1. lig ne demek?

1. Lig ya da sponsorluk anlaşması gereği Spor Toto 1. Lig, Türkiye'deki ikinci seviye futbol ligi.

1. Lig sezonda toplam 19 takımın katılımıyla oynanmaktadır. Çift devreli lig usulünün uygulandığı ligde mücadele eden her bir takım rakipleriyle sezon içerisinde toplam iki kez karşılaşmaktadır. Sezon sonunda ligin ilk iki sırasında yer alan takımlar Süper Lig'e terfi ederken, ligi 3.sırada bitiren takım doğrudan play off finaline çıkarken, 4. 5. 6. ve

7. sırada yer alan takımlar ise Süper Lig'e terfi edebilmek için kendi aralarında play off oynamaktadırlar. Son dört sıradaki takımlar ise bir alt lig olan 2. Lig'e düşmektedirler. Ayrıca Süper Lig'de son dört sırada yer alan takımlar ve 2. Lig'den terfi eden üç takım da 1. Lig'de mücadele etmektedirler. Ağustos ve Mayıs ayları da dahil olmak üzere toplam dokuz ay sürmektedir. 38 hafta ve 306 maçtan oluşan 1. Lig'de karşılaşmalar hafta içi ve hafta sonu oynanır.

1. Lig play-off maçları sonrası sadece 1. takıma kupa verilir.

Statü (2022-23)

TFF 1. Lig 19 takım arasında çift devreli lig usulüne göre oynanır.

Çift devreli lig müsabakaları sonunda TFF 1. Lig’de 16., 17., 18. ve 19. sıraları alan 4 (dört) takım TFF 2. Lig'e düşer.

Çift devreli lig müsabakaları sonunda TFF 1. Lig’de, 1. ve 2. sıraları alan iki takım Süper Lig’e yükselir. 3. sırayı alan takım doğrudan Play-Off finallerine yükselir.

Çift devreli lig müsabakaları sonunda TFF 1. Lig’de 4., 5. , 6. ve 7. sırayı alan toplam dört takım Süper Lig'e yükselecek 3. takımın belirleneceği Play-Off Müsabakaları oynarlar.

a) Söz konusu dört takımın katıldığı müsabakalar Yarı final Müsabakaları olarak adlandırılır ve bu müsabakalar Çift Maç Eleme Usulüne göre oynanır.

b) Çift devreli lig müsabakaları sonunda TFF 1. Lig’de 4. olan takım ile 7. olan takım, ilk müsabaka 7. olan takımın sahasında oynanacak şekilde; 5. olan takım ile 6. olan takım ise ilk müsabaka 6. olan takımın sahasında oynanacak şekilde eşleşirler. İkinci müsabakalar 4. ve

5. olan takımların sahasında oynanır.

c) Bu müsabakalarda iki maç sonunda, galibiyet veya beraberlik sayılarının eşit olması halinde, toplamda daha fazla gol atan takım tur atlar. Atılan gollerin eşit olması halinde ise ikinci müsabaka sonunda on beşer dakikalık iki uzatma devresi oynanır. Uzatma devrelerinde de eşitliğin bozulmaması durumunda, kazanan takım penaltı vuruşları sonucunda belirlenir. Final müsabakası ligi 3. sırada bitiren takım ile Play-Off yarı finallerini kazanan takımlar arasında onnanır. Final Müsabakası TFF tarafından tespit edilecek tarafsız sahada tek maç eleme usulüyle oynanır. Final müsabakasının normal süresi berabere sonuçlanırsa müsabaka on beşer dakikalık iki devre halinde uzatılır. Uzatma devrelerinde eşitlik bozulmazsa, kazanan takım penaltı noktasından yapılacak vuruşlar sonucunda belirlenir. Kazanan takım Süper Lig’e yükselen 3. takım olur

İsim

Kurulduğu yıl olan 1963 ile 2001 yılları arasında Türkiye 2. Futbol Ligi olarak ifade edilen lig, 2001-2006 yılları arasında Türkiye 2. Futbol Ligi A Kategorisi olarak anılmaya başladı. 2005-06 sezonunda İddaa'nın sponsor olmasıyla İddaa Lig A, 2006-07 sezonunda Türk Telekom'un sponsor olmasıyla ismi Türk Telekom Lig A, 2008 yılında Bank Asya'nın sponsor olmasıyla Bank Asya 1. Lig olarak değiştirildi.¹ 2 Nisan 2012 tarihinde Bank Asya'nın sponsorluk anlaşmasını tek taraflı feshetmesi nedeniyle lig sponsorsuz kaldı.² 17 Ağustos 2012 tarihinde TRT ve PTT arasındaki anlaşma gereğince ise PTT 1. Lig adını aldı.³ Eylül 2016'da anlaşmanın sonlanması sonrası yeniden TFF 1. Lig olarak adlandırılmaya başlandı.

Medya ilişkileri

21 Kasım 2016'da, 2017-18 sezonundan itibaren beş sezon boyunca Süper Lig ve 1. Lig yayın haklarının devri için ihale gerçekleştirildi. İhale sonucunda Digitürk; 1. Lig'in yayın ve isim haklarının ile görüntülerin mobil ortamlardaki yayın haklarının da aralarında bulunduğu ihalede verdiği $500 milyon+KDV'lik teklifiyle bu haklara sahip oldu.⁴ 10 Eylül 2020'de Digiturk, 1. Lig'i TRT'ye verdi.

Takımlar ve Stadyumları

2021-2022 sezonu başında F Süper L.'den düşen MKE Ankaragücü, BB Erzurumspor, Denizlispor ve Gençlerbirliği'nin yanı sıra F 2. Lig'den yükselen Eyüpspor, Manisa FK ve Kocaelispor F 1. Lig'de yer aldılar.

2021-2022 sezonu sonunda MKE Ankaragücü, Ümraniyespor ve İstanbulspor 2022-2023 yılı Süper Ligi'ne yükseldiler. Ligi son 4 sırada tamamlayan Kocaelispor, Bursaspor, Menemenspor ve Balıkesirspor 2. Lig'e düştüler

Spor Toto 1. Lig 2021-2022 Sezonu
İl
Sakarya
İstanbul
Muğla
Balıkesir
Erzurum
İstanbul
Samsun
Bolu
Manisa
İstanbul
Denizli
Ankara
Ankara
İzmir
Adana
Malatya
İzmir
İzmir
Rize

Şampiyonlar

Sezon	Şampiyon	Lig sistemi
1963-64	Şekerspor	Deplasmanlı lig
1964-65	Vefa
1965-66	Eskişehirspor	Yükselme grubu
1966-67	Mersin İdman Yurdu, Bursaspor	İkili grup
1967-68	İstanbulspor, İzmirspor
1968-69	Ankaragücü, Samsunspor
1969-70	Karşıyaka, Boluspor
1970-71	Adanaspor, Giresunspor
1971-72	PTT, Şekerspor
1972-73	Kayserispor, Adana Demirspor
1973-74	Trabzonspor, Zonguldakspor
1974-75	Orduspor, Balıkesirspor
1975-76	Mersin İdman Yurdu, Samsunspor
1976-77	Diyarbakırspor, Ankaragücü
1977-78	Kırıkkalespor, Göztepe
1978-79	Gaziantepspor, Rizespor
1979-80	Mersin İdman Yurdu, Kocaelispor
1980-81	Göztepe, Sakaryaspor, Diyarbakırspor	Üçlü grup
1981-82	Sarıyer, Antalyaspor, Mersin İdman Yurdu, Samsunspor	Dörtlü grup
1982-83	Karagümrük, Denizlispor, Gençlerbirliği, Orduspor
1983-84	Eskişehirspor, Altay, Malatyaspor	Üçlü grup
1984-85	Rizespor, Kayserispor, Samsunspor
1985-86	Diyarbakırspor, Boluspor, Antalyaspor
1986-87	Adana Demirspor, Karşıyaka, Sakaryaspor
1987-88	Adanaspor, Kahramanmaraşspor, Konyaspor
1988-89	Gençlerbirliği, Bursaspor (B){{#tag:ref|B grubunu 1. sırada bitiren Bursaspor (B), Bursaspor'un genç takımı olduğundan yönetmelik gereği üst lige kabul edilmemiştir. Onun yerine Bakırköyspor B grubu şampiyonu ilan edilmiş ve 1. Lig'e çıkmıştır. |group="not"}}
1989-90	Bakırköyspor, Aydınspor, Gaziantepspor
1990-91	Samsunspor, Altay, Adana Demirspor
1991-92	Kocaelispor, Karşıyaka, Kayserispor
1992-93	Samsunspor	Yükselme grubu
1993-94	Petrol Ofisi
1994-95	Karşıyaka
1995-96	Çanakkale Dardanelspor
1996-97	Kardemir Demir Çelik Karabükspor
1997-98	Erzurumspor
1998-99	Vanspor
1999-00	Yimpaş Yozgatspor
2000-01	Göztepe
2001-02	Altay	Deplasmanlı lig
2002-03	Konyaspor
2003-04	Sakaryaspor
2004-05	Sivasspor
2005-06	Bursaspor
2006-07	Gençlerbirliği OFTAŞ
2007-08	Kocaelispor
2008-09	Vestel Manisaspor
2009-10	Kardemir Karabükspor
2010-11	Mersin İdman Yurdu
2011-12	Akhisar Belediyespor
2012-13	Kayseri Erciyesspor
2013-14	İstanbul Büyükşehir Belediyespor
2014-15	Kayserispor
2015-16	Adanaspor
2016-17	Sivasspor
2017-18	Çaykur Rizespor
2018-19	Denizlispor
2019-20	Hatayspor
2020-21	Adana Demirspor
2021-22	Ankaragücü

Gol Kralları ve En fazla gol atanlar

<table> <thead> <tr class="header"> <th><p>Sezon</p></th> <th><p>Futbolcu(lar)</p></th> <th><p>Milliyet</p></th> <th><p>Takım(lar)</p></th> <th><p>Maç</p></th> <th><p>Gol</p></th> <th><p>Oran</p></th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td><p><a href="2012-13_1._Lig" title="wikilink">2012-13</a></p></td> <td><p><a href="Gerard_Gohou" title="wikilink">Gerard Gohou</a></p></td> <td></td> <td><p><a href="Kayseri_Erciyesspor" title="wikilink">Kayseri Erciyesspor</a></p></td> <td><p>31</p></td> <td><p>19</p></td> <td><p>0.61</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p><a href="2013-14_1._Lig" title="wikilink">2013-14</a></p></td> <td><p><a href="Muhammet_Reis" title="wikilink">Muhammet Reis</a> <a href="Slavko_Perović" title="wikilink">Slavko Perović</a></p></td> <td><p> </p></td> <td><p><a href="Balıkesirspor" title="wikilink">Balıkesirspor</a> <a href="Manisaspor" title="wikilink">Manisaspor</a></p></td> <td><p>35 34</p></td> <td><p>19</p></td> <td><p>0.54 0.56</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p><a href="2014-15_1._Lig" title="wikilink">2014-15</a></p></td> <td><p><a href="Jonathan_Ayité" title="wikilink">Jonathan Ayité</a></p></td> <td></td> <td><p><a href="Alanyaspor" title="wikilink">Alanyaspor</a></p></td> <td><p>32</p></td> <td><p>19</p></td> <td><p>0.59</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p><a href="2015-16_1._Lig" title="wikilink">2015-16</a></p></td> <td><p><a href="Mickaël_Poté" title="wikilink">Mickaël Poté</a></p></td> <td></td> <td><p><a href="Adana_Demirspor" title="wikilink">Adana Demirspor</a></p></td> <td><p>36</p></td> <td><p>23</p></td> <td><p>0.64</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p><a href="2016-17_1._Lig" title="wikilink">2016-17</a></p></td> <td><p><a href="Mickaël_Poté" title="wikilink">Mickaël Poté</a></p></td> <td></td> <td><p><a href="Adana_Demirspor" title="wikilink">Adana Demirspor</a></p></td> <td><p>32</p></td> <td><p>24</p></td> <td><p>0.75</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p><a href="2017-18_1._Lig" title="wikilink">2017-18</a></p></td> <td><p><a href="Braian_Samudio" title="wikilink">Braian Samudio</a></p></td> <td></td> <td><p><a href="Çaykur_Rizespor" title="wikilink">Çaykur Rizespor</a></p></td> <td><p>33</p></td> <td><p>20</p></td> <td><p>0.61</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p><a href="2018-19_1._Lig" title="wikilink">2018-19</a></p></td> <td><p><a href="Marco_Paixão" title="wikilink">Marco Paixão</a></p></td> <td></td> <td><p><a href="Altay_SK" title="wikilink">Altay</a></p></td> <td><p>33</p></td> <td><p>29</p></td> <td><p>0.88</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p><a href="2019-20_1._Lig" title="wikilink">2019-20</a></p></td> <td><p><a href="Marco_Paixão" title="wikilink">Marco Paixão</a></p></td> <td></td> <td><p><a href="Altay_SK" title="wikilink">Altay</a></p></td> <td><p>33</p></td> <td><p>22</p></td> <td><p>0.67</p></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p><a href="2020-21_1._Lig" title="wikilink">2020-21</a></p></td> <td><p><a href="Marco_Paixão" title="wikilink">Marco Paixão</a></p></td> <td></td> <td><p><a href="Altay_SK" title="wikilink">Altay</a></p></td> <td><p>33</p></td> <td><p>22</p></td> <td><p>0.67</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p><a href="2021-22_1._Lig" title="wikilink">2021-22</a></p></td> <td><p><a href="Ahmet_Sağat" title="wikilink">Ahmet Sağat</a></p></td> <td></td> <td><p><a href="Menemen_FK" title="wikilink">Menemenspor</a></p></td> <td><p>36</p></td> <td><p>17</p></td> <td><p>0.47</p></td> </tr> </tbody> </table>

<small>Not: Tablo son 10 sezonunun Gol Krallarını göstermektedir. Ayrıntılar ve geçmiş sezonlar için Ana Maddeye bakınız.</small>

Son Güncelleme: 11 Mart 2020

№	Futbolcu	1. Lig Son Sezonu	<abbr>Gol</abbr>	<abbr>Maç</abbr>	<abbr>%</abbr>	<abbr>K</abbr>
1	Taner Demirbaş	2008-2009	160	261	61.3	5
2	Mustafa Kocabey	2004-2005	158	235	67.2	6
3	Yunus Altun	2010-2011	153	341	44.8	7
4	Ümit İnal	2004-2005	150	266	56.3	8
5	Halim Okta	1999-2000	124	238	52.1	9
6	Yücel Çolak	2000-2001	119	230	51.7	10
7	Çetin Limanoğlu	2005-2006	109	229	49.1	11
8	Kemal Şahinoğlu	1995-1996	108	296	36.5	12
9	Nail Uğur Timurcioğlu	2000-2001	104	245	42.4	13
10	Erol Kapusuz	2008-2009	103	321	32.0	14
11	Yusuf Tokuş	2002-2003	99	227	43.6	15
12	Hasan Çelik	2001-2002	92	168	65.8	1617
13	Coşkun Birdal	2009-2010	91	209	43.5	18
14	Alp Küçükvardar	2006-2007	88	148	59.5	19
15	M'Billa Etame	2019-2020	81	196	41.3	20
16	Mickael Pote	2021-2022	78	170	45.3	21
17	Şehmus Özer	2012-2013	78	321	24.2	22
18	Ercan Erkavas	1997-1998	77	176	43.8	23
19	Marco Paixão	2020-2021	76	102	74.5
20	Mohamed Ali Kurtuluş	2009-2010	76	196	38.8	24
21	Özgür Can Özcan	2020-2021	76	295	25.7	25
22	Mehmet Şen	2011-2012	73	245	29.7	26
23	Mesut Toros	1999-2000	71	182	39.0	27
24	Abdulkadir Özgen	2018-2019	71	192	36.9	28
25	Burak Akdiş	2012-2013	71	270	26.3	29
26	Atilla Yücel	1999-2000	71	220	32.3	30
27	Ufuk Ateş	2008-2009	70	209	33.3	31
28	Burak Çalık	2020-2021	70	270	25.9	32
29	Saffet Akyüz	2005-2006	68	140	48.5	33
30	Mehmet Akyüz	2021-2022	68	163	41.7
31	Emrah Bozkurt	2014-2015	66	213	30.9	34
32	Muhammed Reis	2019-2020	66	252	26.1	35
33	Tiago Bezerra	2016-2017	64	176	36.4	36
34	Murat Bölükbaşı	1999-2000	64	150	42.7	37
35	Serdar Deliktaş	2018-2019	63	210	29.8	38
36	Serdar Özbayraktar	2018-2019	62	242	25.6	39

Yabancı oyuncular

2010-11 sezonundan beri 1. Lig'de kulüpler Türk vatandaşlığına sahip olmayan üç yabancı oyuncu bulundurma hakkına sahiptir. Ayrıca TFF'nin en son düzenlediği ve 2012-13 sezonundan itibaren geçerli olan yabancı statüsünde alınacak olan en fazla üç yabancı futbolcunun yaş sınırına bakılmaksızın anlaşma yapılabilmesine karar verdi.⁴⁰ Ayrıca üç yabancı dışında Azerbaycan, Kazakistan, Özbekistan, Türkmenistan ve Kırgızistan vatandaşı iki futbolcu ile de yaş sınırına bakılmaksızın sözleşme imzalamak ve müsabakalara çıkarmak mümkündür. Ancak takım bir alt lige düşerse bu yabancı futbolcuları müsabakalarda oynatamaz.⁴¹ Ayrıca, yabancı olan bir futbolcu aynı zamanda Türkiye vatandaşlığına da sahip ise yabancı futbolcu sayılmamakta ve yabancı kontenjanını doldurmamaktadır.

16 Ocak 2015 tarihinde Türkiye Futbol Federasyonu Yıldırım Demirören'in 1. Lig kulüplerinin başkanları ile yaptığı toplantının ardından 2015-16 sezonundan itibaren geçerli olmak kaydı ile yabancı sınırlaması 3'ten 5'e çıkartılmıştır. Bu 5 futbolcunun tamamı ilk 11'de yer alabilecek. Ve ayrıca 18 kişilik müsabaka kadrolarında Türkiye A millî takımında oynama uygunluğu bulunan en az 13 futbolcuya yer verme zorunluluğu getirilmiştir.⁴²

Süper Lig'den 1. Lig'e düşen takımlar bir sezon boyunca kadrosunda bulunan yabancı futbolcu sayısı eğer üçten fazla ise yabancı kontenjanını boşaltıncaya kadar bir sezon yabancı futbolcu transferi yapamaz. Ama kadrosunda bulunan yabancı futbolcuları, sayısına ve yaş sınırına bakılmaksızın sözleşmeleri bitene kadar kadrolarında bulundurabilirler. Fakat ellerindeki yabancı futbolcuları 18 kişilik maç kadrosuna en fazla üç yabancı futbolcu <small>(ekstra olarak Türk devletlerinden de en fazla 2 futbolcu)</small> olacak şekilde oynatabilirler. Bu bir sezon bittikten sonra ise bu kulüp Süper Lig'e çıkamamış ise o yabancı futbolcuların sözşleşmeleri devam ediyorsa kulübüyle kalır, eğer sözleşmesi bitmiş ise o kulüp elinde en fazla 3 yabancı futbolcu olacak şekilde o futbolcular ile tekrar anlaşma imzalayabilir.

2015-16 sezonundan itibaren 4 sezon boyunca uygulanacak olan yabancı statüsü 20 Mart 2015 tarihinde karara bağlanarak kamuoyuna duyuruldu. Bu karar çerçevesinde kulüpler istedikleri sayıda profesyonel futbolcuyla sözleşme imzalayacak, fakat A takım listelerinde en fazla 25 futbolcuya yer verebilecek. A takım listesinde, en az 15 futbolcu Türkiye A millî takımında oynama uygunluğuna sahip olacak. En az bir tanesi A millî takımında oynamaya uygun olmak üzere en fazla 3 kaleciye A takım listesinde bulundurulabilecek. Kulüpler, 18 kişilik maç kadrosunda, A millî takımda oynamaya uygun en az 13 futbolcuyu bulundurmak zorunda olacaklar ve bu 13 futbolcudan en az birisinin de kaleci olma zorunluluğu olacak. Takımların müsabaka kadrolarında yer alabilecek 5 yabancı futbolcu da ilk 11'de oynayabilecek. Yabancı uyruklu futbolcularla sözleşme imzalayacak kulüpler Yerli Futbolcu Teşvik Fonuna 1 futbolcu için 20.000 , 2 futbolcu için 40.000 , 3 futbolcu için 60.000 , 4 futbolcu için 150.000 , 5 futbolcu için 300.000 ve 6 ve üzerindeki her futbolcu için 200.000 ödeme yapacak.⁴³

Notlar

1988-1989 sezonunda B grubunu 1. sırada bitiren Bursaspor (B), Bursaspor'un genç takımı olduğundan yönetmelik gereği üst lige kabul edilmemiştir. Onun yerine Bakırköyspor B grubu şampiyonu ilan edilmiş ve 1.Lige çıkmıştır.

Kaynakça

Orijinal kaynak: 1. lig. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

1. http://www.bankasya.com.tr/hakkimizda/basin_odasi/basin_bultenleri/BankAsya_BasinBulteni_(160).doc ↩

2. ↩
3. ↩
4. ↩
5. ↩
6. ↩
7. ↩
8. ↩
9. ↩
10. ↩
11. ↩

12. http://www.tff.org/Default.aspx?pageID=30&kisiID=21842

    http://arsiv.mackolik.com/Futbolcu/51194/Kemal-Sahinoglu-Caykur-Rizespor ↩

13. ↩
14. ↩
15. ↩
16. ↩
17. ↩
18. ↩
19. ↩
20. ↩
21. ↩
22. ↩
23. ↩
24. ↩
25. ↩
26. ↩
27. ↩
28. ↩
29. ↩
30. ↩
31. ↩
32. ↩
33. ↩
34. ↩
35. ↩
36. ↩
37. ↩
38. ↩
39. ↩
40. ↩
41. ↩
42. ↩
43. ↩

Kategoriler