td>25</td> <td><a href="III._Osman" title="wikilink">III. Osman</a> Sofu</td> <td></td> <td>13 Aralık 1754</td> <td>29 ya da 30 Ekim 1757</td> <td>3 yıl</td> <td></td> <td><ul> <li><a href="II._Mustafa" title="wikilink">II. Mustafa</a> ve <a href="Şehsuvar_Sultan" title="wikilink">Şeh-Süvar Valide Sultân</a>’ın oğlu;</li> <li>Ölene kadar tahttan inmedi.<a href="#fn36" class="footnote-ref" id="fnref36" role="doc-noteref">36</a></li> </ul></td> </tr> <tr class="odd"> <td>26</td> <td><a href="III._Mustafa" title="wikilink">III. Mustafa</a> İlk Yenilikçi, Gazi</td> <td></td> <td>30 Ekim 1757</td> <td>21 Ocak 1774</td> <td>17 yıl</td> <td></td> <td><ul> <li><a href="III._Ahmed" title="wikilink">III. Ahmed</a> ve <a href="Mihrişah_Sultan" title="wikilink">Emine Mihr-î-Şâh İkinci Kadın Efendi</a>’nin oğlu;</li> <li>Ölene kadar tahttan inmedi.<a href="#fn37" class="footnote-ref" id="fnref37" role="doc-noteref">37</a></li> </ul></td> </tr> <tr class="even"> <td>27</td> <td><a href="I._Abdülhamid" title="wikilink">I. Abdülhamid</a> Islâhatçı, Gazi</td> <td></td> <td>21 Ocak 1774</td> <td>6 ya da 7 Nisan 1789</td> <td>15 yıl</td> <td></td> <td><ul> <li><a href="III._Ahmed" title="wikilink">III. Ahmed</a> ve <a href="Rabia_Sermi_Sultan" title="wikilink">Râbi’a Şermi Kadın Efendi</a>’nin oğlu;</li> <li>Ruslara karşı mücadele etti.</li> <li>Ölene kadar tahttan inmedi.<a href="#fn38" class="footnote-ref" id="fnref38" role="doc-noteref">38</a></li> </ul></td> </tr> <tr class="odd"> <td>28</td> <td><a href="III._Selim" title="wikilink">III. Selim</a> Bestekâr, Nizâmî, Şehit</td> <td></td> <td>7 Nisan 1789</td> <td>29 Mayıs 1807</td> <td>18 yıl</td> <td></td> <td><ul> <li>III. Mustafa ve <a href="Mihrişah_Valide_Sultan" title="wikilink">Mihr-î-Şâh Valide Sultân</a>’ın oğlu;</li> <li>Çeşitli reformlar yaptı.</li> <li>Gerçekleştirdiği reformlarına karşı <a href="Kabakçı_Mustafa" title="wikilink">Kabakçı Mustafa</a> önderliğinde tertiplenen <a href="yeniçeri" title="wikilink">yeniçeri</a> isyanıyla tahttan indirildi;</li> <li>28 Temmuz 1808'de <a href="İstanbul" title="wikilink">İstanbul</a>’da <a href="Padişah" title="wikilink">Padişah</a> <a href="IV._Mustafa" title="wikilink">IV. Mustafa</a>’nın emriyle katledildi.<a href="#fn39" class="footnote-ref" id="fnref39" role="doc-noteref">39</a></li> </ul></td> </tr> <tr class="even"> <td>29</td> <td><a href="IV._Mustafa" title="wikilink">IV. Mustafa</a></td> <td></td> <td>29 Mayıs 1807</td> <td>28 Temmuz 1808</td> <td>1 yıl</td> <td></td> <td><ul> <li>I. Abdülhamid ve <a href="Nükhet-Sedâ_Sultan" title="wikilink">Nükhetseza Hanımefendi</a>’nın oğlu;</li> <li><a href="Rusçuk" title="wikilink">Rusçuk</a> <a href="Ayan_Meclisi" title="wikilink">A’yan</a>’ı <a href="Alemdar_Mustafa_Paşa" title="wikilink">Alemdar Mustafa Paşa</a> önderliğinde gerçekleştirilen ayaklanma neticesinde tahttan indirildi;</li> <li>17 Kasım 1808'de İstanbul'da <a href="Padişah" title="wikilink">Padişah</a> <a href="II._Mahmud" title="wikilink">II. Mahmud</a>’un emriyle idam edildi.<a href="#fn40" class="footnote-ref" id="fnref40" role="doc-noteref">40</a></li> </ul></td> </tr> <tr class="odd"> <td>30</td> <td><a href="II._Mahmud" title="wikilink">II. Mahmud</a> İnkılâpçı, Gazi</td> <td></td> <td>28 Temmuz 1808</td> <td>1 Temmuz 1839</td> <td>31 yıl</td> <td></td> <td><ul> <li>I. Abdülhamid ve <a href="Nakşidil_Sultan" title="wikilink">Nakş-î-Dil Valide Sultan</a>’ın oğlu;</li> <li>1826'da <a href="Yeniçeri_Ocağı" title="wikilink">Yeniçeri Ocağı</a>'nı <a href="Vaka-i_Hayriye" title="wikilink">lağvetti. (Vaka-i Hayriye)</a>;</li> <li>Ölene kadar tahttan inmedi.<a href="#fn41" class="footnote-ref" id="fnref41" role="doc-noteref">41</a></li> </ul></td> </tr> <tr class="even"> <td>31</td> <td><a href="Abdülmecid" title="wikilink">Abdülmecid</a> Tanzimâtçı, Gazi</td> <td></td> <td>1 Temmuz 1839</td> <td>25 Haziran 1861</td> <td>22 yıl</td> <td></td> <td><ul> <li>II. Mahmud ve <a href="Bezmiâlem_Valide_Sultan" title="wikilink">Bezm-î-Âlem Valide Sultan</a>’ın oğlu;</li> <li>3 Kasım 1839'da <a href="Osmanlı_İmparatorluğu" title="wikilink">Osmanlı</a> <a href="demokratik" title="wikilink">demokratikleşmesinin</a> ilk adımı olan <a href="Tanzimat_Fermanı" title="wikilink">(Gülhane Hatt-ı Şerif-î) Tanzimât Fermânı’nı</a> yayımladı;</li> <li>18 Şubat 1856'da <a href="Islahat_Fermanı" title="wikilink">(Islâhat Hatt-ı Hümâyûn-u) Islâhat Fermânı’nı</a> ilân etmek zorunda bırakıldı;</li> <li>Ölene kadar tahttan inmedi.<a href="#fn42" class="footnote-ref" id="fnref42" role="doc-noteref">42</a></li> </ul></td> </tr> <tr class="odd"> <td>32</td> <td><a href="Abdülaziz" title="wikilink">Abdülaziz</a> Bahtsız, Şehit</td> <td></td> <td>25 Haziran 1861</td> <td>30 Mayıs 1876</td> <td>15 yıl</td> <td></td> <td><ul> <li>II. Mahmud ve <a href="Pertevniyal_Sultan" title="wikilink">Pertav-Nihâl (Pertevniyal) Valide Sultân</a>’ın oğlu;</li> <li>İlk kez Avrupa'ya seyahat amacıyla gitti.</li> <li>Bakanları tarafından tahttan indirildi;</li> <li>Beş gün sonra da (intihar etti ya da muhtemel bir suikâsta kurban gitti) <a href="ölüm" title="wikilink">ölü</a> bulundu.<a href="#fn43" class="footnote-ref" id="fnref43" role="doc-noteref">43</a></li> </ul></td> </tr> <tr class="even"> <td>33</td> <td><a href="V._Murad" title="wikilink">V. Murad</a> <a href="Akıl_hastalığı" title="wikilink">Deli</a></td> <td></td> <td>30 Mayıs 1876</td> <td>31 Ağustos 1876</td> <td>93 gün</td> <td></td> <td><ul> <li>Abdülmecid ve <a href="Şevkefza_Sultan" title="wikilink">Şevk-Efzâ Valide Sultân</a>’ın oğlu;</li> <li><a href="Akıl_hastalığı" title="wikilink">Akıl hastalığı</a> nedeniyle tahttan indirildi;</li> <li>29 Ağustos 1904’te <a href="Çırağan_Sarayı" title="wikilink">Çırağan Sarayı</a>’nda <a href="ölüm" title="wikilink">öldü</a>.<a href="#fn44" class="footnote-ref" id="fnref44" role="doc-noteref">44</a></li> <li>En kısa hüküm süren padişahtır (93 gün).</li> </ul></td> </tr> <tr class="odd"> <td>34</td> <td><a href="II._Abdülhamid" title="wikilink">II. Abdülhamid</a> Gazi</td> <td></td> <td>31 Ağustos 1876</td> <td>27 Nisan 1909</td> <td>33 yıl</td> <td></td> <td><ul> <li>Abdülmecid ve <a href="Tirimüjgan_Sultan" title="wikilink">Tîr-î-Müjgan Kadın Efendi</a>’nin oğlu; ve daha sonra da <a href="Perestü_Kadın_Efendi" title="wikilink">Rahîme Piristû Valide Sultan</a>’ın mânevî evlâdı;</li> <li>23 Kasım 1876'da <a href="Birinci_Meşrutiyet" title="wikilink">(Birinci) Meşrûtiyyet</a>'i tesis ederek <a href="Kanun-ı_Esasî" title="wikilink">anayasa (Kanûn-î Esasî)</a> çıkardı, daha sonra ise 13 Şubat 1878'de askıya aldı;</li> <li>23 Temmuz 1908'de <a href="İkinci_Meşrutiyet" title="wikilink">(İkinci) Meşrûtiyyet</a>’i yeniden ilân etti;</li> <li><a href="31_Mart_Vakası" title="wikilink">31 Mart Vakası (13 Nisan 1909)</a> sonrasında tahttan indirildi;</li> <li>Sürgün hayatına başlamak üzere <a href="Selânik" title="wikilink">Selânik</a>’e nakledildi;</li> <li>1912'de <a href="Selânik" title="wikilink">Selânik</a>’in <a href="Yunanistan_Krallığı" title="wikilink">Yunanistan</a>’a kaybedilmesiyle 10 Şubat 1918 tarihindeki <a href="ölüm" title="wikilink">ölümüne</a> kadar <a href="Beylerbeyi_Sarayı" title="wikilink">Beylerbeyi Sarayı</a>’na kapatıldı.<a href="#fn45" class="footnote-ref" id="fnref45" role="doc-noteref">45</a></li> </ul></td> </tr> <tr class="even"> <td>35</td> <td><a href="V._Mehmed" title="wikilink">V. Mehmed</a> Reşâd</td> <td></td> <td>27 Nisan 1909</td> <td>3 Temmuz 1918</td> <td>9 yıl</td> <td></td> <td><ul> <li>Abdülmecid ve <a href="Gülcemal_Kadın_Efendi" title="wikilink">Gül-Cemâl Dördüncü Kadın Efendi</a>’nin oğlu;</li> <li>Osmanlı gücünü yitirdi, Balkanlar, Libya ve Ortadoğu kaybedildi.</li> <li>Ölene kadar <a href="Mehmed_Talat_Paşa" title="wikilink">Mehmed Talât</a>, <a href="İsmail_Enver" title="wikilink">İsmail Enver</a> ve <a href="Cemal_Paşa" title="wikilink">Ahmed Cemal</a> <a href="Üç_Paşalar" title="wikilink">Paşaların</a> etkisinde olarak tahtta kaldı.<a href="#fn46" class="footnote-ref" id="fnref46" role="doc-noteref">46</a></li> </ul></td> </tr> <tr class="odd"> <td>36</td> <td><a href="VI._Mehmed" title="wikilink">VI. Mehmed</a> Vahideddin</td> <td></td> <td>4 Temmuz 1918</td> <td>1 Kasım 1922</td> <td>4 yıl</td> <td></td> <td><ul> <li>Abdülmecid ve <a href="Gülüstü_Kadın_Efendi" title="wikilink">Gül-İstü (Gülistan) Münîre Dördüncü Kadın Efendi</a>’nin oğlu;</li> <li>1 Kasım 1922'de <a href="Saltanatın_kaldırılması" title="wikilink">Saltanat lâğvedildi</a>;</li> <li>17 Kasım 1922’de <a href="İstanbul" title="wikilink">İstanbul</a>’dan ayrıldı;</li> <li>16 Mayıs 1926’da <a href="Sanremo" title="wikilink">Sanremo</a>, <a href="İtalya" title="wikilink">İtalya</a>'da <a href="Sürgün_(hukuk)" title="wikilink">sürgünde</a> <a href="ölüm" title="wikilink">öldü</a>.<a href="#fn47" class="footnote-ref" id="fnref47" role="doc-noteref">47</a></li> </ul></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Osmanlı_Halifeliği" title="wikilink">Osmanlı Halifeliği</a> Türkiye (Cumhuriyeti) Devleti'nin denetiminde varlığını sürdürdü (1922-1924)</td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td>-</td> <td><a href="Abdülmecid_Efendi" title="wikilink">II. Abdülmecid</a> (Son Osmanlı Halifesi)</td> <td></td> <td>18 Kasım 1922</td> <td>3 Mart 1924</td> <td>2 yıl</td> <td>- </td> <td><ul> <li>I. Abdülaziz ve <a href="Hayranıdil_Kadınefendi" title="wikilink">Hayran-î-Dil Kadın Efendi</a>’nin oğlu;<a href="#fn48" class="footnote-ref" id="fnref48" role="doc-noteref">48</a></li> <li><a href="Türkiye_Büyük_Millet_Meclisi" title="wikilink">TBMM</a> tarafından <a href="halife" title="wikilink">halife</a> seçildi;</li> <li><a href="Hilâfet" title="wikilink">Hilâfet</a>’in lağvedilmesiyle <a href="Sürgün_(hukuk)" title="wikilink">sürgüne</a> gönderildi;<a href="#fn49" class="footnote-ref" id="fnref49" role="doc-noteref">49</a></li> <li>23 Ağustos 1944’te <a href="Paris" title="wikilink">Paris</a>, <a href="Fransa" title="wikilink">Fransa</a>'da <a href="Sürgün_(hukuk)" title="wikilink">sürgünde</a> <a href="ölüm" title="wikilink">öldü</a>.<a href="#fn50" class="footnote-ref" id="fnref50" role="doc-noteref">50</a></li> </ul></td> </tr> </tbody> </table> <section class="footnotes footnotes-end-of-document" role="doc-endnotes"> <hr /> <ol> <li id="fn1" role="doc-endnote"><a href="#fnref1" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn2" role="doc-endnote"><a href="#fnref2" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn3" role="doc-endnote"><a href="#fnref3" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn4" role="doc-endnote"><a href="#fnref4" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn5" role="doc-endnote">Nicholae Jorga: Geschishte des Osmanichen Cilt 1 (Çeviri: Nilüfer Epçeli), Yeditepe yayınları, İstanbul, 2009, s. 314<a href="#fnref5" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn6" role="doc-endnote"></li> <li id="fn7" role="doc-endnote">Joseph von Hammer: Osmanlı Tarihi cilt I (Çeviri: Abdülkadir Karahan), Milliyet yayınları, İstanbul, s. 58-60.<a href="#fnref7" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn8" role="doc-endnote">Prof. Yaşar Yüce-Prof. Ali Sevim: Türkiye tarihi Cilt II, AKDTYKTTK Yayınları, İstanbul, 1991, s. 74-75<a href="#fnref8" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn9" role="doc-endnote">Joseph von Hammer: Osmanlı Tarihi cilt I (condensation: Abdülkadir Karahan), Milliyet yayınları, İstanbul. s. 58-60.<a href="#fnref9" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn10" role="doc-endnote"><a href="#fnref10" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn11" role="doc-endnote"><a href="#fnref11" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn12" role="doc-endnote"><a href="#fnref12" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn13" role="doc-endnote"><a href="#fnref13" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn14" role="doc-endnote"></li> <li id="fn15" role="doc-endnote"><a href="#Kaf96" title="wikilink">Kafadar 1996</a>, s. xix<a href="#fnref15" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn16" role="doc-endnote"></li> <li id="fn17" role="doc-endnote"><a href="#fnref17" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn18" role="doc-endnote"><a href="#fnref18" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn19" role="doc-endnote"><a href="#fnref19" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn20" role="doc-endnote"><a href="#fnref20" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn21" role="doc-endnote"><a href="#fnref21" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn22" role="doc-endnote"><a href="#fnref22" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn23" role="doc-endnote"><a href="#fnref23" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn24" role="doc-endnote"><a href="#fnref24" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn25" role="doc-endnote"><a href="#fnref25" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn26" role="doc-endnote"><a href="#fnref26" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn27" role="doc-endnote"></li> <li id="fn28" role="doc-endnote"><a href="#fnref28" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn29" role="doc-endnote"><a href="#fnref29" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn30" role="doc-endnote"><a href="#fnref30" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn31" role="doc-endnote"><a href="#fnref31" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn32" role="doc-endnote"><a href="#fnref32" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn33" role="doc-endnote"><a href="#fnref33" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn34" role="doc-endnote"><a href="#fnref34" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn35" role="doc-endnote"><a href="#fnref35" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn36" role="doc-endnote"><a href="#fnref36" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn37" role="doc-endnote"><a href="#fnref37" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn38" role="doc-endnote"><a href="#fnref38" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn39" role="doc-endnote"><a href="#fnref39" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn40" role="doc-endnote"><a href="#fnref40" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn41" role="doc-endnote"><a href="#fnref41" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn42" role="doc-endnote"><a href="#fnref42" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn43" role="doc-endnote"><a href="#fnref43" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn44" role="doc-endnote"><a href="#fnref44" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn45" role="doc-endnote"><a href="#fnref45" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn46" role="doc-endnote"><a href="#fnref46" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn47" role="doc-endnote"><a href="#fnref47" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn48" role="doc-endnote"><a href="#Asi92" title="wikilink">Aşiroğlu 1992</a>, s. 13<a href="#fnref48" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn49" role="doc-endnote"><a href="#Asi92" title="wikilink">Aşiroğlu 1992</a>, s. 17<a href="#fnref49" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn50" role="doc-endnote"><a href="#Asi92" title="wikilink">Aşiroğlu 1992</a>, s. 14<a href="#fnref50" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> </ol> </section>

Soyağacı

Kronolojik yönetim şeması

Ayrıca bakınız

Notlar

a: Osmanlı hükümdarının tam unvanı kendinden olan çeşitli unvanlar ve yüzyıllar boyunca değişen unvanlar gibi karışıktı. Sultan unvanı ilk hükümdarlardan beri sürekli kullanılırdı. Çünkü bu Müslüman dünyasında yaygındı. Osmanlılar hızla diğer Müslüman hükümdarlardan kendilerini ayırmak için değişik varyasyonları da kabul ettiler. Üçüncü Osmanlı hükümdarı I. Murad kendi unvanları olan Sultân-ı Âzam (en yüce sultan/sultanların en büyüğü), Hakan (en yüce han/hanların en büyüğü) ve Hüdâvendigâr (en yüce imparator imparator/imparatorların en büyüğü/en yüce hükümdar/hükümdarların en büyüğü)’ı kullandı. Anadolu Selçuklu Hanedanı’nı ve İlhanlılar sırasıyla bu unvanları kullandılar. Oğlu I. Bayezid Rumların sultanı unvanını benimsedi. Rum Anadolu'da eski bir İslamî addı. Osmanlılar yönetimindeki İslam ve Orta Asya miraslarının birleşimi unvanın benimsenmesi Osmanlı hükümdarlarının standardı haline geldi: Sultan [Adı] Han.¹⁹ Osmanlı’nın batıda en sık sultan unvanını çağrıştırmasına rağmen, Türkiye’deki insanlar genellikle Osmanlı Hanedanı’nın hükümdarlarını tanımlarken padişah unvanını kullanırlar.²⁰ Osmanlı sultanının tam unvanı bir zamanlar imparatorluğun sınırlarında stabilize oldu:²¹

"Osmanlı Ailesi’nin hükümdarı, Sultân-es Selâtin (Sultânların Sultânı), Kağan (Hanların Hanı), Müminlerin Halifesi, Mekke, Medine ve Kudüs şehirlerinin hizmetçisi, İstanbul, Edirne ve Bursa başkentlerinin, Şam ve Mısır’ın, tüm Azerbaycan’ın, Mägris’in, Barkah’ın, Kayravan’ın, Halep’in, Irak’ın, Arabistan’ın ve Ajim’in, Basra’nın, Lahsa Eyaleti’nin, Dilen’in, Rakka’nın, Musul’un, Partlar’ın, Diyarbakır’ın, Kilikya’nın ve Erzurum, Sivas, Adana, Karaman, Van, Barbarya, Habeş, Tunus, Trablusgarp, Şam, Kıbrıs, Rodos, Girit, Mora vilayetlerinin, Akdeniz’in, Karadeniz’in, Anadolu’nun, Rumeli’nin, Bağdat’ın, Kürdistan’ın, Yunanistan’ın, Türkistan’ın, Tartarî’nin, Çerkesya’nın, Kabarda’nın iki bölgesinin, Gürcistan’ın, Kıpçaklar ovasının, Tatarlar’ın, Kefe’nin ve tüm komşu ülkelerin, Bosna’nın, Belgrat’ın, Sırbistan’ın, Arnavut’un, Eflak’ın ve Boğdan’ın, bunların yanı sıra tüm bağlı yerler ve sınırlar, ve birçok ülke ve şehirler’in padişahı"

b: Osmanlı Hilâfeti, Osmanlı Hanedanı’nın sahip olduğu en önemli konumdu. Halife manevi gücü simgeler, saltanat ise geçici gücü temsil eder. Osmanlı tarih yazmalarına göre, I. Selim halife unvanını 1517’deki Mısır’ın fethinden sonra kazandı, son Abbasi’den sonra Kahire’de, III. Mütevekkil halifeliği kendisine feragat etti. Ancak, modern bilim adamları arasındaki fikir birliği halifeliğin devrinin 18. yüzyılda Osmanlı askeri alanda güç kazanılması fikri için uydurulmuş efsane olduğunu kabul eder. Aslında, Osmanlı hükümdarları halife unvanını Mısır’ın fethinden önce de kullanıyorlardı, I. Murad’dan sonrakiler. Şu anda kabul gören halifelik bir-iki yüzyıldır "yok oldu", Osmanlı İmparatorluğu ve II. Katerina arasında 1774’te imzalanan Küçük Kaynarca Antlaşması’yla canlandırılmıştır. Osmanlıların halifelik iddiasının ilk kez uluslararası düzeyde tanınmasına kadar antlaşma son derece sembolikti. Buna rağmen antlaşma ile Osmanlı Devleti’nin Kırım Hanlığı’nı kaybettiği resmileşti, bu Osmanlı halifelerinin Rusya’daki Müslümanların dini otoritesine devam etmesini kabul etti.²² 18. yüzyıldan itibaren, Osmanlı sultanları giderek statülerini halifeliği harekete geçirmeyi amaçlayan Panislamizm fikrini zarar veren Avrupa emperyalizminin Müslüman yüzü arasında vurgulanmıştır. I. Dünya Savaşı’nda patlak veren, sultan/halife cihad çağrısını 1914’te İtilaf blokuna mensup düşmanlarına karşı yayımladı, Fransa, Büyük Britanya ve Rusya imparatorluklarındaki boşuna teşvik edici konular isyana dönüştü. II. Abdülhamid halifelik unvanını en çok kullanan Osmanlı padişahı olmuştur, ve halife olarak devletin birçok Müslüman başkanları tarafından kabul edildi, hatta olabildiği kadar uzakta, Sumatra’da.²³ İddiasını 1876 Anayasası (4. Makale)'na koydu.²⁴

c: Tuğralar 36 Osmanlı padişahının 35'i tarafından kullanıldı, 14. yüzyılda I. Orhan tarafından başlatıldı, iki farklı belgede tuğrası bulundu. Tuğrası olmayan padişah I. Osman’dı. Abdülmecid, son Osmanlı halifesi de kendine ait bir tuğradan yoksundur, devlet başkanı olarak hizmet vermedi (bu konum Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal tarafından düzenlendi), sadece dini bir semboldü.

d: Fetret Devri, Osmanlı İmparatorluğu’nun 1402’den 1413’e kadar süren kaos dönemi oldu. Ankara Muharebesi (20 Temmuz 1402)’ndeki yenilgi ve sonrasındaki I. Bayezid’in Timur tarafından yakalanmasından sonra başlamıştır. Yıldırım Bayezid’in oğulları 10 yıl savaşmış ve 1413’te I. Mehmed’in tartışmasız zaferiyle son bulmuştur.²⁵

e: Saltanat resmen 1 Kasım 1922’de kaldırıldı. Sultan VI. Mehmed 17 Kasım’da İngiliz savaş gemisi HMS Malaya ile Malta’ya kaçtı.²⁶ Bu olay Osmanlı Hanedanı’nın sonu oldu. 18 Kasım’da, Türkiye Büyük Millet Meclisi VI. Mehmed’in kuzeni Abdülmecid’i halife olarak seçti.²⁷ Osmanlı Devleti’nin resmi sonu Lozan Antlaşması aracılığıyla ilan edildi (24 Temmuz 1923). Yeni tanınan "Ankara hükûmeti", eski İstanbul bazlı hükûmet değil, hak sahibi ve ardılı oldu. Türkiye Cumhuriyeti TBMM tarafından 29 Ekim 1923’te Mustafa Kemalʼin ilk cumhurbaşkanı olmasıyla ilan edildi.²⁸ Abdülmecid’in kukla olmasına rağmen herhangi bir siyasi gücü yoktu, 3 Mart 1924ʼte TBMM tarafından halifeliğin kaldırılmasına kadar konumunu korudu.²⁹ VI. Mehmed daha sonra Hicaz’da tekrar halife olmaya çalıştı ama başarısız oldu.³⁰