Bisfenol A (BPA)
Bisfenol A (BPA), polikarbonat plastiklerin ve epoksi reçinelerin üretiminde kullanılan endüstriyel bir kimyasaldır. İlk olarak 1890'larda sentezlenmiş olmasına rağmen, 1950'lerden itibaren plastik üretiminde yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Kullanım Alanları:
- Polikarbonat Plastikler: Su şişeleri, bebek biberonları, yiyecek saklama kapları, CD'ler ve DVD'ler gibi ürünlerde kullanılır.
- Epoksi Reçineler: Konserve yiyecek ve içeceklerin iç yüzeyini kaplamak için kullanılır. Ayrıca diş dolgularında ve diğer tıbbi cihazlarda da bulunabilir.
- Termal Kağıt: Fişler ve faturalar gibi termal kağıtlarda da bulunabilir.
Sağlık Riskleri:
BPA'nın insan sağlığı üzerindeki etkileri uzun süredir tartışma konusudur. Bazı çalışmalar, BPA'ya maruz kalmanın aşağıdaki sağlık sorunlarına yol açabileceğini göstermektedir:
- Hormonal Bozukluklar: BPA, endokrin sistemini taklit ederek hormon dengesini bozabilir. Bu durum, üreme sorunlarına, gelişimsel sorunlara ve diğer hormonal bozukluklara yol açabilir. (Hormonal Bozukluklar Nedir?)
- Kanser: Bazı araştırmalar, BPA'nın meme kanseri, prostat kanseri ve diğer kanser türleri riskini artırabileceğini öne sürmektedir. (Kanser Nedir?)
- Kalp Hastalıkları: BPA'ya maruz kalmanın kalp hastalıkları riskini artırabileceğine dair bazı kanıtlar bulunmaktadır. (Kalp Hastalıkları Nedir?)
- Obezite ve Diyabet: Bazı çalışmalar, BPA'nın obezite ve tip 2 diyabet riskini artırabileceğini göstermektedir. (Obezite Nedir?, Diyabet Nedir?)
- Çocuklarda Gelişimsel Sorunlar: Özellikle hamilelik ve erken çocukluk döneminde BPA'ya maruz kalmanın, çocuklarda davranışsal ve gelişimsel sorunlara yol açabileceğine dair endişeler bulunmaktadır. (Gelişimsel Sorunlar Nedir?)
Nasıl Kaçınılır?
- BPA İçermeyen Ürünleri Tercih Edin: Ürün etiketlerini kontrol ederek "BPA içermez" ibaresi bulunan ürünleri tercih edin.
- Plastik Kullanımını Azaltın: Cam, paslanmaz çelik veya diğer alternatif malzemelerden yapılmış ürünleri kullanın.
- Yiyecek ve İçecekleri Plastik Kaplarda Isıtmaktan Kaçının: Yüksek sıcaklıklar BPA'nın yiyecek ve içeceklere geçmesine neden olabilir.
- Konserve Tüketimini Azaltın: Konserve yiyeceklerin iç yüzeyleri genellikle BPA içeren epoksi reçinelerle kaplıdır.
- Termal Kağıda Temastan Kaçının: Fiş ve faturalara dokunduktan sonra ellerinizi yıkayın.
Yasal Düzenlemeler:
Birçok ülke ve bölge, BPA kullanımını kısıtlamış veya yasaklamıştır. Örneğin, Avrupa Birliği ve Kanada, bebek biberonlarında BPA kullanımını yasaklamıştır. Amerika Birleşik Devletleri'nde ise bazı eyaletler BPA kullanımını kısıtlamıştır.