immün sistem ne demek?
İmmün sistem, vücudu hastalıklara karşı koruyan karmaşık bir ağdır. Temel olarak bağışıklık olarak da bilinir. Bu sistem, vücuda giren zararlı mikroorganizmalar (bakteri, virüs, mantar, parazit gibi), toksinler ve kanser hücreleri gibi yabancı maddeleri tanıyıp yok etmeye çalışır.
İmmün sistemin temel bileşenleri şunlardır:
- Beyaz Kan Hücreleri (Lökositler): Akyuvarlar olarak da bilinirler ve vücudun savunma hücreleridir. Farklı türleri vardır ve her birinin farklı rolleri bulunur. Örnek olarak lenfositler (T hücreleri, B hücreleri, doğal öldürücü hücreler) ve fagositler (makrofajlar, nötrofiller, dendritik hücreler) sayılabilir.
- Antikorlar (İmmünoglobulinler): Vücudun bağışıklık%20sistemi tarafından üretilen ve antijenlere (yabancı maddelere) bağlanan proteinlerdir.
- Kompleman Sistemi: Mikroorganizmaları doğrudan öldüren veya antikorların işini kolaylaştıran bir grup proteindir.
- Lenf Sistemi: Lenf damarları, lenf düğümleri, dalak ve timüs gibi organlardan oluşur. Lenf sistemi, vücut sıvısını filtreleyerek zararlı maddeleri uzaklaştırır ve bağışıklık hücrelerinin taşınmasına yardımcı olur.
- Kemik İliği: Kan hücrelerinin (beyaz kan hücreleri dahil) üretildiği yerdir.
- Timüs: T hücrelerinin olgunlaştığı organdır.
İmmün sistemin iki ana kolu vardır:
- Doğuştan (İnnate) Bağışıklık: Vücudun ilk savunma hattıdır. Hızlı ve genel bir tepki verir. Cilt, mukoza zarları ve bazı bağışıklık hücreleri bu sisteme aittir.
- Edinilmiş (Adaptif) Bağışıklık: Daha yavaş gelişir, ancak daha spesifik ve uzun süreli bir bağışıklık sağlar. Antikorlar ve T hücreleri bu sisteme aittir. Aşılar da edinilmiş bağışıklık oluşturmanın bir yoludur.
İmmün sistemin düzgün çalışmaması durumunda, çeşitli sorunlar ortaya çıkabilir:
- Bağışıklık Yetmezliği: İmmün sistemin yeterince güçlü olmaması durumunda, enfeksiyonlara karşı savunmasızlık artar. HIV/AIDS ve bazı genetik hastalıklar bağışıklık yetmezliğine neden olabilir.
- Otoimmün Hastalıklar: İmmün sistemin vücudun kendi hücrelerine saldırması durumunda ortaya çıkar. Örneğin, romatoid%20artrit, lupus ve multipl%20skleroz gibi hastalıklar otoimmün hastalıklardır.
- Alerjiler: İmmün sistemin zararsız maddelere (polen, gıda, ilaç vb.) aşırı tepki vermesi durumunda ortaya çıkar.