Batı Göktürk Kağanlığı
Batı Göktürk Kağanlığı, Göktürk Kağanlığı'nın 6. yüzyılın sonlarında ikiye bölünmesiyle ortaya çıkan ve Orta Asya'nın batı bölgelerinde hüküm süren bir Türk devletidir. Doğu Göktürk Kağanlığı ile birlikte, Göktürklerin siyasi ve kültürel mirasını devam ettirmiştir.
Tarihçe
Kuruluş ve Yükseliş:
- Göktürk Kağanlığı'nın 581 yılında iç karışıklıklar ve taht kavgaları nedeniyle zayıflaması sonucu, ülke Doğu ve Batı olmak üzere ikiye ayrılmıştır.
- Batı Göktürk Kağanlığı'nın kurucusu, İstemi Yabgu'nun torunu Tardu Kağan'dır. Tardu Kağan, Batı Göktürk topraklarını kısa sürede genişletmeyi başarmıştır.
- Batı Göktürkler, İpek Yolu üzerindeki önemli ticaret merkezlerini kontrol altına alarak ekonomik olarak güçlenmişlerdir.
- Kağanlık, batıda Bizans İmparatorluğu ile ittifak kurarak Sasanilere karşı mücadele etmiştir.
Güç Zirvesi:
- Batı Göktürk Kağanlığı, 7. yüzyılın başlarında en parlak dönemini yaşamıştır. Bu dönemde, toprakları doğuda Altay Dağları'ndan batıda Hazar Denizi'ne kadar uzanmaktaydı.
- Kağanlık, Orta Asya'daki birçok Türk boyunu ve topluluğunu egemenliği altına almıştır.
- Şipi Kağan döneminde, Batı Göktürkler Çin ile de diplomatik ilişkiler kurmuşlardır.
Zayıflama ve Yıkılış:
-
- yüzyılın ortalarından itibaren, Batı Göktürk Kağanlığı iç karışıklıklar ve dış baskılar nedeniyle zayıflamaya başlamıştır.
- Çin'in Tang Hanedanı'nın artan etkisi ve saldırıları, Batı Göktürklerin gücünü kırmıştır.
- 659 yılında, Tang ordusu Batı Göktürkleri yenilgiye uğratarak kağanlığı ortadan kaldırmıştır.
- Kağanlığın yıkılmasının ardından, bölgede çeşitli Türk boyları arasında siyasi mücadeleler yaşanmıştır.
Siyasi ve Sosyal Yapı
- Batı Göktürk Kağanlığı, merkeziyetçi bir yönetim anlayışına sahipti. Kağan, devletin en üst yöneticisiydi ve sınırsız yetkilere sahipti.
- Kağanlıkta, çeşitli Türk boyları ve toplulukları bulunmaktaydı. Bu boylar, genellikle kendi gelenek ve göreneklerini korumuşlardır.
- Batı Göktürk toplumunda, askeri teşkilat önemli bir yere sahipti. Ordu, genellikle atlı okçulardan oluşmaktaydı.
- Kağanlıkta, İpek Yolu ticareti önemli bir gelir kaynağıydı.
Kültür ve Din
- Batı Göktürkler, Göktürk kültürü'nü devam ettirmişlerdir.
- Kağanlıkta, Gök Tanrı inancı yaygındı. Ayrıca, Budizm ve Hristiyanlık gibi dinlere de rastlanmaktaydı.
- Batı Göktürkler, kendilerine özgü bir yazı sistemi olan Göktürk alfabesini kullanmışlardır.
- Kağanlık döneminde, çeşitli edebi eserler ve destanlar ortaya çıkmıştır.
Miras
- Batı Göktürk Kağanlığı, Orta Asya Türk tarihinde önemli bir yere sahiptir.
- Kağanlık, bölgedeki Türk boylarının bir araya gelmesinde ve Türk kültürünün yayılmasında önemli rol oynamıştır.
- Batı Göktürklerin yıkılmasının ardından, bölgede kurulan diğer Türk devletleri, onların siyasi ve kültürel mirasını devam ettirmişlerdir.
- Türgişler ve Hazarlar gibi devletler, Batı Göktürk Kağanlığı'nın toprakları üzerinde yükselmişlerdir.
Ayrıca Bakınız