ışılandırma ne demek?

Işılandırma (Radyasyon)

Işılandırma, bir kaynaktan enerjinin dalgalar veya parçacıklar halinde yayılması işlemidir. Bu enerji, ısı, ışık, ses veya partiküller (örneğin, alfa, beta, nötronlar) şeklinde olabilir.

Işılandırma Türleri

Esasen ışılandırma iki ana kategoriye ayrılır:

• İyonlaştırıcı Işılandırma: Atomlardan elektronları koparacak kadar yüksek enerjili olan ışılandırmadır. Bu, DNA'ya zarar verebilir ve kanser gibi sağlık sorunlarına yol açabilir. İyonlaştırıcı Işılandırma örnekleri arasında X-ışınları, gama ışınları ve alfa/beta parçacıkları bulunur.
• İyonlaştırıcı Olmayan Işılandırma: Atomlardan elektronları koparmak için yeterli enerjiye sahip olmayan ışılandırmadır. Genellikle daha az tehlikelidir, ancak yine de bazı durumlarda sağlık etkilerine neden olabilir. İyonlaştırıcı Olmayan Işılandırma örnekleri arasında radyo dalgaları, mikrodalgalar, kızılötesi ışınlar ve görünür ışık bulunur.

Işılandırma Kaynakları

Işılandırma, hem doğal hem de insan yapımı kaynaklardan gelebilir:

• Doğal Kaynaklar: Kozmik ışınlar, yeryüzündeki radyoaktif elementler (uranium, thorium, radon gibi), güneş ışığı.
• İnsan Yapımı Kaynaklar: Tıbbi cihazlar (X-ışını makineleri, radyoterapi), nükleer enerji santralleri, endüstriyel ekipmanlar, bazı tüketici ürünleri (mikrodalga fırınlar, cep telefonları).

Işılandırmanın Etkileri

Işılandırmaya maruz kalmanın etkileri, ışılandırmanın türüne, dozuna, maruz kalma süresine ve bireysel hassasiyete bağlıdır. Yüksek dozda iyonlaştırıcı ışılandırmaya maruz kalmak, akut radyasyon sendromuna (ARS) yol açabilir. Daha düşük dozlarda uzun süreli maruz kalma, kanser riskini artırabilir.