27 mayıs darbesi ne demek?
27 Mayıs Darbesi
27 Mayıs 1960 Darbesi, Türkiye Cumhuriyeti tarihinde gerçekleşmiş ilk askerî darbedir. Darbe, Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) içerisinde örgütlenmiş bir grup subay tarafından, DP iktidarına karşı gerçekleştirilmiştir.
Arka Plan:
- Siyasi Nedenler: Demokrat Parti (DP) iktidarının otoriterleşme eğilimleri, basına ve muhalefete yönelik baskıları, seçim kanununda yapılan değişiklikler, üniversitelerde yaşanan olaylar ve artan siyasi gerilimler darbe için zemin hazırlamıştır.
- Ekonomik Nedenler: Enflasyon, hayat pahalılığı ve ekonomik sıkıntılar da halkın DP'ye olan desteğini azaltmıştır.
- Askeri Nedenler: TSK içerisinde, özellikle genç subaylar arasında, DP iktidarının ülke yönetimi konusundaki yetersizliğine dair bir hoşnutsuzluk mevcuttu.
Darbe Süreci:
- 27 Mayıs 1960 sabahı saat 03:00'te TSK, ülke genelinde yönetime el koydu.
- Cumhurbaşkanı Celal Bayar, Başbakan Adnan Menderes ve diğer DP'li yöneticiler tutuklandı.
- TBMM feshedildi, Anayasa askıya alındı ve siyasi faaliyetler yasaklandı.
- Ülkeyi yönetmek üzere Milli Birlik Komitesi (MBK) adlı bir askeri cunta oluşturuldu.
Darbe Sonrası:
- DP'li yöneticiler Yassıada'da yargılandı.
- Adnan Menderes, Fatin Rüştü Zorlu ve Hasan Polatkan idam edildi.
- Yeni bir Anayasa hazırlanarak 1961'de halkoyuna sunuldu ve kabul edildi.
- 1961 genel seçimleriyle birlikte sivil yönetime geçildi.
Sonuçları:
- 27 Mayıs Darbesi, Türk siyasi hayatında derin izler bırakmıştır.
- Demokrasiye olan inancı sarsmış, siyasi kutuplaşmayı artırmış ve askeri vesayet dönemlerinin önünü açmıştır.
- Darbe, Türkiye'nin siyasi ve toplumsal yapısında önemli değişikliklere yol açmıştır.
Önemli Kavramlar: