iran-kontra skandalı ne demek?

İran-Kontra Skandalı

İran-Kontra Skandalı, 1985-1987 yılları arasında ABD'de ortaya çıkan ve Başkan Ronald Reagan yönetimini derinden sarsan bir siyasi skandaldır. Skandalın temelinde, ABD'nin İran'a gizlice silah satması ve bu satıştan elde edilen gelirlerin Nikaragua'daki Kontra güçlerine yasa dışı bir şekilde aktarılması yatmaktadır.

Skandalın Ana Hatları:

  • İran'a Silah Satışı: ABD, o dönemde ambargo uygulanan İran'a gizlice tanksavar füzeleri ve diğer askeri teçhizat satmıştır. Bu satışın amacı, İran'daki Amerikalı rehinelerin serbest bırakılmasını sağlamak ve İran ile ilişkileri normalleştirmekti. Bu durum https://www.nedemek.page/kavramlar/ambargo önemli bir ayrıntıdır.

  • Kontralara Destek: ABD Kongresi, Nikaragua'daki solcu Sandinista hükümetine karşı savaşan Kontra gerillalarına askeri yardım yapmayı yasaklamıştı. Reagan yönetimi ise, İran'a yapılan silah satışından elde edilen gelirleri kullanarak Kontralara gizlice destek sağlamıştır. Bu durum https://www.nedemek.page/kavramlar/abd%20kongresi yasasının ihlali anlamına geliyordu.

  • Skandalın Ortaya Çıkışı: Skandal, Lübnan'da bir Amerikan uçağının kaçırılması ve İran ile yapılan gizli görüşmelerin ortaya çıkmasıyla patlak vermiştir. Olayın detayları https://www.nedemek.page/kavramlar/rehin%20krizi ile ilgili detaylar içeriyordu.

  • Soruşturma ve Sonuçları: Skandalın ortaya çıkmasının ardından Kongre ve bağımsız bir komisyon tarafından soruşturmalar başlatılmıştır. Soruşturmalar sonucunda, birçok üst düzey yetkilinin olaya karıştığı tespit edilmiştir. Skandal, Reagan yönetiminin itibarını zedelemiş ve birçok yetkilinin yargılanmasına yol açmıştır. https://www.nedemek.page/kavramlar/ronald%20reagan ın olaydaki rolü uzun süre tartışılmıştır.

Skandalın Sonuçları:

  • ABD'nin dış politikadaki güvenilirliği sarsılmıştır.
  • Reagan yönetiminin itibarı ciddi şekilde zedelenmiştir.
  • Birçok üst düzey yetkili görevden alınmış veya yargılanmıştır.
  • ABD Kongresi ile yürütme arasındaki ilişkiler gerginleşmiştir.
  • ABD'nin Orta Amerika politikaları sorgulanmaya başlanmıştır.