1991 türkiye genel seçimleri ne demek?

1991 Türkiye genel seçimleri, 20 Ekim 1991 tarihinde yapılan ve TBMM 19. dönem milletvekillerinin belirlendiği seçimlerdir.

Seçim Öncesi Gelişmeler

Anavatan Partisi (ANAP) 1987 genel seçimlerinde tekrar tek başına iktidara gelmişti. Ekim 1989’da ANAP genel başkanı ve Başbakan Turgut Özal, muhalefet partilerinin ANAP oylarının 1989 yerel seçimlerinde yüzde 21'e indiği ve siyasi meşruiyetini kaybettiği gerekçesiyle boykot ettiği seçim sonunda cumhurbaşkanlığına seçildi. Turgut Özal’dan boşalan başbakanlığa atanan TBMM Başkanı Yıldırım Akbulut daha sonra ANAP genel başkanlığına da seçildi. 15-16 Haziran 1991’de yapılan ANAP genel kongresinde genel başkanlığa seçilen Mesut Yılmaz, ANAP'ın iktidar partisi olması nedeniyle, Yıldırım Akbulut’un istifası üzerine başbakanlık görevine getirildi.

Yeni ANAP yönetimi 1992 Kasım'ında yapılacak olan genel seçimleri daha erken bir tarihte yapılması kararı aldı. Bu kararın alınmasında Mesut Yılmaz'ın yıpranmamış yeni bir lider imajına ek olarak parti içinde gerekli desteğe sahip olduğunu düşünmesi ve iktidar partisi olarak girecekleri bir seçimde iktidarın olanaklarından yararlanabilme düşüncesiydi.¹ Bir başka etmen de Merkez Bankası Başkanı Rüşdü Saracoğlu'nun, “2 yıllık sıkı bir istikrar politikası” gerektiği konusunda verdiği rapor nedeniyle uygulanacak kemer sıkma politikalarının 1992 yılında yapılacak seçimlere olacak yansımasıydı.²

Seçimin tarihini kesinleştiren toplantı 15-21 Ağustos 1991 haftasında Marmaris Okluk'taki cumhurbaşkanlığı konutunda Mesut Yılmaz ve Ekrem Pakdemirli ile bir araya gelen Cumhurbaşkanı Turgut Özal arasında yapıldı. Özellikle ekonomideki sıkıntı Yılmaz ve Pakdemirli'yi endişelendiriyordu. Seçimlerin normal olarak 1992 sonbaharında yapılması gerekiyordu. Bu durumda o tarihe kadar zorunlu olarak alınması gereken ekonomik tedbirlerin Anavatan Hükûmeti için yeni sıkıntılar doğuracağını ve bunun partinin aleyhine olacağını düşünüyorlardı. Özal'ın tavsiyesi üzerine erken seçim zamanı olarak düşünülen ilkbahar yerine, daha önceki bir tarih olan 20 Ekim günü tespit edildi. Yılmaz bu kararın parti grubundan geçirilmesi işini çözmeyi üstlendi.³

24 Ağustos 1991 tarihinde TBMM Genel Kurulu tarafından onaylanan seçim yasasındaki değişiklikle genel seçimin tarihi 20 Ekim 1991 olarak belirlendi.

Seçim Takvimi

Erken Seçim Yasası'nın TBMM'de kabul edilip yasalaşmasının ardından, Yüksek Seçim Kurulu'nun (YSK) 26 Ağustos tarihinde seçime girebilecek partileri açıklaması ve aday olacak kamu görevlilerinin istifa süresinin başlamasıyla seçim süreci başlamış oldu. 31 Ağustos, aday olacak kamu görevlilerinin istifa etmeleri için son gün oldu. 13 Eylül ise Siyasi partiler için aday listelerini YSK'ya bildirmeleri için son tarihti. Gümrük kapılarındaki oy kullanma işlemi 5 Ekim saat 8:00'de başlayıp 20 Ekim saat 17:00'ye kadar devam etti.

Seçim Sistemi

1991 seçimlerinde, 1987 seçimlerinde uygulanan seçim yasası iki değişiklikle (seçim çevresi barajlarının indirilmesi ve tercihli oylarla belirlenen kontenjan milletvekilliği) aynen uygulanmıştır. 2839 Sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu'nun 4. maddesi değiştirilerek, çıkarılacak milletvekili sayısı 6'ya kadar her il bir seçim çevresi sayılmış, altıdan fazla milletvekili çıkaracak iller ise birden fazla seçim çevresine bölünmüştür.

74 ildeki 107 seçim bölgesinde düzenlenen seçimlerde 1987 seçimlerindeki gibi çifte barajlı (yüzde 10'luk ülke barajı ve seçim çevresi barajı) d’Hont sistemi uygulandı.⁴ Bir partinin milletvekili çıkarabilmesi için, ilk koşul olarak o partinin Türkiye genelinde yüzde 10'luk barajı, daha sonra, illerin seçim çevreleri için belirlenmiş ve yüzde 25'lere ulaşan barajları aşmaları gerekti. Seçimlerden önce gerçekleştirilen yasa değişikliğiyle, 2 ve 3 milletvekili çıkaran yerlerdeki çevre barajları indirildi. Buna göre, iki milletvekili çıkaran seçim çevrelerinde daha önce yüzde 50 olan çevre barajı yüzde 25, üç milletvekili çıkaran yerlerde yüzde 33 olan çevre barajı da yüzde 25 oldu. Yasa uyarınca, kontenjan adayı gösterilen dört milletvekili çıkaran seçim çevrelerinde seçim çevresi barajı yüzde 25, kontenjan adayı gösterilen beş milletvekili çıkaran seçim çevrelerinde seçim çevresi barajı yüzde 20 olarak uygulanırken, altı milletvekili çıkaran seçim çevrelerinde de yüzde 20 oldu.⁵

Çift barajlı seçim sisteminin getirdiği olumsuzluklardan etkilenmek istemeyen değişik siyasi partiler seçim için birleşme yoluna gittiler. Milliyetçi Çalışma Partisi (MÇP) ile Islahatçı Demokrasi Partisi (IDP) Refah Partisi çatısı altında, Halkın Emek Partisi (HEP) Sosyaldemokrat Halkçı Parti çatısı altında yüzde 10’luk ülke barajı ile seçim çevresi barajlarını aşmayı başardılar.

Tercihli Oy

Seçim öncesinde gerçekleştirilen diğer bir önemli değişiklikle tercihli oylarla seçilen kontenjan milletvekilliği uygulaması getirildi. Bir partinin tercihli (kontenjan) milletvekilliği çıkarabilmesi için ise, önce seçim çevresi barajını aşması, sonra da diğer barajı aşan partilerden bir tek oy fazlası alması gerekiyordu.

Yasaya göre siyasi partiler, iki milletvekili çıkaracak seçim çevresinde dört, üç milletvekili çıkaracak seçim çevresinde altı aday göstermek zorundaydılar. Ayrıca kontenjan milletvekili bulunan seçim çevrelerinde ise, bu aday düşüldükten sonra kalan milletvekili sayısının iki katı kadar aday gösterebildiler. Seçmenler, önce oy verecekleri partiyi işaretledikten sonra, isterlerse oy verdikleri partinin listesindeki adaylar arasından sadece bir tanesini işaretleyebildi. Eğer seçmen bir tercihte bulunmamışsa ya da birden fazla adayı tercih etmişse partinin yaptığı sıralamayı kabul etmiş sayıldı.

Birden fazla kontenjan milletvekili çıkarılan çevrelerde, seçim çevresini tek parti aşmışsa, tüm kontenjan milletvekillerini o parti kazandı. Birden fazla parti aşmışsa, oyların bölünmesi suretiyle milletvekillikleri paylaşıldı. Tercihli oy sistemine göre, bir seçim çevresinde partiye verilmiş olan geçerli oyların en az yüzde 15'i kadar tercih oyu alan aday veya adaylar, oy miktarına göre parti sıralamasında öne geçtiler. Adaylardan hiçbirinin aldığı tercihli oy miktarının yüzde 15'i bulamaması hâlinde, partinin hazırladığı ve birleşik oy pusulasında yazılı olan listedeki sıra aynen geçerli oldu.⁶ Seçimlerde değişik partilerden 52 aday tercihlerle ön sıralara çıkarak milletvekili olma hakkını kazandılar.⁷

Sonuç

1987 seçimlerinde ANAP'ın lehine işleyen çifte barajlı seçim sistemi bu seçimde Doğru Yol Partisi'nin (DYP) lehine işledi. Altı siyasi parti ve bağımsız adayların yarıştığı 20 Ekim 1991’deki seçimlerde, yüzde 27,03 oranında oy alan DYP kazandığı 178 milletvekilliğiyle TBMM'nin yaklaşık yüzde 40'ını elde ederken, iktidar partisi ANAP yüzde 24,01 oy oranı ve kazandığı 115 milletvekilliğiyle ikinci parti durumuna geriledi ve 8 yıldır bulunduğu iktidardan düştü. Diğer partilerden Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) 88, Refah Partisi (RP) 62 milletvekilliği kazanırken, Demokratik Sol Parti (DSP) yüzde 10,74'lük oy oranına karşın seçim çevresi barajları yüzünden yalnızca 7 milletvekilliği kazanabildi.⁸ Seçimlerin ardından, ittifakla seçime giren partilerin ayrılmasıyla mecliste 8 siyasi parti ortaya çıktı.

Yine bu seçimlerle, 12 Eylül Darbesi öncesi liderlerden Bülent Ecevit, Necmettin Erbakan ve Alparslan Türkeş 11 yıl aradan sonra TBMM'ye döndü. Liderlerin yanı sıra 12 Eylül öncesi son TBMM'de görev yapmış 21'i Adalet Partisi, 7'si Cumhuriyet Halk Partisi, 3'ü Milli Selamet Partisi ve 1'i Milliyetçi Hareket Partisi üyesi olmak üzere toplam 32 milletvekili yine bu seçimelerde yeniden parlamentoya seçildi.⁹

Hiçbir partinin TBMM'de tek başına hükûmet kuracak çoğunluğu olmadığından bir koalisyon hükûmetinin kurulması zorunlu hale geldi. Seçimlerden çok önce ANAP karşıtlığıyla giderek birbirlerine yaklaşan DYP ile SHP arasında koalisyon görüşmeleri başladı. 20 Kasım 1991'de, hükûmeti kurmakla görevlendirilmiş olan Süleyman Demirel, TBMM’de 88 üyesi olan Sosyaldemokrat Halkçı Parti ile bir koalisyon hükûmeti kurdu, SHP genel başkanı Erdal İnönü de başbakan yardımcısı oldu.

1991 genel seçimlerinin sonuçları:¹⁰


Kayıtlı seçmen sayısı	29.979.123
Oy kullanan seçmen sayısı	25.157.089
Katılım Oranı (%)	83,9
Geçerli oy sayısı	24.371.474
Gümrük kapıları geçerli oy sayısı	45.192
Toplam geçerli oy sayısı	24.416.666
Milletvekili sayısı	450

<table> <thead> <tr class="header"> <th>Parti</th> <th>Genel Başkan</th> <th>Oy</th> <th>%</th> <th>+/–</th> <th>Sandalye</th> <th>+/–</th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td></td> <td><a href="Doğru_Yol_Partisi" title="wikilink">Doğru Yol Partisi</a></td> <td><a href="Süleyman_Demirel" title="wikilink">Süleyman Demirel</a></td> <td>6.600.726</td> <td>27,03</td> <td>7,93</td> <td>178</td> </tr> <tr class="even"> <td></td> <td><a href="Anavatan_Partisi" title="wikilink">Anavatan Partisi</a></td> <td><a href="Mesut_Yılmaz" title="wikilink">Mesut Yılmaz</a></td> <td>5.862.623</td> <td>24,01</td> <td>12,29</td> <td>115</td> </tr> <tr class="odd"> <td></td> <td><a href="Sosyaldemokrat_Halkçı_Parti" title="wikilink">Sosyaldemokrat Halkçı Parti</a></td> <td><a href="Erdal_İnönü" title="wikilink">Erdal İnönü</a></td> <td>5.066.571</td> <td>20,75</td> <td>4,05</td> <td>88</td> </tr> <tr class="even"> <td></td> <td><a href="Refah_Partisi" title="wikilink">Refah Partisi</a></td> <td><a href="Necmettin_Erbakan" title="wikilink">Necmettin Erbakan</a></td> <td>4.121.355</td> <td>16,87</td> <td>9,67</td> <td>62</td> </tr> <tr class="odd"> <td></td> <td><a href="Demokratik_Sol_Parti" title="wikilink">Demokratik Sol Parti</a></td> <td><a href="Bülent_Ecevit" title="wikilink">Bülent Ecevit</a></td> <td>2.624.301</td> <td>10,74</td> <td>2,24</td> <td>7</td> </tr> <tr class="even"> <td>%10 seçim barajı</td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td></td> <td><a href="Sosyalist_Parti_(Türkiye,_1988)" title="wikilink">Sosyalist Parti</a></td> <td><a href="Doğu_Perinçek" title="wikilink">Doğu Perinçek</a></td> <td>108.369</td> <td>0,44</td> <td></td> <td>0</td> </tr> <tr class="even"> <td></td> <td><a href="Bağımsız_siyasetçi" title="wikilink">Bağımsızlar</a></td> <td>32.721</td> <td>0,13</td> <td>0,27</td> <td>0</td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td>Toplam</td> <td>24.416.666</td> <td>100</td> <td></td> <td>450</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> </tbody> </table>

İllere Göre Seçim Sonuçları

İllere göre 20 Ekim 1991 genel seçim sonuçları;¹¹

<table> <thead> <tr class="header"> <th>İl</th> <th></th> <th><a href="Doğru_Yol_Partisi" title="wikilink">DYP</a></th> <th>%</th> <th><a href="Anavatan_Partisi" title="wikilink">ANAP</a></th> <th>%</th> <th><a href="Sosyaldemokrat_Halkçı_Parti" title="wikilink">SHP</a></th> <th>%</th> <th><a href="Refah_Partisi" title="wikilink">RP</a></th> <th>%</th> <th><a href="Demokratik_Sol_Parti" title="wikilink">DSP</a></th> <th>%</th> <th>Diğer</th> <th>%</th> <th>Toplam</th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td><a href="Adana'da_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Adana</a></td> <td>14</td> <td>239.377</td> <td>29,97</td> <td>169.175</td> <td>21,18</td> <td>176.264</td> <td>22,07</td> <td>117.303</td> <td>14,69</td> <td>93.119</td> <td>11,66</td> <td>3.545</td> <td>0,44</td> <td>798.783</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Adıyaman'da_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Adıyaman</a></td> <td>4</td> <td>42.776</td> <td>24,93</td> <td>34.876</td> <td>20,33</td> <td>46.632</td> <td>27,18</td> <td>42.770</td> <td>24,93</td> <td>3.852</td> <td>2,08</td> <td>632</td> <td>0,36</td> <td>171.538</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Afyon'da_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Afyon</a></td> <td>6</td> <td>110.757</td> <td>36,09</td> <td>67.635</td> <td>22,04</td> <td>45.904</td> <td>14,96</td> <td>58.542</td> <td>19,08</td> <td>22.414</td> <td>7,30</td> <td>1.566</td> <td>0,51</td> <td>306.818</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Ağrı'da_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Ağrı</a></td> <td>4</td> <td>34.618</td> <td>28,18</td> <td>32.650</td> <td>26,58</td> <td>18.848</td> <td>15,34</td> <td>27.301</td> <td>22,22</td> <td>3.104</td> <td>2,52</td> <td>6.301</td> <td>5,12</td> <td>122.822</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Aksaray'da_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Aksaray</a></td> <td>3</td> <td>33.990</td> <td>27,82</td> <td>27.827</td> <td>22,78</td> <td>19.128</td> <td>15,66</td> <td>32.954</td> <td>26,97</td> <td>7.933</td> <td>6,49</td> <td>577</td> <td>0,47</td> <td>122.409</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Amasya'da_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Amasya</a></td> <td>3</td> <td>42.446</td> <td>24,54</td> <td>39.760</td> <td>22,99</td> <td>45.247</td> <td>26,16</td> <td>34.617</td> <td>20,01</td> <td>10.526</td> <td>6,09</td> <td>690</td> <td>0,40</td> <td>173.286</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Ankara'da_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Ankara</a></td> <td>23</td> <td>369.249</td> <td>23,26</td> <td>375.117</td> <td>23,63</td> <td>391.322</td> <td>24,63</td> <td>280.027</td> <td>17,64</td> <td>165.426</td> <td>10,42</td> <td>6.544</td> <td>0,08</td> <td>1.587.685</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Antalya'da_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Antalya</a></td> <td>9</td> <td>216.096</td> <td>43,26</td> <td>100.431</td> <td>20,10</td> <td>115.693</td> <td>23,16</td> <td>44.129</td> <td>8,83</td> <td>20.839</td> <td>4,17</td> <td>2.377</td> <td>0,48</td> <td>499.565</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Artvin'de_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Artvin</a></td> <td>2</td> <td>33.124</td> <td>31,42</td> <td>29.188</td> <td>27,68</td> <td>27.809</td> <td>26,38</td> <td>9.366</td> <td>8,88</td> <td>5.375</td> <td>5,10</td> <td>763</td> <td>0,72</td> <td>105.625</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Aydın'da_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Aydın</a></td> <td>6</td> <td>141.268</td> <td>33,86</td> <td>124.065</td> <td>29,74</td> <td>82.411</td> <td>19,75</td> <td>27.833</td> <td>6,67</td> <td>40.154</td> <td>9,62</td> <td>2.277</td> <td>0,55</td> <td>418.008</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Balıkesir'de_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Balıkesir</a></td> <td>7</td> <td>193.627</td> <td>34,67</td> <td>138.242</td> <td>24,75</td> <td>95.503</td> <td>17,10</td> <td>56.919</td> <td>10,19</td> <td>71.698</td> <td>12,84</td> <td>2.552</td> <td>0,46</td> <td>558.541</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Bartın'da_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Bartın</a></td> <td>2</td> <td>37.391</td> <td>37,00</td> <td>22.176</td> <td>21,94</td> <td>8.488</td> <td>8,40</td> <td>7.215</td> <td>7,14</td> <td>25.364</td> <td>25,10</td> <td>613</td> <td>0,61</td> <td>101.247</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Batman'da_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Batman</a></td> <td>3</td> <td>14.953</td> <td>14,76</td> <td>16.164</td> <td>15,96</td> <td>53.523</td> <td>52,84</td> <td>15.562</td> <td>15,36</td> <td>925</td> <td>0,91</td> <td>357</td> <td>0,35</td> <td>101.484</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Bayburt'ta_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Bayburt</a></td> <td>2</td> <td>6.965</td> <td>19,09</td> <td>11.601</td> <td>31,79</td> <td>1.816</td> <td>4,98</td> <td>14.823</td> <td>40,62</td> <td>1.222</td> <td>3,35</td> <td>131</td> <td>0,36</td> <td>36.558</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Bilecik'te_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Bilecik</a></td> <td>2</td> <td>31.027</td> <td>33,05</td> <td>24.317</td> <td>25,90</td> <td>20.034</td> <td>21,34</td> <td>9.637</td> <td>10,27</td> <td>8.737</td> <td>9,31</td> <td>297</td> <td>0,32</td> <td>94.049</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Bingöl'de_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Bingöl</a></td> <td>3</td> <td>22.148</td> <td>27,68</td> <td>14.297</td> <td>17,86</td> <td>14.350</td> <td>17,93</td> <td>28.041</td> <td>35,04</td> <td>1.044</td> <td>1,30</td> <td>296</td> <td>0,37</td> <td>80.176</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Bitlis'te_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Bitlis</a></td> <td>3</td> <td>11.503</td> <td>14,00</td> <td>25.699</td> <td>31,28</td> <td>18.014</td> <td>21,93</td> <td>23.988</td> <td>29,20</td> <td>2.393</td> <td>2,91</td> <td>715</td> <td>0,87</td> <td>82.312</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Bolu'da_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Bolu</a></td> <td>5</td> <td>90.314</td> <td>32,49</td> <td>78.550</td> <td>28,26</td> <td>25.552</td> <td>9,19</td> <td>49.969</td> <td>17,97</td> <td>32.254</td> <td>11,60</td> <td>1.280</td> <td>0,46</td> <td>277.919</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Burdur'da_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Burdur</a></td> <td>3</td> <td>52.001</td> <td>38,89</td> <td>28.466</td> <td>21,29</td> <td>21.934</td> <td>16,40</td> <td>16.389</td> <td>12,26</td> <td>14.541</td> <td>10,87</td> <td>632</td> <td>0,47</td> <td>133.963</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Bursa'da_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Bursa</a></td> <td>12</td> <td>254.366</td> <td>31,22</td> <td>226.286</td> <td>27,78</td> <td>100.341</td> <td>12,32</td> <td>110.819</td> <td>13,60</td> <td>119.355</td> <td>14,65</td> <td>3.470</td> <td>0,43</td> <td>814.637</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Çanakkale'de_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Çanakkale</a></td> <td>4</td> <td>86.951</td> <td>34,27</td> <td>62.594</td> <td>24,67</td> <td>52.754</td> <td>20,75</td> <td>16.257</td> <td>6,41</td> <td>34.514</td> <td>13,60</td> <td>1.096</td> <td>0,43</td> <td>254.166</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Çankırı'da_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Çankırı</a></td> <td>3</td> <td>35.390</td> <td>34,27</td> <td>27.493</td> <td>25,26</td> <td>7.310</td> <td>6,72</td> <td>31.886</td> <td>29,30</td> <td>6.379</td> <td>5,86</td> <td>574</td> <td>0,53</td> <td>109.032</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Çorum'da_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Çorum</a></td> <td>5</td> <td>61.525</td> <td>21,89</td> <td>56.415</td> <td>20,08</td> <td>65.186</td> <td>23,20</td> <td>78.628</td> <td>27,98</td> <td>18.165</td> <td>6,46</td> <td>1.618</td> <td>0,57</td> <td>281.537</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Denizli'de_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Denizli</a></td> <td>6</td> <td>127.283</td> <td>35,43</td> <td>87.712</td> <td>24,41</td> <td>76.474</td> <td>21,28</td> <td>26.033</td> <td>7,25</td> <td>40.052</td> <td>11,15</td> <td>2.413</td> <td>0,67</td> <td>359.967</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Diyarbakır'da_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Diyarbakır</a></td> <td>8</td> <td>60.053</td> <td>19,97</td> <td>42.068</td> <td>13,99</td> <td>149.955</td> <td>49,87</td> <td>36.238</td> <td>12,05</td> <td>7.779</td> <td>2,59</td> <td>4.578</td> <td>1,56</td> <td>300.671</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Edirne'de_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Edirne</a></td> <td>4</td> <td>68.544</td> <td>31,14</td> <td>42.011</td> <td>19,09</td> <td>44.806</td> <td>20,36</td> <td>8.413</td> <td>3,82</td> <td>55.904</td> <td>25,40</td> <td>817</td> <td>0,37</td> <td>220.495</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Elazığ'da_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Elazığ</a></td> <td>4</td> <td>68.275</td> <td>33,76</td> <td>38.005</td> <td>18,79</td> <td>31.346</td> <td>15,50</td> <td>59.271</td> <td>29,31</td> <td>4.766</td> <td>2,36</td> <td>948</td> <td>0,47</td> <td>202.611</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Erzincan'da_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Erzincan</a></td> <td>3</td> <td>14.144</td> <td>12,84</td> <td>31.804</td> <td>28,88</td> <td>36.744</td> <td>33,36</td> <td>24.296</td> <td>22,06</td> <td>2.945</td> <td>2,67</td> <td>406</td> <td>0,37</td> <td>110.339</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Erzurum'da_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Erzurum</a></td> <td>7</td> <td>94.295</td> <td>30,17</td> <td>62.315</td> <td>19,94</td> <td>28.026</td> <td>8,97</td> <td>115.794</td> <td>37,04</td> <td>10.556</td> <td>3,38</td> <td>1.597</td> <td>0,51</td> <td>312.583</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Eskişehir'de_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Eskişehir</a></td> <td>5</td> <td>117.415</td> <td>34,14</td> <td>77.894</td> <td>22,65</td> <td>67.378</td> <td>19,59</td> <td>35.005</td> <td>10,18</td> <td>45.689</td> <td>13,28</td> <td>1.208</td> <td>0,35</td> <td>344.589</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Gaziantep'te_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Gaziantep</a></td> <td>9</td> <td>110.579</td> <td>27,48</td> <td>77.296</td> <td>19,21</td> <td>112.777</td> <td>28,03</td> <td>71.270</td> <td>17,71</td> <td>28.820</td> <td>7,16</td> <td>1.602</td> <td>0,40</td> <td>402.344</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Giresun'da_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Giresun</a></td> <td>4</td> <td>52.019</td> <td>24,57</td> <td>77.024</td> <td>36,37</td> <td>34.057</td> <td>16,08</td> <td>34.612</td> <td>16,35</td> <td>13.330</td> <td>6,29</td> <td>1.108</td> <td>0,52</td> <td>212.150</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Gümüşhane'de_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Gümüşhane</a></td> <td>2</td> <td>15.891</td> <td>25,20</td> <td>18.091</td> <td>28,69</td> <td>7.522</td> <td>11,93</td> <td>19.210</td> <td>30,46</td> <td>2.238</td> <td>3,55</td> <td>231</td> <td>0,37</td> <td>63.183</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Hakkâri'de_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Hakkâri</a></td> <td>2</td> <td>14.329</td> <td>29,66</td> <td>20.813</td> <td>43,09</td> <td>9.214</td> <td>19,08</td> <td>3.071</td> <td>6,36</td> <td>508</td> <td>1,05</td> <td>458</td> <td>0,95</td> <td>48.393</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Hatay'da_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Hatay</a></td> <td>8</td> <td>126.148</td> <td>28,40</td> <td>85.754</td> <td>19,31</td> <td>142.246</td> <td>32,03</td> <td>61.016</td> <td>13,74</td> <td>27.361</td> <td>6,16</td> <td>1.595</td> <td>0,36</td> <td>444.120</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Isparta'da_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Isparta</a></td> <td>4</td> <td>116.115</td> <td>62,72</td> <td>22.533</td> <td>12,17</td> <td>17.694</td> <td>9,56</td> <td>22.941</td> <td>12,39</td> <td>5.408</td> <td>2,92</td> <td>781</td> <td>0,42</td> <td>185.472</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="İçel'de_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">İçel</a></td> <td>9</td> <td>163.062</td> <td>31,80</td> <td>122.824</td> <td>23,95</td> <td>144.160</td> <td>28,11</td> <td>44.751</td> <td>8,72</td> <td>35.018</td> <td>6,83</td> <td>2.887</td> <td>0,56</td> <td>512.702</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="İstanbul'da_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">İstanbul</a></td> <td>50</td> <td>607.188</td> <td>18,82</td> <td>887.986</td> <td>27,53</td> <td>607.955</td> <td>18,85</td> <td>539.573</td> <td>16,73</td> <td>568.738</td> <td>17,63</td> <td>14.570</td> <td>0,45</td> <td>3.226.010</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="İzmir'de_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">İzmir</a></td> <td>19</td> <td>370.965</td> <td>27,58</td> <td>344.047</td> <td>25,58</td> <td>329.476</td> <td>24,50</td> <td>80.297</td> <td>5,97</td> <td>207.858</td> <td>15,45</td> <td>12.341</td> <td>0,92</td> <td>1.344.984</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Kahramanmaraş'ta_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Kahramanmaraş</a></td> <td>7</td> <td>82.684</td> <td>25,77</td> <td>59.336</td> <td>18,49</td> <td>60.468</td> <td>18,85</td> <td>110.637</td> <td>34,48</td> <td>6.317</td> <td>1,97</td> <td>1.424</td> <td>0,44</td> <td>320.866</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Karaman'da_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Karaman</a></td> <td>2</td> <td>17.175</td> <td>18,30</td> <td>19.540</td> <td>20,82</td> <td>21.336</td> <td>22,73</td> <td>27.935</td> <td>29,76</td> <td>7.525</td> <td>8,02</td> <td>523</td> <td>0,56</td> <td>94.034</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Kars'ta_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Kars</a></td> <td>5</td> <td>62.553</td> <td>27,01</td> <td>39.222</td> <td>16,94</td> <td>72.215</td> <td>31,18</td> <td>16.405</td> <td>7,08</td> <td>39.938</td> <td>17,25</td> <td>1.682</td> <td>0,73</td> <td>232.015</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Kastamonu'da_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Kastamonu</a></td> <td>4</td> <td>78.100</td> <td>36,27</td> <td>55.893</td> <td>25,96</td> <td>18.099</td> <td>8,41</td> <td>28.423</td> <td>13,20</td> <td>33.148</td> <td>15,40</td> <td>2.040</td> <td>0,95</td> <td>215.703</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Kayseri'de_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Kayseri</a></td> <td>7</td> <td>85.957</td> <td>21,96</td> <td>89.421</td> <td>22,84</td> <td>61.407</td> <td>15,69</td> <td>123.616</td> <td>31,58</td> <td>29.572</td> <td>7,55</td> <td>1.479</td> <td>0,35</td> <td>391.452</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Kırıkkale'de_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Kırıkkale</a></td> <td>3</td> <td>37.004</td> <td>26,79</td> <td>29.212</td> <td>21,15</td> <td>30.302</td> <td>21,94</td> <td>30.787</td> <td>22,29</td> <td>10.610</td> <td>7,68</td> <td>478</td> <td>0,34</td> <td>138.393</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Kırklareli'de_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Kırklareli</a></td> <td>3</td> <td>45.791</td> <td>27,16</td> <td>43.149</td> <td>25,59</td> <td>44.835</td> <td>26,59</td> <td>6.324</td> <td>3,75</td> <td>28.008</td> <td>16,61</td> <td>828</td> <td>0,49</td> <td>168.935</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Kırşehir'de_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Kırşehir</a></td> <td>3</td> <td>15.346</td> <td>14,33</td> <td>23.891</td> <td>22,30</td> <td>33.188</td> <td>30,98</td> <td>25.220</td> <td>23,55</td> <td>9.228</td> <td>8,62</td> <td>440</td> <td>0,41</td> <td>107.313</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Kocaeli'de_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Kocaeli</a></td> <td>7</td> <td>111.980</td> <td>25,55</td> <td>86.046</td> <td>19,63</td> <td>75.185</td> <td>17,15</td> <td>96.910</td> <td>22,11</td> <td>66.496</td> <td>15,17</td> <td>1.692</td> <td>0,39</td> <td>438.309</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Konya'da_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Konya</a></td> <td>13</td> <td>188.139</td> <td>26,58</td> <td>137.521</td> <td>19,43</td> <td>94.189</td> <td>13,31</td> <td>233.812</td> <td>33,03</td> <td>50.831</td> <td>7,18</td> <td>3.324</td> <td>0,47</td> <td>707.816</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Kütahya'da_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Kütahya</a></td> <td>5</td> <td>103.728</td> <td>35,30</td> <td>73.783</td> <td>25,11</td> <td>36.101</td> <td>12,29</td> <td>59.507</td> <td>20,25</td> <td>19.746</td> <td>6,72</td> <td>1.539</td> <td>0,52</td> <td>294.404</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Malatya'da_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Malatya</a></td> <td>6</td> <td>17.434</td> <td>6,58</td> <td>109.169</td> <td>41,19</td> <td>69.520</td> <td>26,23</td> <td>60.431</td> <td>22,80</td> <td>7.832</td> <td>2,95</td> <td>1.164</td> <td>0,44</td> <td>265.550</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Manisa'da_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Manisa</a></td> <td>9</td> <td>222.953</td> <td>37,31</td> <td>138.178</td> <td>23,12</td> <td>122.083</td> <td>20,43</td> <td>58.877</td> <td>9,85</td> <td>52.421</td> <td>8,77</td> <td>3.052</td> <td>0,51</td> <td>597.564</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Mardin'de_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Mardin</a></td> <td>5</td> <td>29.577</td> <td>17,18</td> <td>31.836</td> <td>18,50</td> <td>92.904</td> <td>53,98</td> <td>15.069</td> <td>8,73</td> <td>2.247</td> <td>1,31</td> <td>805</td> <td>0,47</td> <td>172.438</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Muğla'da_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Muğla</a></td> <td>5</td> <td>116.797</td> <td>39,50</td> <td>75.960</td> <td>25,69</td> <td>70.935</td> <td>23,99</td> <td>11.721</td> <td>3,96</td> <td>18.621</td> <td>6,29</td> <td>1.604</td> <td>0,54</td> <td>295.638</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Muş'ta_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Muş</a></td> <td>3</td> <td>16.530</td> <td>14,92</td> <td>19.005</td> <td>17,16</td> <td>46.333</td> <td>41,83</td> <td>26.888</td> <td>24,27</td> <td>1.476</td> <td>1,33</td> <td>513</td> <td>0,46</td> <td>110.745</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Nevşehir'de_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Nevşehir</a></td> <td>3</td> <td>36.142</td> <td>28,50</td> <td>27.934</td> <td>22,02</td> <td>20.169</td> <td>15,90</td> <td>33.541</td> <td>26,44</td> <td>8.488</td> <td>6,69</td> <td>539</td> <td>0,42</td> <td>126.813</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Niğde'de_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Niğde</a></td> <td>3</td> <td>34.653</td> <td>28,17</td> <td>24.886</td> <td>20,23</td> <td>27.611</td> <td>22,45</td> <td>24.557</td> <td>19,96</td> <td>10.711</td> <td>8,71</td> <td>555</td> <td>0,45</td> <td>122.973</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Ordu'da_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Ordu</a></td> <td>6</td> <td>65.643</td> <td>21,07</td> <td>97.673</td> <td>31,36</td> <td>52.917</td> <td>16,99</td> <td>43.622</td> <td>14,00</td> <td>49.226</td> <td>15,80</td> <td>2.355</td> <td>0,75</td> <td>311.436</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Rize'de_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Rize</a></td> <td>3</td> <td>33.802</td> <td>19,82</td> <td>81.063</td> <td>47,55</td> <td>13.271</td> <td>7,78</td> <td>33.721</td> <td>19,78</td> <td>7.964</td> <td>4,67</td> <td>649</td> <td>0,38</td> <td>170.470</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Sakarya'da_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Sakarya</a></td> <td>6</td> <td>95.728</td> <td>28,04</td> <td>88.244</td> <td>25,85</td> <td>34.339</td> <td>10,05</td> <td>79.380</td> <td>23,25</td> <td>42.006</td> <td>12,30</td> <td>1.666</td> <td>0,48</td> <td>341.363</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Samsun'da_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Samsun</a></td> <td>9</td> <td>176.786</td> <td>33,25</td> <td>116.655</td> <td>21,94</td> <td>78.618</td> <td>14,78</td> <td>85.636</td> <td>16,10</td> <td>71.739</td> <td>13,49</td> <td>2.194</td> <td>0,41</td> <td>531.628</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Siirt'te_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Siirt</a></td> <td>3</td> <td>13.846</td> <td>18,97</td> <td>13.297</td> <td>18,21</td> <td>28.894</td> <td>39,58</td> <td>15.016</td> <td>20,57</td> <td>1.307</td> <td>1,79</td> <td>628</td> <td>0,86</td> <td>72.988</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Sinop'ta_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Sinop</a></td> <td>3</td> <td>31.900</td> <td>26,77</td> <td>27.664</td> <td>23,22</td> <td>25.200</td> <td>21,25</td> <td>16.279</td> <td>13,66</td> <td>16.713</td> <td>14,02</td> <td>1.376</td> <td>1,15</td> <td>119.132</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Sivas'ta_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Sivas</a></td> <td>6</td> <td>39.284</td> <td>13,33</td> <td>52.102</td> <td>17,68</td> <td>67.709</td> <td>22,98</td> <td>112.865</td> <td>38,31</td> <td>21.255</td> <td>7,21</td> <td>1.340</td> <td>0,45</td> <td>294.555</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Şanlıurfa'da_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Şanlıurfa</a></td> <td>8</td> <td>89.984</td> <td>31,33</td> <td>76.270</td> <td>26,56</td> <td>59.365</td> <td>20,67</td> <td>52.953</td> <td>18,44</td> <td>7,598</td> <td>2,64</td> <td>959</td> <td>0,33</td> <td>287.129</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Şırnak'ta_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Şırnak</a></td> <td>3</td> <td>9.828</td> <td>14,57</td> <td>13.222</td> <td>19,60</td> <td>41.297</td> <td>61,22</td> <td>1.713</td> <td>2,53</td> <td>767</td> <td>1,13</td> <td>623</td> <td>0,92</td> <td>67.450</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Tekirdağ'da_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Tekirdağ</a></td> <td>4</td> <td>72.785</td> <td>30,59</td> <td>58.317</td> <td>24,51</td> <td>48.477</td> <td>20,37</td> <td>11.869</td> <td>4,98</td> <td>45.510</td> <td>19,12</td> <td>965</td> <td>0,40</td> <td>237.923</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Tokat'ta_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Tokat</a></td> <td>6</td> <td>64.522</td> <td>21,68</td> <td>58.149</td> <td>19,54</td> <td>69.513</td> <td>23,36</td> <td>85.929</td> <td>28,88</td> <td>18.059</td> <td>6,07</td> <td>1.336</td> <td>0,44</td> <td>297.508</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Trabzon'da_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Trabzon</a></td> <td>6</td> <td>70.448</td> <td>21,00</td> <td>105.682</td> <td>31,50</td> <td>44.125</td> <td>13,15</td> <td>74.623</td> <td>22,24</td> <td>39.074</td> <td>11,64</td> <td>1.479</td> <td>0,44</td> <td>335.431</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Tunceli'de_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Tunceli</a></td> <td>2</td> <td>1.671</td> <td>3,42</td> <td>5.226</td> <td>10,72</td> <td>28.222</td> <td>57,90</td> <td>2.733</td> <td>5,60</td> <td>796</td> <td>1,63</td> <td>10.093</td> <td>20,71</td> <td>48.741</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Uşak'ta_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Uşak</a></td> <td>3</td> <td>32.993</td> <td>22,60</td> <td>35.375</td> <td>24,23</td> <td>40.846</td> <td>27,98</td> <td>18.738</td> <td>12,83</td> <td>17.223</td> <td>11,79</td> <td>792</td> <td>0,54</td> <td>145.967</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Van'da_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Van</a></td> <td>5</td> <td>50.793</td> <td>26,51</td> <td>50.305</td> <td>26,26</td> <td>42.694</td> <td>22,29</td> <td>43.098</td> <td>22,50</td> <td>3.379</td> <td>1,76</td> <td>1.266</td> <td>0,66</td> <td>191.535</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Yozgat'ta_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Yozgat</a></td> <td>5</td> <td>32.798</td> <td>15,14</td> <td>49.700</td> <td>22,94</td> <td>37.135</td> <td>17,14</td> <td>85.527</td> <td>39,48</td> <td>10.421</td> <td>4,81</td> <td>1.012</td> <td>0,46</td> <td>216.593</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Zonguldak'ta_1991_Türkiye_genel_seçimleri" title="wikilink">Zonguldak</a></td> <td>7</td> <td>127.205</td> <td>30,06</td> <td>78.496</td> <td>18,55</td> <td>63.176</td> <td>14,93</td> <td>50.227</td> <td>11,87</td> <td>101.746</td> <td>24,04</td> <td>2.233</td> <td>0,52</td> <td>423.083</td> </tr> <tr class="odd"> <td>Türkiye Toplamı</td> <td>450</td> <td>6.600.726</td> <td>27,03</td> <td>5.862.623</td> <td>24,01</td> <td>5.066.571</td> <td>20,75</td> <td>4.121.355</td> <td>16,87</td> <td>2.624.301</td> <td>10,74</td> <td>141.090</td> <td>0,57</td> <td>24.416.666</td> </tr> </tbody> </table>