Lancelot (Fransızca: Lancelot) veya Sir Lancelot du Lac, Arthur efsanesi'nde Yuvarlak Masa Şövalyeleri'nin en önde gelenlerinden biridir. Efsanelerde genellikle Kral Arthur'un en yakın arkadaşı ve güvenilir şövalyesi olarak tasvir edilir. Lancelot, aynı zamanda Kraliçe Guinevere ile olan yasak aşkıyla da tanınır. Bu ilişki, Arthur'un krallığının çöküşünde önemli bir rol oynamıştır.
Lancelot'un karakteri, Arthur efsanesine nispeten geç eklenmiştir. İlk olarak 12. yüzyılda Chrétien de Troyes'nın eserlerinde önemli bir figür olarak ortaya çıkmıştır. Chrétien, Lancelot'u "Şövalye Arabası" adlı romanında, Kraliçe Guinevere'i kurtarmak için her şeyi yapmaya hazır, soylu ve cesur bir şövalye olarak tanıtmıştır.
Daha sonraki yazarlar, Lancelot'un karakterini daha da geliştirmiş ve onu efsanenin merkezi bir figürü haline getirmiştir. Özellikle Vulgate Döngüsü ve Post-Vulgate Döngüsü gibi eserlerde, Lancelot'un doğum hikayesi, maceraları ve Guinevere ile olan ilişkisi detaylı bir şekilde anlatılmıştır.
Efsaneye göre, Lancelot, Kral Ban ve Kraliçe Elaine'in oğludur. Doğduktan kısa bir süre sonra, Viviane adında bir Gölün Hanımı tarafından kaçırılır ve büyütülmek üzere gölün altına götürülür. Bu nedenle, "du Lac" (gölün) lakabını almıştır. Gölün Hanımı, Lancelot'a şövalyelik eğitimi verir ve onu olağanüstü bir savaşçı yapar.
Lancelot, büyüdükten sonra Camelot'a gelir ve Kral Arthur tarafından şövalye ilan edilir. Kısa sürede Yuvarlak Masa şövalyelerinin en saygın ve yetenekli üyelerinden biri haline gelir. Birçok maceraya atılır, canavarlarla savaşır, insanları kurtarır ve şövalyelik onurunu her zaman korur.
Kutsal Kâse arayışında Lancelot, diğer şövalyelerle birlikte birçok zorlukla karşılaşır. Ancak, Guinevere'e olan günahkâr aşkı nedeniyle Kâse'ye ulaşmaya layık bulunmaz. Kutsal Kâse'ye ulaşan tek şövalye, Lancelot'un oğlu Galahad'dır.
Lancelot'un Kraliçe Guinevere ile olan aşkı, efsanenin en önemli ve trajik unsurlarından biridir. Bu yasak aşk, Arthur'a ihanet anlamına gelir ve krallıkta büyük bir huzursuzluğa yol açar. Sonunda, bu ilişki açığa çıkar ve Lancelot ile Guinevere, Arthur tarafından yargılanır. Lancelot, Guinevere'i kurtarır, ancak bu olay, Arthur'un en güvendiği şövalyesine olan inancını sarsar ve krallığın iç savaşla parçalanmasına neden olur.
Lancelot, Mordred'in isyanı sırasında Arthur'a yardım etmek için İngiltere'ye döner. Ancak, savaş bittikten sonra, inzivaya çekilir ve bir manastırda keşiş olarak hayatını tamamlar.
Lancelot, Arthur efsanesinin en popüler ve etkili karakterlerinden biridir. Onun hikayesi, aşk, ihanet, cesaret, günah ve kefaret gibi evrensel temaları işler. Lancelot, edebiyat, sanat ve popüler kültürde birçok kez yeniden yorumlanmış ve farklı şekillerde temsil edilmiştir. Arthur efsanesinin temel unsurlarından biri olarak, Lancelot'un hikayesi, günümüzde hala okunmaya, izlenmeye ve tartışılmaya devam etmektedir.