Gazneli Mahmut
Gazneli Mahmut (d. 2 Kasım 971, Gazne - ö. 30 Nisan 1030, Gazne), Gazne Devleti'nin en önemli hükümdarıdır. Saltanatı boyunca devleti bir imparatorluğa dönüştürmüş, Hindistan'a yaptığı seferlerle İslam dünyasında büyük bir şöhret kazanmıştır.
- Hayatı ve Kökeni: Gazneliler hanedanına mensuptur. Babası Sebük Tegin, Gazne Devleti'nin kurucusudur.
- Tahta Çıkışı: Babasının ölümünden sonra kardeşi İsmail ile taht mücadelesine girmiş ve galip gelerek hükümdar olmuştur.
- Askeri Başarıları: En çok Hindistan'a düzenlediği seferlerle tanınır. Bu seferler, hem ganimet elde etme hem de İslam'ı yayma amacı taşımıştır. Somnath Seferi en bilinenlerindendir.
- Devlet Yönetimi: Gazneli Mahmut, güçlü bir merkezi yönetim kurmuştur. Bilime ve sanata önem vermiş, Gazne'yi önemli bir kültür merkezi haline getirmiştir. Sarayı dönemin önemli bilim insanlarına ev sahipliği yapmıştır.
- Kültürel Etkisi: Fars kültürüne büyük önem vermiş, Farsça'yı devletin resmi dili yapmıştır. Firdevsi gibi önemli şairleri himaye etmiştir.
- Ölümü ve Mirası: 1030 yılında Gazne'de ölmüştür. Ölümünden sonra Gazne Devleti zayıflamaya başlamış ve eski gücünü kaybetmiştir. Ancak Gazneli Mahmut, İslam dünyasında bir kahraman olarak anılmaya devam etmiştir. Mirası günümüzde de tartışılmaktadır.