libya iç savaşı ne demek?
Libya İç Savaşı (2011-Günümüz)
Libya İç Savaşı, 2011 yılında Muammer Kaddafi rejimine karşı başlayan halk ayaklanmalarıyla tetiklenmiş ve zamanla çok yönlü bir çatışmaya dönüşmüştür. Temel olarak Kaddafi yanlısı güçler ile muhalif gruplar arasındaki mücadele olarak başlamış, ancak kısa sürede dış güçlerin de dahil olmasıyla karmaşık bir hal almıştır.
Başlangıcı ve Nedenleri:
- Arap Baharı'nın etkisiyle Libya'da da rejim karşıtı protestolar başlamıştır.
- Kaddafi rejiminin protestolara şiddetle karşılık vermesi, durumun iç savaşa dönüşmesinde etkili olmuştur.
- Ekonomik eşitsizlikler, siyasi baskılar ve insan hakları ihlalleri gibi faktörler de halkın tepkisini körüklemiştir.
Savaşın Gelişimi:
- 2011: Muhalifler, Bingazi merkezli Ulusal Geçiş Konseyi'ni kurarak Kaddafi rejimine karşı silahlı mücadele başlatmıştır.
- NATO müdahalesi, muhaliflerin Kaddafi güçlerine karşı ilerlemesinde önemli rol oynamıştır.
- Kaddafi'nin öldürülmesiyle rejim yıkılmış, ancak ülkede istikrar sağlanamamıştır.
- 2014: Ülkede farklı siyasi ve askeri gruplar arasında yeni bir çatışma dönemi başlamıştır. Bir tarafta Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi (TM) ve ona bağlı Libya Ulusal Ordusu (LUO), diğer tarafta ise Trablus merkezli Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) ve ona bağlı silahlı gruplar yer almıştır.
Temel Aktörler:
- Muammer Kaddafi: Rejimin lideri.
- Ulusal Geçiş Konseyi (UGK): Muhaliflerin kurduğu geçici yönetim organı.
- Libya Ulusal Ordusu (LUO): Halife Hafter liderliğindeki askeri güç.
- Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH): Birleşmiş Milletler tarafından tanınan hükümet.
- Türkiye: UMH'ye askeri destek sağlamıştır.
- Rusya: LUO'ya dolaylı destek sağlamıştır.
- Mısır ve Birleşik Arap Emirlikleri: LUO'ya destek vermiştir.
- NATO: Hava operasyonlarıyla muhaliflere destek vermiştir.
Sonuçları ve Güncel Durum:
- Libya İç Savaşı, ülke ekonomisine büyük zarar vermiştir.
- İnsan hakları ihlalleri yaygınlaşmış, binlerce insan hayatını kaybetmiş ve milyonlarca insan yerinden edilmiştir.
- Ülke, farklı grupların kontrolünde olan bölgelere bölünmüştür.
- 2020 yılında ateşkes ilan edilmiş ve siyasi çözüm arayışları başlamıştır.
- 2021'de Ulusal Birlik Hükümeti kurulmuş ve seçimlerin yapılması planlanmıştır, ancak süreç hala belirsizliğini korumaktadır.
Önemli Kavramlar: