bulanık mantık ne demek?
Bulanık Mantık (Fuzzy Logic)
Bulanık mantık, klasik (Boolean) mantığın aksine, bir ifadenin sadece "doğru" veya "yanlış" olmak yerine, bir "doğruluk derecesi" ile ifade edilebilmesini sağlayan bir mantık türüdür. Yani, bir ifade hem "biraz doğru" hem de "biraz yanlış" olabilir. Bu, gerçek dünyadaki belirsizlikleri ve muğlaklıkları modellemede özellikle faydalıdır.
Bulanık mantığın temel kavramları şunlardır:
- Bulanık Küme (https://www.nedemek.page/kavramlar/Bulanık%20Küme): Klasik kümelerde bir eleman ya kümeye aittir ya da ait değildir. Bulanık kümelerde ise, her eleman kümeye belirli bir "üyelik derecesi" ile aittir. Bu üyelik derecesi genellikle 0 ile 1 arasında bir değerdir.
- Üyelik Fonksiyonu (https://www.nedemek.page/kavramlar/Üyelik%20Fonksiyonu): Bir elemanın bir bulanık kümeye ne kadar ait olduğunu belirleyen fonksiyondur. Farklı problemler için farklı üyelik fonksiyonları tanımlanabilir (örneğin, üçgensel, yamuksal, Gaussian vb.).
- Bulanık Değişken (https://www.nedemek.page/kavramlar/Bulanık%20Değişken): Değerleri bulanık kümeler olan değişkenlerdir. Örneğin, "sıcaklık" bulanık bir değişken olabilir ve "çok soğuk", "soğuk", "ılık", "sıcak", "çok sıcak" gibi bulanık değerlere sahip olabilir.
- Bulanık Kurallar (Fuzzy Rules): "Eğer...ise..." (IF...THEN...) şeklinde ifade edilen kurallardır. Bu kurallar, bulanık değişkenler arasındaki ilişkileri tanımlar. Örneğin: "Eğer sıcaklık sıcak ise, fan hızı yüksek olmalı."
- Bulanık Çıkarım (Fuzzy Inference): Bulanık kuralları ve girdileri kullanarak çıktıları belirleme sürecidir. Yaygın kullanılan bulanık çıkarım yöntemleri arasında Mamdani ve Sugeno modelleri bulunur.
- Durulaştırma (Defuzzification): Bulanık çıkarım sonucunda elde edilen bulanık çıktıyı, gerçek bir sayısal değere dönüştürme işlemidir. Bu, kontrol sistemlerinde veya karar alma süreçlerinde kullanılabilir somut bir değer elde etmek için gereklidir.
Bulanık mantık, kontrol sistemleri, karar destek sistemleri, örüntü tanıma, veri analizi ve daha birçok alanda yaygın olarak kullanılmaktadır. Gerçek dünya problemlerini modellemede ve çözmede esneklik ve basitlik sağlar.