halk edebiyatı nazım biçimleri ne demek?
Halk Edebiyatı Nazım Biçimleri
Halk edebiyatı nazım biçimleri, anonim veya belli bir şair tarafından oluşturulmuş, genellikle sözlü gelenekle aktarılan ve halkın ortak duygu, düşünce ve yaşam tarzını yansıtan şiir türleridir. Temelde hece ölçüsüyle yazılırlar ve dörtlüklerden oluşurlar. Halk edebiyatı nazım biçimleri kendi içinde anonim ve âşık edebiyatı nazım biçimleri olarak ikiye ayrılır.
Anonim Halk Edebiyatı Nazım Biçimleri:
- Mani: Genellikle tek dörtlükten oluşan, hece ölçüsüyle yazılan, genellikle aşk, ayrılık, özlem gibi konuları işleyen nazım biçimidir. Mani Nedir?
- Türkü: Genellikle anonim olan, kendine özgü ezgisiyle söylenen, çeşitli konuları işleyebilen, nakarat bölümleri olan nazım biçimidir. Türkü Nedir?
- Ninni: Annelerin çocuklarını uyutmak için söyledikleri, genellikle basit ve tekrarlayan melodilerden oluşan, çocuğa sevgi ve şefkat duygularını aktaran nazım biçimidir. Ninni Nedir?
- Ağıt: Bir ölümün ardından duyulan acıyı, üzüntüyü dile getiren, genellikle duygusal ve hüzünlü bir anlatıma sahip olan nazım biçimidir. Ağıt Nedir?
- Bilmeceler: Bir şeyin adını doğrudan söylemeden, özelliklerini veya niteliklerini sorarak bulmaya yönelik sözlü oyunlardır. Bilmeceler Nedir?
Âşık Edebiyatı Nazım Biçimleri:
- Koşma: Âşık edebiyatının en yaygın nazım biçimidir. Genellikle 11'li hece ölçüsüyle yazılır, dörtlüklerden oluşur ve aşk, doğa, kahramanlık gibi çeşitli konuları işler. Koşma Nedir?
- Semai: 8'li hece ölçüsüyle yazılan, koşmaya benzer bir nazım biçimidir. Genellikle daha lirik ve coşkulu bir anlatıma sahiptir. Semai Nedir?
- Varsağı: Güney Anadolu bölgesinde yaygın olan, özel bir ezgiyle söylenen, "bre", "behey" gibi ünlemlerin kullanıldığı, yiğitçe ve coşkulu bir nazım biçimidir. Varsağı Nedir?
- Destan: Genellikle kahramanlık, savaş, doğal olaylar gibi konuları işleyen, uzun soluklu, manzum öykülerdir. Halk edebiyatında da destan örnekleri bulunmaktadır. Destan Nedir?
- Divan: Âşık tarzı şiirlerde görülen, divan edebiyatı nazım biçimlerinden etkilenerek oluşturulmuş bir nazım biçimidir. Genellikle hece ölçüsüyle yazılır ve divan edebiyatı temalarını işler. Divan Nedir?
Bu nazım biçimleri, halkın dilinde ve gönlünde yaşayarak günümüze kadar ulaşmıştır ve Türk kültürünün önemli bir parçasını oluşturmaktadır.