mümtaz'er türköne ne demek?

Mümtaz'er Türköne (d. 1956, İstanbul), öğretim üyesi ve köşe yazarı.

Hayatı

1956 yılında İstanbul'da doğdu. 1978 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'nin İdari Şubesinden mezun oldu. Aynı fakültede 1986'da yüksek lisans, 1990'da doktora yaptı. 1993 yılında doçent oldu.

1980 öncesinde milliyetçi görüşleriyle tanınan Türköne, Zaman gazetesinde köşe yazarlığı yapmakta idi. Zaman gazetesine atanan kayyum sonrası yayın hayatına yeni başlayan Yarına Bakış gazetesinde köşe yazarlığı yapmaya başladı. 1980 Askeri Darbesi’nden sonra tutuklanan Türköne Ankara Mamak Cezaevi'nde yatmıştır, bu dönemde ağır işkencelere maruz kalmıştır. Yazar, şu anda Tanzimat dönemi siyasî fikirleri üzerine çalışmayı sürdürüyor. Aynı zamanda 2007 yılında TRT 1'de gazeteci Emre Aköz ve spiker Tülay Tüzün ile Gündeme Dair isimli bir tartışma programı yapmıştır. Ayrıca gazeteci Faruk Mercan ile birlikte Endaze adlı tartışma programı da hazırlamıştır.

12 Haziran 2011 Genel Seçimlerinde Adalet ve Kalkınma Partisi'nden İstanbul milletvekili aday adayı olmuştur.

21 Aralık 2011 tarihinde Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından Prof. Mümtaz’er Türköne, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yönetim Kurulu üyeliklerine getirilmiştir. Göreve getirildikten sonra Atatürkçülük ile ilgili yaptığı açıklamaların¹ ardından tepki alan Türköne, 5 Ocak 2012 tarihinde görevinden istifa etmiştir.²

Davalar

Atatürk'ün anısına hakaret davası

Türköne'nin katıldığı bir televizyon programında “Atatürkçü olmayı hakaret sayarım”, “Atatürk ideolojisi bir darbeler ideolojisidir”, “Atatürk ideolojisi faşist bir ideolojidir” şeklindeki sözleri sebebiyle bir vatandaş suç duyurusunda bulundu. Ancak savcılık takipsizlik kararı verdi. Bakırköy Ağır Ceza Mahkemesi bu kararı iptal etti ve 24 Aralık 2012'de Türköne'ye dava açıldı.³ Bunun üzerine Türköne, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu üyeliğinden istifa etti.⁴ 1 Mart 2014'te Türköne 1 yıl hapse mahkûm edildi ancak cezası ertelendi.⁵

Cumhurbaşkanına hakaret davası

Türköne'nin 16 Mart 2014 tarihinde kaleme aldığı yazısında Cumhurbaşkanı Erdoğan'a hakaret ettiği iddia edildi ve dava açıldı. Açılan dava 12 Ocak 2016'da zamanında açılmadığı gerekçesiyle düşürüldü.⁶ 2017'de dava tekrar açıldı.⁷ 31 Kasım 2019'da karar bağlanan dava sonucunda Türköne'nin Cumhurbaşkanı Erdoğan'a tazminat ödemesine hükmedildi.⁸

FETÖ ve darbe davaları

15 Temmuz 2016'da gerçekleştirilen askerî darbe girişimine ilişkin yürütülen soruşturma kapsamında hakkında gözaltı kararı çıkarıldı⁹ ve tutuklandi¹⁰. Türköne, çıkarıldığı İstanbul 3. Sulh Ceza Hakimliği tarafından 5 Ağustos 2016 tarihinde "Fetullahçı Terör Örgütü/Paralel Devlet Yapılanması'nın amaçlarına hizmet etmek" suçlamasıyla tutuklandı¹¹.

Başsavcılık 10 Nisan 2017'de Türköne'yle birlikte diğer pek çok Zaman Gazetesi yazarına anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs ettikleri iddiasıyla ağırlaştırılmış müebbet talep etti ve kamu davası açtı.¹² 6 Temmuz 2018'de Ağır Ceza Mahkemesi Türköne'yi anayasal düzeni kaldırmaya teşebbüsten beraat ettirdi ancak ‘silâhlı terör örgütüne üye olma’ suçundan 10 yıl 6 ay hapis cezasına mahkûm etti.¹³

Kararı istinafa taşıyan Türköne’nin başvurusu Bölge Adliye Mahkemesi tarafından 25 Haziran 2019’da esastan reddedildi. Bunun üzerine Türköne, yerel mahkemenin kararını itiraz ederek 12 farklı hak ihlâli yaşadığı iddiasıyla AYM'ye başvurdu. Ancak AYM bu iddialardan yalnızca ‘kişi hürriyeti ve güvenliği hakkı’nın ihlal edildiğini kabul edilebilir bularak diğer tüm savları reddetti.¹⁴

Yargıtay 24 Eylül 2020 tarihinde aldığı kararla, Türköne hakkında "FETÖ üyeliği" suçlamasıyla verilen 10 yıl hapis cezasını bozarak tahliyesine karar verdi.¹⁵