31 mart vakası ne demek?
31 Mart Vakası
31 Mart Vakası, Osmanlı İmparatorluğu'nda 13 Nisan 1909 (Rumi takvimle 31 Mart 1325) tarihinde gerçekleşen bir ayaklanmadır. Bu olay, İkinci Meşrutiyet'in ilanından sonra ortaya çıkan siyasi ve toplumsal gerginliklerin bir sonucu olarak patlak vermiştir.
Nedenleri:
- Meşrutiyet Karşıtlığı: Meşrutiyet rejimine karşı olanlar, özellikle de eski rejimin (İstibdat Dönemi) savunucuları ve bazı din adamları, bu rejimi yıkmak için fırsat kollamaktaydı.
- Ordudaki Huzursuzluk: Ordu içinde, özellikle de alaylı olarak bilinen ve kıdem yoluyla yükselen askerler arasında, mektepli (askeri okullardan mezun) subaylara karşı bir kıskançlık ve hoşnutsuzluk vardı. Bu durum, ordu içindeki disiplini zayıflatmıştı.
- Siyasi Çekişmeler: İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin iktidardaki gücü ve uygulamaları, diğer siyasi gruplar tarafından eleştiriliyordu. Bu durum, siyasi kutuplaşmayı artırmıştı.
- Kışkırtmalar: Bazı çevreler, halkı ve askeri Meşrutiyet rejimine karşı kışkırtarak olayların fitilini ateşlemiştir.
Olayların Gelişimi:
13 Nisan sabahı, İstanbul'da Taşkışla'daki bazı askerler ayaklanarak subaylarına karşı geldiler. Ayaklanmacılar, Şeriat hükümlerinin geri getirilmesini, Meşrutiyet'in kaldırılmasını ve bazı hükümet yetkililerinin görevden alınmasını talep ettiler. Ayaklanma kısa sürede yayıldı ve İstanbul'da kontrolü ele geçirdi.
Sonuçları:
- Hareket Ordusu'nun Müdahalesi: Ayaklanmayı bastırmak için Selanik'ten Hareket Ordusu gönderildi. Mustafa Kemal Atatürk de bu orduda görevliydi.
- Ayaklanmanın Bastırılması: Hareket Ordusu, İstanbul'a girerek ayaklanmayı kanlı bir şekilde bastırdı.
- Siyasi Değişiklikler: II. Abdülhamid, ayaklanmaya destek verdiği gerekçesiyle tahttan indirildi ve yerine V. Mehmed Reşad getirildi.
- İttihat ve Terakki'nin Güçlenmesi: Ayaklanmanın bastırılmasıyla İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin iktidardaki gücü daha da arttı.
- Karşı Devrim Teşebbüsü Olarak Değerlendirilmesi: 31 Mart Vakası, Meşrutiyet rejimine karşı bir karşı devrim teşebbüsü olarak değerlendirilmiştir.