gecikme cezası ne demek?
Gecikme Cezası Hakkında Bilgi
Gecikme cezası, bir borcun veya yükümlülüğün, belirlenen son ödeme tarihinden sonra ödenmesi durumunda uygulanan cezai bir yaptırımdır. Bu ceza, alacaklıyı zarardan korumayı ve borçluyu zamanında ödeme yapmaya teşvik etmeyi amaçlar.
Gecikme Cezasının Unsurları:
- Borç/Yükümlülük: Bir ödeme yükümlülüğünün (para, mal, hizmet vb.) bulunması gereklidir.
- Son Ödeme Tarihi: Borcun ödenmesi gereken kesin bir tarih belirlenmiş olmalıdır.
- Gecikme: Borcun, son ödeme tarihinden sonra ödenmesi veya yerine getirilmemesi durumunda gecikme oluşur.
- Cezai Şart: Gecikme durumunda uygulanacak olan ceza (genellikle para cezası) önceden belirlenmiş olmalıdır.
Gecikme Cezası Çeşitleri:
- Parasal Gecikme Cezası: En yaygın olan türdür. Gecikilen her gün için belirli bir miktar veya gecikme tutarının belirli bir yüzdesi olarak hesaplanır.
- Ayni Gecikme Cezası: Nadiren görülür. Borcun türüne göre farklı bir mal veya hizmetin cezai yaptırım olarak ödenmesini içerir.
- Sözleşmeden Dönme Hakkı: Bazı durumlarda, alacaklıya sözleşmeyi feshetme hakkı tanınabilir.
Gecikme Cezasının Hukuki Dayanağı:
Gecikme cezası, genellikle sözleşmelerde belirtilir. Sözleşmede hüküm bulunmaması halinde, ilgili kanun hükümleri (örneğin, Türk Borçlar Kanunu) uygulanır.
Önemli Hususlar:
- Gecikme cezası, fahiş olmamalıdır. Aşırı yüksek cezalar, mahkeme tarafından indirilerek makul bir seviyeye çekilebilir.
- Gecikme cezasının uygulanabilmesi için, borçlunun kusurlu olması (örneğin, ödeme gücünün olmasına rağmen ödeme yapmaması) gerekebilir.
- Gecikme faizi ile gecikme cezası farklı kavramlardır. Gecikme faizi, borcun gecikmesinden kaynaklanan zararı karşılamayı amaçlarken, gecikme cezası ise borçluyu zamanında ödemeye teşvik etmeyi amaçlar.
İlgili Kavramlar: