özne ne demek?
Özne
Özne, dilbilgisinde bir cümlenin temel unsurlarından biridir ve genellikle eylemi gerçekleştiren veya hakkında bir yargıda bulunulan kişi, nesne veya kavramdır. Özne, cümlenin yüklemi (fiil) ile doğrudan ilişkilidir ve genellikle fiilin kim veya ne tarafından yapıldığını belirtir.
Öznenin temel özellikleri şunlardır:
- Eylemi Gerçekleştirme: Bir eylem cümlesinde, özne eylemi gerçekleştiren varlıktır. Örneğin, "Ayşe kitap okuyor" cümlesinde, "Ayşe" öznedir ve okuma eylemini gerçekleştirmektedir.
- Hakkında Yargıda Bulunulma: Bir durum cümlesinde, özne hakkında bir yargıda bulunulan varlıktır. Örneğin, "Hava bugün güzel" cümlesinde, "hava" öznedir ve hakkında güzellik yargısında bulunulmaktadır.
- Çeşitli Biçimlerde Olabilme: Özne, isim, zamir, isim tamlaması veya fiilimsi grubu gibi farklı dilbilgisel yapılarda olabilir.
- Cümledeki Konumu: Özne genellikle cümlenin başında bulunur, ancak bazı durumlarda (özellikle soru cümlelerinde veya vurgu amacıyla) cümlenin ortasında veya sonunda da yer alabilir.
- Belirli ve Belirsiz Özne: Özne, belirli (bilinen, tanımlı) veya belirsiz (bilinmeyen, tanımsız) olabilir.
Özne türleri:
- Gerçek Özne: Eylemi doğrudan gerçekleştiren öznedir.
- Sözde Özne: Fiilin edilgen çatılı olduğu durumlarda, eylemi gerçekleştirmeyen ancak cümlenin öznesi gibi görünen öznedir.
- Örtülü Özne: Bazı cümlelerde, özne açıkça belirtilmez, ancak fiilin çekiminden anlaşılabilir.
Önemli konular: