hücre döngüsü ne demek?

Hücre Döngüsü

Hücre döngüsü, bir hücrenin büyümesi, DNA'sını kopyalaması ve ardından iki yeni hücre (kız hücreler) oluşturmak üzere bölünmesiyle sonuçlanan düzenli olaylar dizisidir. Bu döngü, ökaryotik hücrelerde son derece düzenlenmiştir ve çeşitli kontrol noktaları aracılığıyla denetlenir.

Hücre döngüsü temel olarak iki ana faza ayrılır:

1. İnterfaz (Hazırlık Evresi): Hücrenin bölünmeye hazırlanırken büyüme ve DNA replikasyonu yaptığı evredir. İnterfaz, kendi içinde üç alt faza ayrılır:

   • G1 Fazı (Birinci Büyüme Fazı): Hücre büyür, organellerini çoğaltır ve protein sentezi yapar. Bu fazda hücre, bölünme için yeterince büyüyüp büyümediğine ve DNA'sının hasarlı olup olmadığına karar verir. Bu karar G1 Kontrol Noktası tarafından denetlenir.
   • S Fazı (Sentez Fazı): Hücrenin DNA'sı replike edilir. Her bir kromozomun iki özdeş kopyası (kardeş kromatitler) oluşturulur.
   • G2 Fazı (İkinci Büyüme Fazı): Hücre büyümeye devam eder, bölünme için gerekli proteinleri sentezler ve organellerini çoğaltır. DNA replikasyonunun doğru tamamlanıp tamamlanmadığı ve DNA hasarının olup olmadığı G2 Kontrol Noktası tarafından denetlenir.

2. Mitotik Faz (M Fazı): Hücrenin gerçek bölünme evresidir. İki ana aşamadan oluşur:

   • Mitoz: Çekirdek bölünmesi gerçekleşir. Kromozomlar yoğunlaşır, ayrılır ve iki yeni çekirdeğe dağıtılır. Mitoz kendi içinde Profaz, Metafaz, Anafaz ve Telofaz olmak üzere dört aşamaya ayrılır. Metafazdan anafaza geçişte kromozomların doğru şekilde iğ ipliklerine bağlandığı İğ İpliği Kontrol Noktası tarafından kontrol edilir.
   • Sitokinez: Sitoplazma bölünmesi gerçekleşir. Hücre zarı, iki yeni hücre oluşturacak şekilde boğulur.

Hücre döngüsünün düzenlenmesi, hücre büyümesi, gelişimi ve doku onarımı için hayati öneme sahiptir. Döngüdeki hatalar, kontrolsüz hücre bölünmesine ve kanser gibi hastalıklara yol açabilir. Hücre döngüsü, siklinler ve sikline bağımlı kinazlar (CDK'ler) gibi çeşitli proteinler tarafından kontrol edilir. Bu proteinler, hücre döngüsünün farklı aşamalarında aktifleşir ve inaktifleşir, böylece döngünün doğru şekilde ilerlemesini sağlarlar. Hücre döngüsünün bozulması apoptoza (programlanmış hücre ölümü) yol açabilir.