şia ne demek?
Şiilik, İslam dininin Sünnilikten sonraki en büyük ikinci mezhebidir. Şiiler, Hz. Muhammed'in (s.a.v.) vefatından sonra İslam toplumunun liderliğinin (imamet) Hz. Ali ve onun soyundan gelenlerde olması gerektiğine inanırlar. Bu inanç, Şia'yı Sünnilikten ayıran temel farklılıktır.
Temel İnançlar ve Farklılıklar:
- İmamet İnancı: Şiilerin en belirgin özelliği, İmamet inancıdır. Onlara göre, imamlar Allah tarafından seçilmiş, günahsız ve yanılmaz kişilerdir. İmamlar, dini ve dünyevi konularda insanlara rehberlik ederler.
- Hz. Ali'nin Konumu: Şiiler, Hz. Ali'yi (r.a.) Hz. Muhammed'in (s.a.v.) vasisi ve halifesi olarak kabul ederler. Hz. Ali'nin, Peygamber'den sonra en üstün kişi olduğuna inanırlar.
- Ehl-i Beyt Sevgisi: Şiiler, Ehl-i Beyt'e (Hz. Muhammed'in ailesi) büyük bir sevgi ve saygı beslerler. Onların hayatlarını örnek alırlar ve onların acılarını paylaşırlar.
- Tevella ve Teberra: Şiiler, Tevella (Ehl-i Beyt'i ve onların yolunu sevenleri dost edinmek) ve Teberra (Ehl-i Beyt düşmanlarından uzak durmak) ilkelerine önem verirler.
- Takiyye: Şiiler, zor durumda kaldıklarında inançlarını gizleme (takiyye) prensibini uygulayabilirler. Takiyye, inançlarını koruma amaçlı bir davranıştır.
- Hukuki ve İtikadi Farklılıklar: Şiilikte, Sünnilikten farklı bazı hukuki ve itikadi yorumlar bulunmaktadır. Örneğin, Şii fıkhında Muta Nikahı (geçici evlilik) uygulaması bulunmaktadır.
Şia Mezhepleri:
Şiilik kendi içinde çeşitli mezheplere ayrılmaktadır. En yaygın olanları şunlardır:
- İsnaaşeriyye (On İki İmam Şiiliği): Şiilerin çoğunluğunu oluşturur. On iki imama inanırlar. İran, Irak, Azerbaycan, Lübnan ve Bahreyn gibi ülkelerde yaygındır.
- İsmailiyye: Yedinci imam olarak İsmail bin Cafer'i kabul ederler. Nizari İsmailiyye ve Mustali İsmailiyye gibi farklı kollara ayrılırlar.
- Zeydiyye: Beşinci imam olarak Zeyd bin Ali'yi kabul ederler. Yemen'de yaygındır.
Önemli Gün ve Olaylar:
Şiiler için Aşura Günü (Muharrem ayının onuncu günü) büyük bir öneme sahiptir. Bu günde, Hz. Hüseyin'in Kerbela'da şehit edilmesi anılır ve matem törenleri düzenlenir. Aşura Şiiler için büyük bir yas günüdür.